احسان کردی: آبشار شوی بزرگترین آبشار و عروس خاورمیانه که می‌تواند چون طلای ناب به اقتصاد شهرستان دزفول کمک کند با غباری از کم توجهی مواجه است و گردشگران و طبیعت دوستان برای دیدن این اثر طبیعی بسیار زیبا باید هفت خوان رستم را طی و سختی‌های زیادی تحمل کنند.
ساعت حرکت به سمت آبشار شوی را چهار صبح تعیین کردیم ولی در نهایت بعد از توقف در پمپ بنزین و پر کردن باک خودرو ساعت پنج از دزفول به سمت عروس خاورمیانه به حرکت درآمدیم؛ طول جاده دزفول تا آخرین نقطه ماشین رو ۹۰ کیلومتر بود که نزدیک به ۶۰ کیلومتر مسیر آسفالت و ۳۰ کیلومتر دیگر مال رو و سنگلاخ بود.
با توجه به بارندگی ۲ روز قبل از عزیمت به سمت آبشار، بخش‌هایی از جاده آسفالت نیز به دلیل ریزش کوه و سیلاب وضعیت مناسبی نداشت و اقدامی برای پاکسازی مسیر صورت نگرفته بود.
رئیس اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای دزفول در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: بخش خاکی جاده شوی در حوزه کاری این اداره نیست و رسیدگی به آن برعهده امور عشایر است.
مهدی شریف اضافه کرد: ریزش کوه در بخش‌های آسفالت جاده اکنون جمع آوری شده و تلاش بر این است با کمک شرکت نفت و بخشداری شهیون، بخش‌های آسفالت جاده که در اثر سیل تخریب شده‌اند، ترمیم شوند.
بعد از جاده آسفالت به مسیر جاده خاکی و سنگلاخ رسیدیم؛ جایی که گردشگران خودروهای سواری خود را در یک کمپ پارک و با وانت نیسان‌ها به سمت آبشار حرکت می‌کردند.
تردد دشوار خودروها از گردنه‌ها و جاده سنگلاخ آبشار شوی
این جاده به حدی نامناسب و سرشار از سنگ‌های بزرگ و چاله بود که فقط خودروهای آفرود، کمک دار، نیسان و مینی بوس آن هم به سختی امکان تردد داشتند؛ هرچه مسافت بیشتری طی می‌شد با چالش‌های بیشتری مواجه می‌شدیم.
در برخی نقاط به دلیل عبور آب و سیلاب، تعدادی از آبنماهای سیمانی ایجاد شده نیز تخریب شده بودند و خودروها با سختی و مشقت و به کندی از این مسیر عبور می‌کردند.
برخی عنوان می‌کنند اگر مسیر خاکی، آسفالت شود، موج گردشگران به منطقه سرازیر و به آبشار و طبیعت زیبای آن آسیب وارد می‌شود؛ اگرچه این اظهارنظر تا حدودی دور از واقعیت نیست ولی بیشتر بهانه‌ای برای فرار از مسوولیت است.
برای پیگیری وضعیت جاده سنگلاخ و خاکی با رئیس اداره امور عشایر شهرستان دزفول هم صحبت شدم، محمود فتحی گفت: تمام اقدامات از جمله مسیرشکافی و ایجاد ابنیه فنی در جاده شوی توسط اداره امور عشایر انجام شده است.
وی به وجود سه گردنه سخت گذر در جاده شوی شامل دره سرخ، سرگچ و گردنه نرسیده به روستای سرتنگ اشاره و بیان کرد: مصالح لازم برای سنگ فرش کردن گردنه دره سرخ تامین شده و به زودی این گردنه به طول ۴۵۰ متر و عرض ۶ متر سنگ فرش می‌شود.
گردنه نرسیده به روستای سرتنگ طول زیادی داشت و با توجه به بارندگی وضعبت خوبی نداشت که رئیس اداره امور عشایر دزفول به پیگیری برای تامین اعتبار جهت سنگ فرش کردن این گردنه اشاره کرد.
