پژوهش صرفاً یک فعالیت علمی نیست؛ یک تاب‌آوری ملی است/ جهاددانشگاهی پلی میان دانایی و زندگی مردم
دکتر زهرا شیخی در پنجاه‌وسومین گردهمایی سراسری معاونان پژوهش و فناوری واحدهای سازمانی این نهاد که صبح امروز شنبه ۲۴ آبان‌ماه با حضور دکتر علی منتظری رئیس جهاددانشگاهی، دکتر مسعود حبیبی معاون فرهنگی و دانشجویی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دکتر حاجی زاده معاون استاندار و جمعی از مدیران ارشد و معاونان پژوهشی واحدهای سازمانی این نهاد به میزبانی سازمان جهاددانشگاهی خوزستان آغاز به کار کرد، اظهار کرد: امروز گرد هم آمده‌ایم تا درباره رسالت تاریخی جهاد دانشگاهی صحبت کنیم؛ پژوهش مسئله‌محور، پژوهش نافع و پژوهشی که گره‌ای از زندگی مردم باز کند.
وی با بیان اینکه خوشحالم که امروز در جمعی هستم که هر یک از شما با تلاش و تخصص خود، ستون تحقیق و نوآوری کشور را استوار نگه داشته‌اید، افزود: ما در جهاد دانشگاهی نه فقط پژوهشگر، بلکه کنشگر در مسیر حل مسائل کشور هستیم.
لزوم پژوهش هدفمند و مسئله‌محور
معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی تاکید کرد: امروز بیش از هر زمان دیگری نیاز داریم پژوهش از اتاق‌ها بیرون بیاید و به میدان زندگی مردم برسد. کشور با چالش‌های بزرگ زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی روبروست و مأموریت ما این است که علم و پژوهش را به ابزاری واقعی برای عبور از این بحران‌ها تبدیل کنیم، نه با شعار، بلکه با کار هدفمند، منسجم و مبتنی بر خرد جمعی.
وی با بیان اینکه کار پژوهشی اگر با همدلی و نگاه مسئله‌محور همراه نباشد، به نتیجه نمی‌رسد و پژوهش مؤثر از دل گفت‌وگو، احترام به تخصص و اعتماد بین همکاران به وجود می‌آید، ادامه داد: خوشبختانه در جهاد دانشگاهی سرمایه انسانی توانمندی داریم که می‌تواند مسیر علمی کشور را در حوزه‌های مختلف از سلامت و انرژی گرفته تا کشاورزی و فناوری‌های نو هدایت کند.
بازنگری در اولویت‌ها و اثرگذاری ملموس
دکتر شیخی تصریح کرد: مسیر پیش‌رو نیازمند بازنگری جدی در اولویت‌هاست. پژوهش‌ها باید واقعاً درد جامعه را تسکین دهند و پاسخگوی نیازهای مشخص کشور باشند. میزان موفقیت ما نباید با شاخص‌های سنتی مقالات سنجیده شود، بلکه باید با میزان گره‌گشایی از مسائل روز جامعه سنجیده شود.
او از معاونان پژوهشی این نهاد خواست پرچم همکاری و هم‌افزایی را در دست بگیرند و گفت: هیچ واحدی قرار نیست به تنهایی همه چالش‌ها را حل کند اما با شبکه‌سازی واقعی بین واحدها می‌توانیم از ظرفیت‌های یکدیگر بهره‌مند شویم و پروژه‌های ملی را با همکاری تیمی پیش ببریم.
حوزه‌های کلیدی پژوهش
دکتر شیخی در ادامه با اشاره به حوزه‌های کلیدی پژوهش به حوزه صنعتی و توسعه زیرساخت‌های فناوری پرداخت و بیان کرد: دیگر نمی‌توانیم تماشاگر باشیم. پژوهش باید مسیر تولید را کوتاه‌تر و هزینه‌ها را کمتر کند. نگاه صنعتی به پژوهش یعنی پژوهشی که به اقتصاد واقعی کشور گره بخورد. پروژه‌هایی اولویت دارند که نتایج آن‌ها در قالب نمونه اولیه قابل ارائه باشد و به مرحله انتقال فناوری نزدیک شود.
