هشدار بهداشت خوزستان به افزایش موارد سوتغذیه در کودکان
افزایش موارد سو تغذیه در میان کودکان و نوجوانان خوزستان، زنگ خطری جدی برای سلامت نسل آینده است؛ مسئله‌ای که به گفته معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، می‌تواند پیامدهایی جبران‌ناپذیر بر رشد جسمی و ذهنی افراد در بزرگسالی بر جای بگذارد.
سوتغذیه کودکان یکی از چالش‌های پنهان اما جدی نظام سلامت در کشور است که پیامدهای آن نه تنها رشد جسمی و ذهنی نسل آینده را تهدید می‌کند، بلکه بر توسعه اجتماعی و اقتصادی مناطق مختلف نیز اثرگذار است.
در استان خوزستان، با وجود منابع طبیعی و ظرفیت‌های اقتصادی قابل توجه، هنوز نشانه‌هایی از فقر غذایی، کم‌وزنی، کوتاه‌قدی و کم‌خونی در میان کودکان دیده می‌شود؛ مسأله‌ای که به عوامل متعددی از جمله وضعیت اقتصادی خانواده‌ها، آگاهی تغذیه‌ای پایین، دسترسی محدود به مواد غذایی سالم و تأثیر اقلیم گرم و طاقت‌فرسا بر الگوی تغذیه‌ای مرتبط است.
کارشناسان حوزه سلامت معتقدند که مبارزه با سوءتغذیه تنها در چارچوب خدمات درمانی خلاصه نمی‌شود، بلکه نیازمند برنامه‌ریزی جامع در حوزه‌های آموزش، رفاه اجتماعی، امنیت غذایی و حمایت از خانواده‌های کم‌درآمد است.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز و رییس مرکز بهداشت خوزستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با هشدار نسبت به افزایش موارد سو تغذیه در میان کودکان و نوجوانان خوزستان تاکید کرد: تداوم این وضعیت می‌تواند آثار جبران‌ناپذیری بر سلامت، رشد جسمی، ذهنی و حتی آینده شغلی و اقتصادی افراد در بزرگسالی برجای بگذارد.
مهرداد شریفی با اشاره به خدمات مراقبتی نظام سلامت در این زمینه اظهار کرد: تمامی کودکان از بدو تولد تا پنج‌سالگی در ۱۶ نوبت مورد مراقبت و پایش رشد قرار می‌گیرند. در این مراقبت‌ها اندازه‌گیری وزن و قد انجام و شاخص‌های رشد کودک با منحنی‌های استاندارد مقایسه می‌شود و کودکانی که وزن به سن، قد به سن یا وزن به قد پایین‌تری دارند، به‌ترتیب به‌عنوان کم‌وزن، کوتاه‌قد یا لاغر شناسایی و تحت مراقبت ویژه قرار می‌گیرند.
شریفی خاطرنشان کرد: پایش روزانه برای شناسایی کودکان دچار سوءتغذیه و اجرای برنامه‌های تغذیه‌ای تقویتی در مراکز بهداشتی سراسر استان به‌صورت مستمر انجام می‌شود. در ۶ماهه نخست امسال، از مجموع حدود ۳۰۷ هزار کودک زیر پنج‌سال در حوزه جغرافیایی دانشگاه علوم پزشکی اهواز، تعداد ۳۰۵ هزار و ۱۳۸ کودک حداقل یک‌بار خدمات مراقبتی لازم را در مراکز جامع سلامت، پایگاه‌های سلامت شهری یا خانه‌های بهداشت روستایی دریافت کرده‌اند.
رییس مرکز بهداشت خوزستان با اشاره به استمرار روند شناسایی و مراقبت از کودکان دچار سوتغذیه گفت: غربالگری این کودکان توسط بهورزان در روستاها و مراقبین سلامت در شهرها انجام می‌شود؛ این غربالگری‌ها در ۱۶ نوبت، از بدو تولد تا پنج‌سالگی، در خانه‌های بهداشت روستایی یا پایگاه‌های سلامت شهری صورت می‌گیرد. پس از شناسایی موارد مشکوک، کودک به پزشک مرکز و در صورت وجود کارشناس تغذیه، به این کارشناس ارجاع داده می‌شود تا اقدامات درمانی و مراقبتی لازم انجام گیرد.
