معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان با بیان اینکه عشایرِ دامدار از نیمه آبان مجاز به ورود به خوزستان هستند، گفت: برخی از دامداران به صورت غیرمجاز از مراتع استفاده می‌کنند و بعضی از آن ها نیز بیش از ظرفیت پروانه خود، چرا انجام می‌دهند.
سیدحمید میرعلایی در خصوص مساله کوچ عشایر به استان و استفاده از مراتع، اظهار کرد: عشایر معمولا در یک منطقه ساکن نیستند و در فصل سرد به مناطق گرمسیر حرکت می‌کنند و در فصل گرما برعکس. در این زمینه خوزستان نیز جزو مناطق قشلاقی است.از طرفی فصل پاییز و زمستان زمان رویش نباتات و بذور مرتعی است و با توجه به اینکه مراتع استان هرساله در فصول بهار و تابستان دوره خشکی را می‌گذرانند، پس باید در فصل پاییز و زمستان فرصت رویش بذور و نباتات علوفه‌ای داشته باشند.
برخی عشایر بیش از ظرفیت پروانه خود، چرا انجام می‌دهند
وی تصریح کرد: با توجه به رویش بذور و نباتات علوفه‌ای مراتع، برای دامداران تقویم کوچ تعریف شده است که بر اساس این تقویم عشایر می‌توانند از اول دی ماه تا ۱۰ فروردین ماه به مدت ۱۰۰ روز طبق پروانه چرا، دام‌های خود را در مراتع تعلیف کنند. عشایر از ۱۵ آبان مجاز هستند وارد خوزستان شوند و در این مدت و تا اول دی ماه باید از علوفه دستی و پس چرا استفاده کنند و از اول دی ماه مجاز به ورود به مراتع استان هستند.
میرعلایی افزود: براساس سامانه و پلاک ثبتی، مساحت مراتع محاسبه می‌شود تا ظرفیت تعلیف دام و تعداد دام ورودی به هر مرتع مشخص شود. اگر شرایط بارندگی مناسب باشد و بذور فرصت رویش پیدا کنند در طول سال هر هکتار به طور متوسط ۸۵ کیلوگرم علوفه خشک تولید می‌کند.
وی بیان کرد: هر واحد دامی در طول روز به ۱.۷ کیلوگرم علوفه خشک نیاز دارد. برهمین اساس در خوزستان ۱۰۰ روز به عنوان مدت تعلیف دام در نظر گرفته شده است که بر این اساس دامداران عشایری و روستایی از یکم دی ماه تا ۱۰ فروردین می‌توانند وارد مراتع شوند.
بخش قابل توجهی از مراتع تخریب و به بیابان تبدیل شده است
میرعلایی افزود: براساس محاسبات صورت گرفته، هر دام در ۱۰۰ روز به ۱۷۰ کیلوگرم علوفه خشک نیاز دارد. بنابراین هر ۲ هکتار مرتع در خوزستان می‌تواند یک واحد دامی را به مدت ۱۰۰ روز به ازای هر روز ۱.۷ کیلوگرم علوفه تامین کند.
وی اظهار کرد: در استان ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار مرتع داریم که اکنون بخش قابل توجهی از آن به دلیل خشکسالی، اجرای پروژه‌های عمرانی و چرای بی‌رویه دام، تخریب و به بیابان تبدیل شده است و بخشی دیگر نیز به زراعت و توسعه باغبانی تخصیص یافته است.
میرعلایی بیان کرد: به همین دلیل حداکثر یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد دامی می‌توانند طی این ۱۰۰ روز در مراتع استان تعلیف کنند تا مراتع حالت طبیعی خود را حفظ کنند. در حالی که حدود ۲ میلیون دام عشایری وارد استان می‌شوند و یک میلیون و ۷۸۰ هزار واحد دام روستایی نیز در استان داریم که این میزان قریب ۴ میلیون واحد دامی است و این تعداد بیش از ظرفیت مراتع استان است.
چهار برابر ظرفیت مراتع خوزستان، دام وارد آن می‌شود
وی افزود: با توجه به این آمار چهار برابر ظرفیت مراتع استان، دام وارد آن می‌شود که فشار زیادی به مراتع وارد می‌کنند و اگر وضعیت به همین صورت پیش برود تا کمتر از ۱۰ سال آینده همه مراتع خوزستان از بین می‌رود.
میرعلایی تصریح کرد: براساس اطلاعیه‌ای که از قبل اعلام شده و دستورالعملی که اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری و دفتر امور مراتع استان تدوین کرده است مقرر شد دامداران عشایر تا ۱۵ آبان ماه در مناطق ییلاقی خود بمانند.
وی اظهار کرد: در حال حاضر ۸ گلوگاه برای ۴ شهرستان استان تعریف شده است که در شهرستان دزپارت یک گلوگاه، در منطقه سوسن شهرستان ایذه یک گلوگاه، در شهرستان بهبهان ۴ گلوگاه، اندیمشک یک گلوگاه و اندیکا یک گلوگاه است تا دامداران ورودی از مناطق ییلاقی، از طریق این گلوگاه‌ها وارد استان شوند.
میرعلایی با تاکید بر همکاری سایر دستگاه‌ها از جمله نیروی انتظامی، پلیس‌راه و امور عشایر در رابطه با کوچ عشایر عنوان کرد: عشایر در استان‌های سردسیر به دلیل سرد شدن هوا و کم شدن علوفه، ناچارا قبل از تاریخ تقویم کوچ به سمت مناطق گرمسیر می‌آیند. در این راستا عشایر ۹ استان شامل چهارمحال و بختیاری، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، اصفهان، کرمانشاه، کردستان، همدان و ایلام در فصول پاییز و زمستان به خوزستان کوچ می‌کنند. بنابراین در حال حاضر عشایر به تدریج وارد استان می‌شوند.
چرای بی‌رویه دام از عوامل مهم نابودی مراتع
معاون منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان گفت: چرای بی‌رویه دام یکی از عوامل مهم در نابودی مراتع است که مورد بی‌توجهی قرار گرفته است. ما وظیفه داریم از مراتع خود مواظبت کنیم. در این راستا باید جلوی چرای بی رویه دام‌ها را بگیریم تا از نابودی مراتع و تبدیل آن‌ها به بیابان جلوگیری شود.
میرعلایی بیان کرد: تمام عشایرِ دامدار شناسایی شده‌اند و برای آن‌ها پروانه چرا صادر کردیم اما متاسفانه با سه مشکل اساسی در این زمینه مواجه هستیم. یکی از این مشکلات کوچ عشایر قبل از تاریخ تقویم کوچ است. دوم اینکه برخی از آن‌ها پروانه چرا ندارند و بدون مجوز وارد مراتع می‌شوند و مشکل سوم عشایری هستند که پروانه چرا دارند اما بیش از ظرفیت پروانه خود نسبت به چرای دام اقدام می‌کنند. یعنی اگر در پروانه خود مجاز به چرای ۱۰۰ راس دام باشند آن‌ها بیش از ۳۰۰ راس با خود به مراتع می‌آورند.