او همچنین با اشاره به اعزام لودر امور عشایر برای امدادرسانی به عشایر شهیون ادامه داد: این لودر از فردا صبح با استقرار در جاده شوی اقدام به تیغ زنی جاده می‌کند تا شرایط برای تردد گردشگران بهبود یابد.
(تصویری از مسیر جاده سنگلاخ شوی)
تخریب آبنماهای مسیر آبشار شوی در پی سیلاب
فتحی همچنین درخصوص تخریب آبنماهای جاده شوی گفت: تعدادی از این آبنماها نظیر دره سرخ به دلیل بارندگی شدید، تخریب شده‌اند که برای مرمت آنها از استان درخواست اعتبار شده است.
کل جاده خاکی و سنگلاخ شوی حدود ۳۰ کیلومتر است و بنا به گفته رئیس اداره امور عشایر دزفول، درخواست‌هایی برای آسفالت آن به استان ارسال شده و امید است با تخصیص اعتبار از محل اعتبارات آلایندگی در مرحله نخست پنج کیلومتر از این میسر آسفالت شود.
لزوم آسفالت جاده شوی
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دزفول با بیان اینکه بارندگی‌های شدید اخیر وضعیت جاده خاکی را بدتر کرده است، گفت: مکاتباتی برای بهبود وضعیت جاده با فرمانداری، امور عشایر و سایر دستگاه‌های مربوطه انجام شده و امید است حداقل وضعیت نقاط سخت گذر و گردنه‌ها بهبود یابد.
حمید رضا خادم افزود: اگر جاده ابزار فنی داشته باشد در بارندگی‌ها کمتر خسارت می‌بیند از این رو زیرسازی جاده باید انجام شود.
وی مهمترین نیاز آبشار شوی را بهسازی جاده دسترسی عنوان کرد و ادامه داد: مشکل آب از طریق چشمه‌های موجود در محل قابل حل است همچنین برق تا روستای سرتنگ آخرین نقطه قابل تردد با خودرو رسیده و فقط باید به شبکه وصل شود.
خادم گفت: جاده دسترسی آبشار شوی علاوه بر این آبشار گ، جاذبه‌های گردشگری دیگری نظیر روستاهای عشایری، مناظر بکر و زیبا و بقعه پیرچول را دارد که می‌توان با بهسازی جاده خاکی و مالرو، زمینه حضور گردشگران بیشتری علاوه بر تورهای گردشگری را فراهم کرد.
رئیس اداره امور عشایر دزفول نیز اظهارکرد: با توجه به هزینه بالای آسفالت انتظار می‌رود فرمانداری و اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دزفول پیگیری لازم را برای آسفالت حداقل ۱۰ کیلومتر از نقاط حادثه خیز این جاده مهم گردشگری انجام دهند.
کمبود امکانات رفاهی در مسیر جاده شوی
در نیمه‌های مسیر خاکی یک مدرسه عشایری دارای سرویس بهداشتی وجود داشت که به رغم تازه ساخت بودن و تمیزی، آب نداشت؛ این تنها سرویس بهداشتی در طول مسیر بود.
رئیس اداره امور عشایر دزفول در این باره با اشاره به ایجاد چهار چشمه سرویس بهداشتی و اتاق‌هایی برای اقامت و جایگاه نفت و گاز در روستای سرتنگ گفت: متاسفانه بعد از کوچ عشایر دروپنجره‌های این سرویس‌ها و اتاق‌ها به سرقت می‌روند که باید برای این موضوع چاره اندیشی کرد.
پایه‌ها و کابل‌هایی که برق در آنها جریان نداشت
یکی دیگر از نکات قابل توجه در طول مسیر وجود پایه‌ها و کابل‌های برق تا آخرین نقطه امکان تردد خودرو یعنی روستای سرتنگ بود ولی متاسفانه برق در آنها جریان نداشت.
