گزارش روابط‌عمومی سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی از برگزاری «یکصد و دوازدهمین جلسه شورای راهبردی» پس از نه ماه توقف، در نگاه نخست می‌تواند نویدبخش توجه به حوزه مسئولیت اجتماعی باشد. اما با اندکی تأمل، پرسش‌های جدی درباره میزان مسئولیت‌پذیری، نحوه تصمیم‌گیری و شفافیت این شورا به ذهن متبادر می‌شود.
1. غیبت مدیران عامل؛ صندلی‌های خالی و چهره‌های پرکننده
بر اساس گزارش منتشرشده، جلسه با حضور مدیرعامل سازمان منطقه ویژه، نماینده مردم ماهشهر در مجلس، فرماندار، امام جمعه شهرستان و جمعی از مدیران عامل و نمایندگان پتروشیمی‌ها برگزار شد. اما تصاویر رسمی جلسه نشان می‌دهد از میان 18 مدیرعامل عضو شورا، تنها سه نفر به صورت شخصی حاضر بوده‌اند و جای دیگر مدیران با نمایندگان یا افراد غیرمرتبط پر شده است.
این غیبت معنادار پرسشی اساسی ایجاد می‌کند: آیا می‌توان به تخصیص واقعی و شفاف بودجه 1260 میلیارد تومانی مسئولیت اجتماعی در سال 1404 اطمینان داشت؟ وقتی بدنه اصلی تصمیم‌گیر غایب است، حضور پررنگ مسئولان شهری و سازمانی بیشتر به پر کردن صندلی‌ها شباهت دارد تا تصمیم‌سازی واقعی. آیا این شورا به ابزاری نمایشی تبدیل نشده است؟
2. بودجه کلان، مصوبات کلی‌گو و فقدان شفافیت
محور اصلی جلسه «بررسی بودجه 1260 میلیارد تومانی مسئولیت اجتماعی» عنوان شد؛ رقمی قابل‌توجه که می‌تواند تحولی بنیادین در منطقه ایجاد کند. اما گزارش روابط‌عمومی تنها به کلیاتی مانند «ارتقای خدمات درمانی، توسعه زیرساخت‌های ترافیکی و عمرانی و حمایت از تیم‌های ورزشی» بسنده کرده و هیچ اشاره‌ای به پروژه‌های مشخص، جدول زمان‌بندی، سهم هر شرکت یا مناطق هدف ندارد. چنین کلی‌گویی، نه‌تنها پاسخگوی مطالبات مردم نیست، بلکه زمینه ایجاد رانت و عدم پاسخگویی را فراهم می‌کند. مردم حق دارند بدانند این 1260 میلیارد تومان دقیقاً در کجا و چگونه هزینه خواهد شد.
3. عدالت منطقه‌ای؛ غایب بزرگ تصمیم‌های
منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی صرفاً به ماهشهر محدود نیست. بندر امام خمینی، شهرک طالقانی، شهر چمران و دیگر مناطق نیز به‌طور مستقیم از فعالیت پتروشیمی‌ها متأثرند. با این حال، در گزارش اخیر هیچ اشاره‌ای به سهم این مناطق از بودجه نشده و تمرکز صرف بر تمرکزگرایی (بخش مرکزی ماهشهر) است. نمونه‌ای از این بی‌توازن بودن، تخصیص میلیاردها تومان به تیم‌های ورزشی ماهشهری در برابر سهم ناچیز بندر امام که به یک بنر تبلیغاتی و پروژه‌ای نمادین محدود شده است. این رویه در عمل عدالت منطقه‌ای را زیر سؤال می‌برد و نشان می‌دهد مسئولیت اجتماعی همچنان در سایه نگاه تبعیض‌آمیز تعریف می‌شود.
4. عملکرد گذشته؛ گزارشی که نیامد
مدیرعامل سازمان در جلسه اخیر به پروژه‌هایی چون احداث پارکینگ، بهبود ترافیک و تجهیز بیمارستان صنعت نفت اشاره کرده است. اما واقعیت آن است که این اقدامات اساساً بخشی از وظایف ذاتی صنعت بوده و در قالب مسئولیت اجتماعی تعریف نمی‌شود. مهم‌تر از آن، در طول 9 ماه گذشته هیچ گزارش جامع و مستندی از عملکرد شورای راهبردی منتشر نشده است. بدون گزارش‌دهی دقیق از گذشته، چگونه می‌توان برای آینده برنامه‌ریزی کرد و اثربخشی مصوبات جدید را سنجید؟
سخن پایانی؛ از نمایش تا عمل شورای راهبردی منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ظرفیت بزرگی برای تحقق توسعه پایدار و عدالت اجتماعی دارد، اما این ظرفیت در گرو چند تغییر اساسی است:
- حضور مؤثر مدیران عامل: تصمیم‌گیری بدون حضور صاحبان اصلی مسئولیت و بودجه، خروجی قابل‌اعتماد نخواهد داشت.
- شفافیت حداکثری: انتشار جزئیات پروژه‌ها، شرکت‌های متولی، میزان سهم و جدول زمان‌بندی برای جلوگیری از هرگونه ابهام.
- عدالت در توزیع: توجه متوازن به همه مناطق متأثر از صنعت، به‌ویژه مناطق کمتر برخوردار.
- گزارش‌دهی دقیق: ارائه گزارش‌های مستند و عددی از عملکرد گذشته، برای ایجاد اعتماد عمومی و امکان نظارت.
1260 میلیارد تومان بودجه مسئولیت اجتماعی، عددی نیست که با ابهام و کلی‌گویی مدیریت شود. مردم منطقه حق دارند بدانند این سرمایه هنگفت چگونه و کجا هزینه خواهد شد. شورا اگر می‌خواهد از شعار فاصله گرفته و به واقعیت تبدیل شود، باید شفافیت، عدالت و پاسخگویی را در عمل ثابت کند.
یادداشت از رضا ولایتی
