تفریحی که جان می‌گیرد
مصرف دخانیات به ویژه قلیان و سیگار به عنوان یک میهمان ناخوانده در محافل خانوادگی دزفول به خطری جدی برای سلامت افراد تبدیل شده است.
مصرف دخانیات به ویژه سیگار و قلیان، یک عامل پر خطر در ایجاد بیماری‌ها است که به گفته پزشکان منجر به بیماری قلبی عروقی، سرطان و بیماری مزمن انسدادی ریه ختم می‌شود؛ بیش از هفت هزار ماده و ترکیب شیمیایی در دود سیگار وجود دارد که بسیاری از آنها سمی است و می‌تواند منجر به آسیب فوری در فرد شود.
بسیاری از افراد از دخانیات به عنوان یک داروی مسکن و آرام‌بخش برای تسکین سردردهای خود استفاده می‌کنند، باوری که کاملا غلط و نادرست بوده و از نظر علمی و پزشکی به هیچ عنوان مورد تایید نیست.
محفل‌هایی پر از دود به تازگی میهمان ناخوانده دورهمی‌های خانوادگی نیز شده و روز به روز در حال افزایش است در حالی که افراد آگاهی کافی از عوارض مواد دخانی ندارند و حتی توانایی نه گفتن به تعارف دوستان را نیز ندارند؛ دخانیات ذره ذره سلامتی افراد را در خطر می‌اندازد و ارمغانی جز بیماری ندارد.
با توجه به اهمیت موضوع، خبرگزاری ایرنا دفتر دزفول مصاحبه تفصیلی با غلامرضا زادمهر رئیس مرکز بهداشت این شهرستان تهیه کرده که پیشنهاد می‌شود توسط اقشار مختلف مطالعه شود.
*ایرنا: مقدمه‌ای در خصوص مصرف دخانیات و مضرات آن بفرمایید؟
زادمهر: یکی از مواردی که می‌تواند موجب تشدید بیماری‌های قلبی و حتی مرگ شود استعمال انواع دخانیات است؛ هفت هزار ماده شیمیایی از طریق سیگار وارد بدن می‌شود که ۷۰ مورد آن با انواع سرطان ارتباط مستقیم دارد و اثر اصلی و کشنده سیگار بر روی قلب و بیماری‌های قلبی و عروقی
است.
طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، سیگار نخستین عامل قابل پیشگیری از مرگ و میر و بیماری‌های قلبی است.
* ایرنا: بیشترین مصرف دخانیات مربوط به چه سنی است؟
زادمهر: بیشترین مصرف دخانیات از ۲۵ تا ۶۴ سالگی است؛ در ایران ۱۰ درصد نوجوانان دخانیات مصرف می‌کنند که روند رو به افزایشی دارد.
اطلاعاتی از تعداد مرگ و میرها به علت مصرف دخانیات در دسترس است؟
زادمهر: سالانه بیش از هشت میلیون نفر در دنیا به دلیل استعمال دخانیات جان خود را از دست می‌دهند.
۱۵ درصد از مرگ و میرهای جهانی به سیگار مربوط می‌شود به طوری که روزانه ۲۲ هزار نفر به علت مصرف دخانیات یا قرارگرفتن در معرض دود دست دوم دخانیات جان خود را از دست می‌دهند.
دود دست دوم چیست؟
زادمهر: دود دست اول توسط فردی که دخانیات استعمال می‌کند استنشاق می‌شود؛ دود دست دوم افرادی را درگیر می‌کند که در معرض استعمال و دود دخانیات هستند ولی دخانیات مصرف نمی‌کنند.
دود دست سوم نیز مربوط به مواقعی است که برای مثال در تاکسی یا ناوگان حمل و نقل عمومی و دیگر مکان‌های بسته باقی می‌ماند و اثر نامطلوبی بر سلامت افراد دارد.
بین دخانیات از نظر عوارض تفاوتی وجود دارد؟
زادمهر: برخی افراد معتقدند خطر استفاده از قلیان کمتر از سیگار است در حالی که براساس آمار، خطر قلیان چند برابر بیش از سیگار بوده و هر وعده قلیان پنج برابر مصرف سیگار است.
عوارض سیگارهای الکترونیکی نیز از نظر علمی هیچ تفاوتی با دیگر سیگارها ندارد و مواردی که مطرح می‌شود، صرفا تبلیغات است.
چند درصد علت مرگ و میر ناشی از بیماری‌های تنفسی است؟
زادمهر: ۲۰ درصد مرگ‌های مربوط به بیماری‌های قلبی مربوط به استعمال انواع دخانیات است بعد از ان ابتلا با سرطان‌ها نیز وجود دارد.
۸۰ درصد علت مرگ و میر ناشی از بیماری‌های تنفسی نیز مربوط به استعمال دخانیات است؛ خطر سکته قلبی در جوانان سیگاری زیر ۳۰ سال هشت برابر بیشتر است البته رژیم غذایی و آلودگی هوا نیز در این خصوص تاثیر دارد.