فتحی درخصوص علت وصل نبودن برق به رغم هزینه نصب پایه و کابل گفت: اداره برق با نصب پایه‌ها و کابل، برق را تا روستای سرتنگ برده ولی شرط استقرار ترانس و اتصال برق شبکه را اقامت حداقل یک نفر از اهالی روستای سرتنگ برای نگهبانی از تجهیزات و ترانس عنوان کرده است.
طبیعت زیبا و چشم نواز در طول مسیر خاکی آبشار شوی
طبیعت زیبای منطقه، وجود امامزاده‌ای به نام پیرچول در نقطه‌ای بسیار زیبا و سرسبز چشم و دل هر رهگذری را نوازش می‌داد؛ طبیعتی سرسبز پوشیده از درختان بلوط و جاده‌ای که هر ۲ طرف آن دره و کوه‌های سربه فلک کشیده بود؛ بلندای این کوه‌ها، ابرها را اسیر خود کرده بود.
روستای سرتنگ آخرین نقطه ممکن برای تردد خودرو بود؛ چادرهای زیبای بختیاری در این منطقه برپا شده و جلوه‌ای زیبا در دل سبزی کوه پدید آورده بودند؛ ساعت ۱۰ صبح به این نقطه رسیدیم یعنی پیمایش مسیر آسفالت و خاکی دزفول تا روستای سرتنگ حدود چهار ساعت و نیم زمان برد.
بعد از پارک کردن خودرو مقابل یکی از چادرها و خوردن صبحانه، کوهنوردی خود را به سمت آبشار شوی آغاز کردیم؛ عنوان می‌شد مسیر کوهنوردی حدود یک ساعت است ولی آنچه ما تجربه کردیم نزدیک به ۲ ساعت و نیم بود چراکه هر گردشگری با تماشای زیبایی‌های مسیر برای ثبت تصاویر و استراحت توقف‌هایی خواهد داشت.
مشخص نبودن مسیر کوهنوردی
مسیر دسترسی به آبشار شوی حد فاصل روستای سرتنگ تا محل آبشار دارای چند پرتگاه است که برای حفظ جان گردشگران باید ایمن شوند.
یکی از چالش‌های مسیر کوهنوردی نبود راهنما یا حتی علائم و تابلوی نشانگر مسیر بود؛ اگرچه در برخی نقاط بر روی سنگ‌ها مسیر کوهنوردی علامت گذاری شده بود ولی شاید این علامت گذاری در کمتر از ۱۰ درصد مسیر مشاهده می‌شد و گردشگران بارها مسیرها را اشتباه می‌رفتند.
انتظار می‌رفت اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان دزفول افرادی را برای راهنمایی گردشگران مستقر می‌کرد تا گردشگران از مسیرهای ایمن برای رسیدن به آبشار تردد کنند.
برخی نقاط کوهنوردی در مسیر رفت که از مقابل آبشار به آن رسیدیم بسیار خطرناک بودند ولی هیچ حفاظی در طول مسیر مشاهده نمی‌شد و گردشگران در شرایطی نا ایمن مسیر را می‌پیمودند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دزفول درخصوص نبود علائم و راهنما در طول مسیر کوهنوردی گفت: تورهای گردشگری راهنما دارند ضمن اینکه افراد محلی در طول مسیر به گردشگران کمک می‌کنند ولی لازم است اقدامات بیشتری برای بهبود مسیر کوهنوردی و علامت گذاری مسیر انجام شود.
نبود امکاناتی نظیر سرویس بهداشتی و اقامتگاه در طول مسیر کوهنوردی تا آبشار نیز گردشگران را آزار می‌داد؛ در طول مسیر با علی میثمی یکی از گردشگران اهل تهران که با یک تیم گردشگری ۲۲ نفره به آبشار شوی آمده بود هم صحبت شدم که می‌گفت: اغلب نقاط گردشگری ایران را رفته ولی آبشار شوی جذابیت و زیبایی خاصی دارد و ایکاش امکانات بیشتری برای این جاذبه زیبا در نظر گرفته می‌شد.
