واریز 33 هزار میلیارد ریال عوارض آلایندگی به روستاهای خوزستان در دو سال اخیر، امیدها را برای توسعه روستایی زنده کرده، اما همچنان با چالش‌هایی در زمینه شفافیت و نظارت روبروست.
در دو سال اخیر، اقدامی قابل توجه در راستای محرومیت‌زدایی و جبران خسارات ناشی از آلودگی در استان خوزستان صورت گرفته است.بر اساس اعلام مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری خوزستان مبلغ 33 هزار میلیارد ریال از محل عوارض آلایندگی به روستاهای خوزستان واریز شده و 5650 طرح توسعه‌ای تعریف شده است.
این اقدام که با هدف بهبود شرایط زندگی در مناطق روستایی انجام شده، توجه بسیاری از کارشناسان و مردم منطقه را به خود جلب کرده است.اگرچه این طرح به عنوان گامی مثبت در جهت توسعه روستایی و مقابله با آثار مخرب آلودگی مورد استقبال قرار گرفته، اما همزمان چالش‌ها و ابهاماتی را نیز به همراه داشته است.
عدم شفافیت در نحوه توزیع بودجه بین روستاها، نامشخص بودن معیارهای انتخاب روستاها برای دریافت بودجه، و ابهام در مورد نوع و ماهیت طرح‌های تعریف شده از جمله مواردی است که نیاز به توضیح و شفاف‌سازی بیشتر دارد.کارشناسان مختلف در این زمینه اظهار نظر کرده‌اند. دکتر فاطمه محمدی، استاد اقتصاد توسعه، بر لزوم وجود مکانیسم نظارتی دقیق برای اطمینان از هزینه‌کرد صحیح این بودجه تأکید دارد. مهندس علی رضایی، کارشناس محیط زیست، خواستار ارائه جزئیات بیشتر درباره ارتباط طرح‌ها با کاهش آلایندگی است. دکتر محمد احمدی، جامعه‌شناس روستایی، بر اهمیت مشارکت جوامع محلی در فرآیند تصمیم‌گیری و اجرا تأکید می‌کند.
برای اطمینان از اثربخشی این طرح و جلب اعتماد عمومی، انتظارات و پیشنهاداتی مطرح شده است. از جمله این موارد می‌توان به انتشار لیست کامل روستاهای دریافت کننده بودجه و مبالغ تخصیص یافته، ارائه گزارش دقیق از نوع و پیشرفت طرح‌های تعریف شده، شفاف‌سازی در مورد نحوه نظارت بر اجرای طرح‌ها و هزینه‌کرد بودجه، مشارکت دادن جوامع محلی در فرآیند تصمیم‌گیری و اجرای طرح‌ها، و ارائه برنامه زمان‌بندی مشخص برای تکمیل طرح‌ها اشاره کرد.در مجموع، واریز عوارض آلایندگی به روستاهای خوزستان را می‌توان گامی مثبت در جهت توسعه روستایی و جبران خسارات ناشی از آلودگی دانست.
با این حال، موفقیت این طرح در گرو شفافیت بیشتر، ارائه اطلاعات دقیق‌تر، مشارکت فعال جوامع محلی و نظارت دقیق بر اجرای طرح‌هاست. اگر این موارد به درستی رعایت شود، این پروژه می‌تواند علاوه بر بهبود شرایط زندگی در روستاهای خوزستان، به عنوان الگویی موفق برای سایر مناطق کشور نیز مطرح شود.با توجه به اهمیت این موضوع، انتظار می‌رود مسئولان مربوطه در آینده نزدیک اطلاعات بیشتری در خصوص جزئیات این طرح، نحوه اجرا و نتایج حاصل از آن ارائه دهند. همچنین، نظارت مستمر نهادهای مدنی و رسانه‌ها بر روند پیشرفت این طرح می‌تواند به تضمین شفافیت و اثربخشی آن کمک شایانی کند.