وی با تاکید بر نقش خانواده در بهبود تغذیه کودکان افزود: آموزش مادران و والدین یکی از اولویت‌های اصلی تیم سلامت است. در این آموزش‌ها، مصرف مکمل‌ها به‌ویژه در کودکان زیر ۲ سال، نحوه مقوی و مغذی کردن غذای کودک و اصلاح رفتارهای تغذیه‌ای خانواده مورد تأکید قرار می‌گیرد.
شریفی، فقر مالی و فقر فرهنگی را از مهم‌ترین علل بروز سوءتغذیه در کودکان عنوان کرد و گفت: فقر مالی و بیکاری به‌طور مستقیم بر دسترسی خانواده‌ها به مواد غذایی با کیفیت تأثیر می‌گذارد، در حالی که فقر فرهنگی ناشی از پایین بودن سطح سواد سلامت است؛ به‌گونه‌ای که حتی خانواده‌های متمکن نیز ممکن است به‌دلیل آگاهی پایین، از مواد غذایی نامناسب و فاقد ارزش تغذیه‌ای استفاده کنند.
وی ادامه داد: سهم ژنتیک در بروز سوءتغذیه اندک است و تنها درصد بسیار کمی از موارد کوتاه‌قدی، ناشی از سوءتغذیه ژنتیکی است.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در ادامه، مصرف منابع پروتئینی مانند گوشت، حبوبات، تخم‌مرغ، شیر، لبنیات و مغزها (آجیل) را در رشد و سلامت کودکان بسیار موثر دانست و خاطرنشان کرد: مصرف میوه‌ها و سبزی‌ها نیز به‌دلیل دارا بودن ریزمغذی‌ها، در تکمیل رژیم غذایی سالم نقش حیاتی دارد.
شریفی تاکید کرد: تداوم سو تغذیه در دوران کودکی موجب کاهش قدرت یادگیری، افت ضریب هوشی و کاهش تمرکز در سنین مدرسه می‌شود. به‌علاوه، نوجوانان مبتلا به سوءتغذیه معمولاً دچار ضعف جسمی، خستگی مفرط، کاهش ایمنی بدن، ابتلای مکرر به بیماری و غیبت از تحصیل هستند.
رییس مرکز بهداشت خوزستان در پایان، با هشدار نسبت به آثار تداوم سو تغذیه دوران نوجوانی در بزرگسالی گفت: مادران بارداری که خود دچار سوءتغذیه هستند، در معرض خطر زایمان نوزادان کم‌وزن و افزایش احتمال مرگ مادر و نوزاد قرار دارند و این وضعیت همچنین موجب ضعف سیستم ایمنی، بیماری‌های مکرر، کاهش بهره‌وری، افزایش غیبت از کار و در نهایت افت تولید و درآمد ناخالص ملی می‌شود.
مدیر گروه بهبود تغذیه جامعه مرکز بهداشت خوزستان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: سو تعذیه در همه استان ها وجود دارد که لاغری، کوتاه قدی و کم وزنی و اضافه وزن و چاقی را شامل می‌شود.
مهنوش صاحبدل افزود: سو تغذیه پروتئین -انرژی همان لاغری، کوتاه قدی و کم وزنی است و از جمله علل آن می توان به فقر مالی، فقر فرهنگی و ژنتیک اشاره کرد.
صاحبدل گفت: فقر فرهنگی به این معنی است که خانواده به علت سواد سلامت پایین، مواد غذایی اشتباه مصرف می کند.
مدیر گروه بهبود تغذیه جامعه مرکز بهداشت خوزستان اظهار کرد: طی نشستی با خیرین، تلاش بر این است که خانواده های با فقر مالی با مساعدت خیرین مورد حمایت قرار گیرند اما بهترین کار این است که خانواده ها با ایجاد اشتغال توانمند شوند.