صدور مجوز ایجاد مجتمع گردشگری در روستای سرتنگ
خادم رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دزفول درخصوص کمبود امکانات رفاهی در مسیر آبشار شوی اظهارکرد: مجوزهای لازم برای ایجاد مجتمع گردشگری در فضایی به مساحت یک و نیم هکتار در روستای سرتنگ(آخرین نقطه ممکن برای تردد خودرو) به یک سرمایه گذار بخش خصوصی داده شده است ولی مشکل برق و جاده وجود دارد.
وی افزود: این سرمایه گذار چند اتاق در روستای سرتنگ احداث کرد ولی با مشکلات یادشده استقبال ضعیف بود لذا برای ایجاد تاسیسات لازم و همچنین حضور گردشگر بیشتر بهبود وضعیت جاده باید در اولویت باشد.
برگردیم به مسیر کوهنوردی، پس از حدود یک ساعت استقرار در مقابل آبشار و صرف ناهار، مسیر برگشت را از کنار آبشار انتخاب کردیم چراکه عنوان می‌شد کوتاه‌تر است اگرچه باید از عرض رودخانه و همچنین از کنار آبشارهای دوم و سوم شوی عبور می‌کردیم.
این مسیر نیز جذابیت‌های زیادی داشت و در برخی نقاط باید از تونلی از نیزارها که کف آن آب، روان بود عبور می‌کردیم؛ آب این آبشارها نیز از دل کوه می‌آمد و بطری‌های آب آشامیدنی خود را از آنها پر کردیم.
در چند نقطه که باید از رودخانه عبور می‌کردیم نیز هیچ امکاناتی فراهم نبود و نه تنها پلی وجود نداشت بلکه مسیر تردد نیز مشخص نبود و چند بار گردشگران از روی سنگ‌ها به درون رود کم عمق سقوط می‌کردند.
بعد از حدود ۲ ساعت و نیم کوهنوردی به روستای سرتنگ رسیدیم و پس از استراحتی کوتاه سوار خودرو شدیم و به سمت دزفول حرکت کردیم.
لزوم فراهم کردن زمینه حضور گردشگران در آبشار شوی
زمان سفر به آبشار شوی از اسفند تا پایان اردیبهشت است و اکنون بهترین زمان برای دیدن این جاذبه گردشگری به شمار می‌رود؛ اگرچه طبیعت بکر، سخت گذر بودن مسیر و فاصله ۹۰ کیلومتری تا شهر دزفول ارائه خدمات را دشوار کرده است ولی انتظار می‌رود دستگاه‌های مربوطه از جمله فرمانداری ویژه دزفول، بخشداری شهیون، اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، اداره امور عشایر و اداره راهداری و حمل و نقل جاده‌ای آستین همت را بالا زده و با ژرف نگری و ایجاد زیرساخت، زمینه حضور گردشگران را فراهم کنند.
به طور قطع اگر اقداماتی نظیر آسفالت مسیر از سه راهی لیوس تا روستای سرتنگ، ایجاد اقامتگاه و سرویس بهداشت، بهسازی مسیر کوهنوردی از روستای سرتنگ تا آبشار، احداث پاسگاه انتظامی و مرمت بقعه امازاده پیرچول به عنوان یکی از جاذبه‌های مذهبی انجام شود زمینه توسعه صنعت گردشگری طبیعی در شمال خوزستان فراهم خواهد شد.
صنعت گردشگری دزفول پیش از این در روستای پامنار فواید خود را نشان داده است؛ این روستا تا پیش از حضور گردشگر از امکانات اولیه بی‌بهره بود ولی اکنون به روستایی زیبا با مشاغل فراوان از جمله اقامتگاه، رستوران و اغذیه سرا، اجاره قایق، پارکینگ، تولید و عرضه کپو و ...مواجه است و در صورت برنامه ریزی بیشتر می‌تواند درآمدهای بسیار بیشتری نیز در حوزه‌های مختلف داشته باشد.