وی با اشاره به حوزه پزشکی و سلامت گفت: تجربه پاندمی به همه ما آموخت که امنیت ملی امروز وابسته به توان پژوهشی در بخش سلامت است. این مسیر باید با تمرکز بر پیشگیری، تشخیص زودهنگام و همکاری نزدیک مراکز پژوهشی در سراسر کشور ادامه یابد. ما باید در تولید دانش بومی در حوزه بیوتکنولوژی و داروهای استراتژیک پیشتاز باشیم و توسعه کیت‌های تشخیصی سریع و ارزان یکی از محورهای اصلی ما باشد.
وی با اشاره به علوم انسانی و اجتماعی گفت: جامعه درگیر بحران‌های اقتصادی و فرهنگی است و پژوهش‌های ما باید به تقویت سرمایه اجتماعی، بازآفرینی اعتماد عمومی و تحلیل رفتارهای نوین جامعه کمک کند. پژوهش باید به ارائه راهکارهای عملی برای مدیریت تعارضات ناشی از تغییرات سریع اجتماعی منجر شود و نتایج آن مستقیماً به سیاستگذاران منتقل شود.
پژوهش مسئولانه؛ از بودجه تا بهره‌مندی مردم
دکتر شیخی با اشاره به اینکه بخش قابل توجهی از بودجه پژوهشی از منابع عمومی و مالیات مردم تأمین می‌شود، تأکید کرد: هر صفحه گزارش، هر طرح پژوهشی و هر اقدام فناورانه باید خیر و برکتش به مردم بازگردد؛ نه صرفاً به شکل مقاله، بلکه به شکل حل مسئله، نوآوری قابل لمس و امید اجتماعی. جهاد دانشگاهی از آغاز نهاد علم متعهد بوده است نه صرفاً علم مولد مقاله.
وی افزود: اگر پژوهش شنیده نشود و اثرش در برنامه‌ها و بودجه‌ها وارد نشود، در واقع نیمی از مأموریت خود را انجام نداده‌ایم. پژوهش تا زمانی که اثرگذار نباشد، ناقص است. از آغاز طرح تا انتها، ذی‌نفع نهایی یعنی مردم باید در ذهن پژوهشگر باشد.
اکوسیستم پژوهشی و هم‌افزایی
دکتر شیخی خطاب به معاونان پژوهشی گفت: دیگر به پروژه‌های پژوهشی به عنوان مجموعه‌ای از وظایف محلی نگاه نکنید. هر واحد باید بداند واحد دیگر در کجای زنجیره ارزش قرار دارد و چگونه می‌تواند مکمل کار ما باشد. پژوهش در جهاد دانشگاهی، یک اکوسیستم است، نه مجموعه‌ای از جزایر مجزا. رقابت‌ها را به همکاری تبدیل کنید و تجربه‌ها را به اشتراک بگذارید.
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی با تأکید بر نقش نهاد در امانتداری اعتماد مردم گفت: ما نه فقط پژوهشگران، بلکه امانت‌داران اعتماد مردم هستیم. هر طرح، هر ایده و هر پژوهش باید با این معیار سنجیده شود که چه سهمی در بهتر کردن زندگی مردم دارد. اگر این پرسش را همواره پیش روی خود بگذاریم، راه درست را خواهیم یافت.
دکتر شیخی در پایان از تلاش‌ها و همراهی مجموعه‌های پژوهشی کشور قدردانی کرد و رسالت جهاددانشگاهی را پیوند دادن علم با زندگی مردم دانست و گفت: هر طرح پژوهشی باید با این معیار سنجیده شود که چه سهمی در بهتر شدن زندگی مردم دارد؟
