احمد معرفت در آستانه 80 سالگی 60 سال خاطرات کوهنوردی خود را منتشر و روانه بازار کرد.
وی بعد از اولین چاپ و عرضه کتاب «کوهها و غارهای ایران» در سال 1352 که مورد استقبال و توجه مردم و کوهنوردان قرار گرفت در نظر داشت جلد دوم کتاب را با نام «40 سال خاطره کوهنوردی» را عرضه کند که این امر به تعویق افتاد.
پس از آنکه چاپ اول کتاب «کوهها و غارهای ایران» که در سال 1352 منتشر گردید نایاب شد بار دیگر در سال 1373 توسط انتشارات گلی به چاپ دوم و در سال 1381 به چاپ سوم رسید.  در سفری که به شاهین شهر دست داد با احمد معرفت که کوهنوردی سرسخت و خستگی ناپذیر است و شخصیتی پرتلاش و خود ساخته دارد به گفت و گو نشستم. او متولد 1306 است و کوهنوردی را از سن 12 سالگی آغاز کرد و در سال 1325 به تهران رفت و به استخدام اداره فرهنگ آن روز درآمد و در باشگاه ورزشی نیرو و راستی در رشته کوهنوردی ثبت نام کرد. در مدت 7 سالی که عضو این باشگاه بود به اکثر قلل ایران صعود و از چندین غار بازدید نمود.
احمد معرفت تمام قلل بالای 4 هزار متر ایران و بعضاً کشورهای آسیایی، اروپایی، آمریکایی را صعود کرده و بیش از 120 غار را کشف نموده است. امروزه بسیاری از کوهنوردانی که به ارتفاعات می روند یا از غارها بازدید می کنند نام احمد معرفت را می بینند که بر تخته سنگ ها نقش بسته است و به دنبال نشانه هایی که او سالیانی پیش در این راهها گذرانده است، راه خود را می جویند.
ایشان به همراه دوستانش برای اولین بار از ایران در سال 1342 به قله «گروس گلوکنر» اتریش رفته است و به قلل «من بلان» فرانسه و «فوجی یاما» ژاپن صعود کرده است.
احمد معرفت اولین کسی است که در جنوب کشور در سال 1331 سازمان کوهنوردی تأسیس نمود.
وی در مدت بیش از 68 سال کوهنوردی خود در سراسر ایران و کشورهایی همچون فرانسه، انگلیس، چین، ژاپن، آمریکا، ایتالیا، دانمارک، سویس، یونان، ترکیه، یوگسلاوی، بلغارستان، سوریه، عراق، مصر، اردن، عربستان، هندوستان، تایوان، هنگ کنگ، موزه ای بی نظیر و دیدنی از قبیل فسیل ها، سنگ ها، چکیده ها و چکنده ها، جانوران و ابزار و آلات مورد نیاز کوهنوردی و غارنوردی جمع آوری کرد، و در این مدت با انواع جانوران درنده و خزندگان از قبیل پلنگ، خرس، کفتار، گرگ، مار، افعی و عقرب برخورد کرده که به طور معجزه آسایی نجات پیدا کرده است.
احمد معرفت در کتاب «خاطرات 60 سال کوهنوردی» در 400 صفحه به گزارش سفرها، صعودهای کوهنوردی، اکتشافات چاهها و غارهای ناشناخته ایران پرداخته است. مشارکت این کوهنورد برجسته در کشف سیاه چال یا زندان ساسانیان در فیروزآباد، غارصحرا، باغ لار، غار تا دوان خفر، غار فرمیشگان کوارد گنجینه هخامنش، قلعه نرگس، غارگورکان خفرک علیا، غار مرمر، غار کان گوهر، چاه دشمن زیارتی، غارشفق، قلعه قلات، غار جنگ گاه، قلعه سهراب، غار چهل دختران، غارکمان طلا و... از جمله دستاوردهای ورزشکاری است که نقش عمده ای در کشف آنها که بعضاً از ارزش وی علی رغم برخورداری از  80 سال سن همچنان به کوهنوردی ادامه میدهد. حضور او در هفته آخر فروردین ماه در میان کوهنوردان کرمانی برای صعود به قله های کمتر از 4 هزار متر که تا کنون کسی به آنها صعود نکرده است گوای این ادعا است.
احمد معرفت گفت: من هیچ گاه ترس در وجودم نبوده است. اگر در این شرایط سخت کوهنوردی به ترس اهمیت می دادم در همان روزهای اولیه کوهنوردی یا توسط پلنگ خورده می شدم و یا با نیش مار به هلاکت می رسیدم.
از وی درباره آخرین حضور او در خوزستان برای صعود به ارتفاعات این استان پرسیدم و او گفت: فروردین سال جاری بود که به مدت 5 روز به خوزستان آمدم و به همراه کوهنوردان محلی چندکوه در دزفول و اندیمشک را صعود کردیم.
احمد معرفت با اشاره به اینکه در سن 80 سالگی توان کوهنوردی را دارد اظهار داشت: همه ورزش ها سن معینی دارند. من در اول جوانی به خودم فشار زیادی آوردم. یک بار به نزد دکتر پورمقدس که پزشک ویژه امام خمینی (ره) بود رفتم و او گفت که برای صعود به کوههای بالاتر از 2 هزار متر نرو هر چه در جوانی کمتر احتیاط می کردم ولی در حال حاضر این احتیاط بیشتر شده است.
او اکنون پس از سالها وقتی به خاطرات سفرها و برنامه های کوهنوردی خود می نگرد کوله بارش را پر از لحظه هایی می بینم که هر یک اندوخته ای از تجربه است او می گوید: تجارب من و همسالان من در این ورزش، اندوخته هایی کاملاً کاربردی و موثر است و راهبر و راهگشای ادامه دهندگان آن می باشد. من در تمامی روزها و ساعت ها و دقیقه هایی که در دل کوهها و غارها و بیراهه ها گام نهاده ام، این واقعیت را آموختم که آفت صعود، غرور است و نود و پنج درصد سقوطهایی که در کوه منجر به مرگ می گردد ناشی از حس غرور و خودسری و عدم رعایت اصول کوهنوردی است، که در فاتحان قله ها بوجود میآید و پنج درصد دیگر که حتی مربیان ورزیده را هم شامل می شود در اثر تصادفات و حوادث پیش بینی نشده است. آن کس که با دستیابی به نقطه ای ناشناخته و پاگذاردن به اوج یک قله، دچار غرور و لجاجت می گردد، همواره زمینه، سقوط خویش را فراهم می سازد.
بی تردید برای کوهنوردانی همچون احمد معرفت، فتح قله های بلند و با تهور و بی باکی بسیار، پس از پشت سرگذاردن مرارتها و سختی های بی شمار، لذتی سرشار و شادی وصف ناپذیر به همراه دارد؛ زیرا از روی قله ها، همه چیز، ناچیز و کوچک به نظر می رسد و انسان پیروزمندانه، خویش را سربلند می یابد. اما همواره باید دانست که عامل موفقیت آدمی، تنها خود او نیست. همیشه نیرویی معنوی، فوق همه پیروزی ها و فراتر از بلندی قله ها، در زوایای یک فتح، پنهان است.

مجتبی گهستونی