معرفی آبشار شوی و راه‌های رسیدن به این جاذبه گردشگری زیبا
آبشار شوی دزفول سی و پنجمین اثر طبیعی ایران و نخستین اثر ملی استان خوزستان در دی ماه ۱۳۹۳ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت و بنا به گفته کارشناسان، بزرگترین آبشار خاورمیانه است.
شوی در گویش بختیاری به معنی لطیف و لطافت و اسمی دخترانه است؛ این آبشار از لحاظ منظرگاه طبیعی مجموعه‌ای منحصر به فرد از آب، درخت، کوهستان، جنگل، حیات وحش و قلل برف گیر زاگرس مرکزی است که علاوه بر پوشش گیاهی، زیستگاه ویژه سمندر در معرض انقراض امپراطور یا لرستانی است.
آبشار شوی یکی از بی‌نظیرترین آبشارهای خاورمیانه است که با قابلیت و ظرفیت بالای اکوتوریسمی می‌تواند نقش مهمی در توسعه پایدار منطقه با گسترش صنعت گردشگری داشته باشد.
دسترسی به این آبشار از ۲ طریق امکانپذیر است؛ یکی از طریق راه آهن تهران - جنوب حدفاصل ایستگاه اندیمشک - دورود و ایستگاه تله زنگ یا شهیدچراغی است که پس از پیاده شدن از قطار در این ایستگاه و عبور از روی پل رودخانه سزار و مرز غربی منطقه شوی با استان لرستان با حدود سه ساعت پیاده روی تا روستای شوی و از روستای شوی تا آبشار حدود یک ساعت کوهپیمایی به نسبت دشوار است که پس از عبور از رودخانه شوی و مسیر خطرناک و پرتگاهی معروف به "کنده" به آبشارشوی می‌رسیم.
مسیر دوم از طریق دزفول و منطقه شهیون است که پیش تر به نحوه طی کردن آن اشاره شد؛ این جاده از میان کوه‌های لنگرکوه، اسفندیاری و سالن کوه عبور می‌کند و پس از گذشتن از کنار مقبره امامزاده احمد معروف به "پیر چول" به روستای سرتنگ می‌رسد که از این روستا تا آبشار حدود ۲ ساعت کوهنوردی است.
این مسیر دارای چشم اندازهای طبیعی زیبا است و از دامنه کوه‌ها و دره‌ها و نهرهای آب، جنگل و چشمه‌ها با پوشش گیاهی عبور می‌کند. در کنار آبشار اصلی شوی، آبشار دومی که به آبشار سنگ مار معروف است در فاصله چند متری و با حدود ۱۵ دقیقه پیاده روی وجود دارد.
آبشار شوی در غرب منطقه سالن کوه در شمال دزفول در عرضی حدود ۷۰ متر و ارتفاعی حدود ۸۵ متر به صورت پلکانی و بسیار زیبا از دل کوه سرازیر می‌شود.
ارتفاع آبشار شوی از سطح دریا ۸۵۰ متر است و از حفره‌ای قوسی شکل به شعاع حدود یک متر از میانه کوه خارج می‌شود.
شمال شهرستان دزفول دارای پنج منطقه کوهپایه‌ای، نیمه کوهستانی و کوهستانی در بخش‌های سردشت و شهیون و در مناطق احمد فداله، دره کاید و دهستان سید محمود است که جاذبه‌های گردشگری طبیعی و اکوتوریسمی فراوانی دارند.
کوه، دشت، جنگل، دره، آبشار، آبچکان، نیزارها، بیشه زارها، دریاچه‌ها، غارها و رودخانه‌های موجود در شهرستان دزفول و مناطق شمالی آن موجب شده تا این منطقه به تنهایی به اندازه کل استان خوزستان جاذبه گرشگری داشته باشد.