با وجود عوارض بسیاری که ذکر شد وضعیت افرادی که مصرف سیگار را ترک می‌کنند چگونه است؟
زادمهر: اگر کسی شروع به ترک سیگار کند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی آن پس از یک سال تا ۵۰ درصد کاهش خواهد یافت با این وجود امیدهایی نیز وجود دارد؛ وضعیت سلامت افرادی که اقدام به ترک سیگار می‌کنند و در کنار آن هفته‌ای ۱۵۰ دقیقه ورزش می‌کنند، روز به روز بهبود خواهند یافت.
چه اصنافی مجاز به عرضه دخانیات هستند؟
زادمهر: طبق قانون، برخی صنف‌ها از جمله خواروبارفروشی، سوپرمارکت و خرده فروش مجاز به عرضه دخانیات هستند به شرط اینکه علاوه بر دریافت پروانه کسب، پروانه فروش دخانیات نیز اخذ کنند و زیر نظر صنف مربوطه باشند.
فروشگاه‌های عرضه دخانیات نباید تبلیغ داشته باشند و افراد را به استعمال تشویق نکنند.
صنف‌هایی که مجوزهای لازم را دریافت می‌کنند می‌توانند ادوات و تجهیزات مربوط به دخانیات را نیز بفروشند.
نمونه‌هایی از موارد ممنوع در فروشگاه‌های عرضه دخانیات ذکر کنید؟
زادمهر: دخانیات نباید به افراد زیر ۱۸ سال فروخته شود؛ فروش سیگار به صورت نخی و همچنین فروش جنس قاچاق ممنوع است و حتما باید مجوزهای لازم گرفته شود.
هرگونه تبلیغ حمایت مستقیم یا غیرمستقیم و تحریک افراد به استعمال دخانیات ممنوع است؛ طبق قانون فروشگاه‌های عرضه دخانیات باید به شعاع ۱۰۰ متر از مراکز آموزشی، ورزشی و فرهنگی فاصله داشته باشند در غیر اینصورت مطابق قانون با آنها برخورد خواهد شد.
رستوران‌ها و کافه‌ها مجاز به عرضه قلیان هستند؟
زادمهر: هیچکدام از رستوران‌های سنتی و کافه‌های دزفول مجوز عرضه قلیان و سیگار ندارند ولی چالش‌های زیادی در این خصوص وجود دارد؛ بازرسان اصناف، پلیس اماکن و دیگر نهادهای مرتبط باید همکاری لازم را داشته باشند تا به صورت جدی‌تر با این موارد برخورد شود.
وضعیت پارک‌ها و ساحل رودخانه دز نامطلوب است، متولی ساماندهی این وضعیت چه نهادی است؟
زادمهر: استعمال دخانیات در پارک‌ها و مراکز تفریحی دزفول موجب گلایه‌مندی شهروندان شده است؛ برابر قوانین، شهرداری‌ها، بخشداری‌ها و دهیاری‌ها متولی مراکز تفریحی هستند؛ با وجود اقدامات انجام شده شهروندان رضایت ندارند که نیاز است اقدامات عملیاتی بیشتری انجام شود.
بهداشت متولی سلامت مردم است و افرادی که در مکان‌های عمومی دخانیات مصرف می‌کنند دیگر افراد را نیز درگیر می‌کنند ضمن اینکه وجود کودکان و نوجوانان در چنین مناطقی بسیار خطرناک است و عواقب سختی دارد.
تعداد واحدهای عرضه مواد دخانی در دزفول و واحدهای غیرمجاز چند تا است؟
زادمهر: یکهزار و ۶۷۶ واحد عرضه مواد دخانی در دزفول فعال است که در ۶ ماه نخست امسال، سه هزار و ۷۵۶ مورد بازرسی از این واحدها انجام شده است.
یکهزار و ۴۴۵ واحد فاقد پروانه هستند که در بازرسی‌های انجام شده در ۶ ماه نخست امسال، ۱۲۹ اخطاریه صادر و ۸۴ واحد نیز به تعزیرات حکومتی معرفی شد.
چند واحد در این مدت پلمب شده است؟
زادمهر: طی بازرسی‌های انجام شده ۱۱ واحد صنفی پلمب شد؛ ۵۹۹ واحد صنفی دارای قفسه نیز اقدام به تبلیغ دخانیات کرده بودند.
اقلام تشویق به دخانیات پنج واحد صنفی جمع آوری و ۲۷ مورد اخطاریه درخصوص نصب تابلوی تبلیغاتی صادر شد.
۵۵ واحد صنفی که اقدام به فروش مواد دخانی نوپدید از جمله وایپ و سیگار الکترونیکی کرده بودند نیز شناسایی شدند.
چه آموزش‌هایی به اصناف عرضه مواد دخانی ارایه شده است؟
زادمهر: حدود سه هزار و ۲۴۷ نفر به صورت انفرادی توسط بارزسان بهداشت محیط مرکز بهداشت آموزش‌های لازم را فرا گرفتند و ۲ هزار و ۲۰۷ نفر نیز از آموزش‌های گروهی بهره مند شدند.
اقدامات خوبی در دزفول انجام شده ولی مطابق انتظار نیست؛ باید در این خصوص فرهنگ سازی شود برای اقدام عملیاتی نیازمند همکاری همه دستگاه‌ها هستیم.
