وی از بزرگترین فلاسفه و دانشمندان ایرانی عصر طلایی اسلام است و در علم، فلسفه، منطق، جامعه‌شناسی، پزشکی، ریاضیات و موسیقی تخصص داشت، اما بیشترین آثارش در زمینه فلسفه، منطق، جامعه‌شناسی و همچنین دانشنامه‌نویسی بود.
حکیم فارابی نخستین فیلسوفی است که در دورۀ اسلام ظهور کرده و به همین دلیل وی را استاد الفلاسفه می‌نامند.
این فیلسوف بزرگ ایرانی به مکتب نوافلاطونی تعلق داشت که سعی داشتند تفکرات افلاطون و ارسطو را با الهیات توحیدی هماهنگ کنند و در فلسفه اسلامی نیز از جمله اندیشمندان مشایی محسوب می‌شود.
وی شرح‌های ارزشمندی بر آثار ارسطو نگاشته و به سبب همین او را معلم ثانی خوانده‌اند و آثاری نظیر الجمع بین الرایین، اغراض مابعدالطبیعه، فصوص الحکمه و احصاء العلوم را از خود به یادگار گذاشته است و باتوجه به اینکه در قرون وسطی آثاری چند از او به زبان لاتین برگردانده شده‌اند، به خوبی در غرب نیز شهرت یافته است.
فارابی بیشتر عمر خود را در بغداد دارالخلافه حکومت عباسیان گذراند و در سال ۳۳۰ هجری قمری به دمشق رفت و به سیف الدوله حمدانی حاکم حلب پیوست و در زمره علمای دربار او درآمد..
گفته می‌شود حکیم ابونصر فارابی در سال ۳۳۸هجری قمری در سن ۸۰ سالگی در دمشق چشم از جهان فروبست، البته عده‌ای بر این باور هستند که وی هنگامی که از دمشق به عسقلان می‌رفت به دزدان برخورد و گفته هر آنچه از مرکب، سلاح، لباس و مال هست بگیرید و با من کاری نداشته باشید، اما آن‌ها نپذیرفتند و قصد کشتن او کردند.
در این شرایط ابونصر به ناچار با آن‌ها جنگید و کشته شد و وقتی امرای شام از حادثه با خبر شدند، وی را دفن کردند و دزدان را بر سر قبرش به دار آویختند.
