اغراق نیست اگر بگوییم فرهنگ مردم خوزستان با موسیقی گره خورده است اما روزها و ماه‌ها می‌گذرد و مردم همین استان حتی سهمی از تماشای یک اجرای کنسرت هنرمندان خود ندارند.

متخصصان بر این باورند که موسیقی یکی از غذاهای روح انسان به شمار می‌رود و در همین حال همین کارشناسان می‌گویند خوزستان در موسیقی و آواز غنی است. مردم استان انتظار دارند در روزهای مختلف سال شاهد عرضه این فن و هنر بومی خود باشند. مدیران اجرایی می‌توانند بدون اینکه به هنرمندان مرکز نشین نادیده بگیرند یا مقهور نامشان شوند، حمایت ویژه خود را متوجه هنرمندان محلی سازند.

*همه می‌گویند

یک کارشناس و محقق در حوزه موسیقی در این باره می‌گوید: موسیقی خوزستان به لحاظ غنای موسیقی فوق‌العاده برجسته است. برای مثال در دوره مشعشعیان در خوزستان لحنی وجود داشت به نام لحن «حویزاوی» که تا کنون در عراق و کویت به عنوان یکی از نغمات اصلی از آن بهره می‌برند.

محمود مشهودی در ادامه می‌افزاید: همچنین در بین بختیاری‌ها، رامهرمز و برخی شهرها موسیقی غنی‌ای دارند و ریشه در موسیقی خوزستان دارد برای نمونه استاد علی حافظی در نوازندگی ساز نی در مسجدسلیمان از این دست افراد برجسته است. علاوه بر این، یکی از نغمات موسیقی شوشتری به نام گوشه شوشتری در دستگاه همایون یکی از هفت دستگاه ردیف موسیقی ایران است.

این محقق توضیح می‌دهد: گوشه دزفولی نیز از دیگر نغمات خوزستانی است البته فقط ابوالحسن صبا در دستگاه همایون از آن استفاده کرد. حتی گوشه بهبهانی نیز که باز هم در دستگاه همایون به کار برده می‌شود همگی نشان از غنای موسیقی خوزستان دارد.

مشهودی با بیان اینکه خوزستان خوانندگان مطرح برجسته‌ای داشته، می‌افزاید: بهمن علاء‌الدین از بزرگان موسیقی استان است که صدای بسیار گرمی داشت. همچنین علوان الشویع و حسان اگزار چنانی‌زاده که هم نوازنده و هم خواننده بودند و جزو مشاهیر استان و شهرت فرا استانی و ملی دارند از این دست شخصیت‌های هنری ما هستند.

به عقیده این محقق، هم اکنون کمتر به موسیقی بومی عنایت می‌شود و چهره‌های جدید نیاز به داشتن فضای مناسب و کافی برای ارائه هنرشان هستند.

* ارتباط بیشتر با مرکز

مدرس آواز و مدیر فرهنگسرای بهبهان نیز در این باره می‌گوید: ابتدا باید قبول داشته باشیم در خوزستان خواننده کلاسیک مطرح کم وجود دارد. البته دلایلی هم برای این موضوع وجود دارد از جمله اینکه استان ما سال‌ها درگیر جنگ بوده و این یکی از عوامل عقب ماندن در بخش موسیقی است.

امیر منصور صفوت می‌افزاید: خوشبختانه فضای آموزشی در استان مخصوصا در اهواز روز به روز در حال افزایش است. همچنین خوانندگان باید خود را با سرعت به‌روز کنند تا بتوان به جایگاه مطلوبی رسید. ارتباط با مرکز و استفاده از تجربیات اساتید در تهران می‌تواند تاثیر مستقیمی در ارتقاء بخش موسیقی استان ما داشته باشد.

وی در ادامه می‌گوید: در خصوص پشتیبانی نکردن و نبود حمایت از خوانندگان بومی دلایل متفاوتی وجود دارد. اما در مورد اسپانسر باید بگویم که اسپانسرهای شخصی مایل هستند که هزینه‌ای که می‌کنند برگشت داشته باشد. به همین دلیل بیشتر تمایل به همکاری با هنرمندان صاحب‌نام ملی دارند تا بومی.

این استاد آواز خوانی یاد آور می‌شود: اما در موسیقی فلکلور، واقعا هنرمندان فاخری داریم و می‌توانیم در حوزه موسیقی محلی و مقامی رشد خوبی داشته باشیم که اسپانسرها می‌توانند از این نوع موسیقی حمایت کنند.

* مجوزها بدون سالن می‌سوزند

نبود سالن‌های استاندارد برای موسیقی از دیگر مشکلات هنرمندان است که بارها در این باره گفته‌اند. این هنرمندان همچنان امید دارند که وضعیت این سالن‌ها یا بهتر شود و یا سالنی استاندارد برای موسیقی در نظر گرفته و ساخته شود.

بهنام صفوی، یکی از خوانندگان خوزستانی درباره مشکلات اجرای کنسرت می‌گوید: برای اجرای کنسرت در اهواز اقدام به اخذ مجوز کردیم اما در اهواز مشکل سالن اجرا وجود دارد. ما منتظر پاسخ مسئولان اهواز هستیم و به محض این که این مشکل برطرف شود کنسرت‌مان را در اهواز برگزار می‌کنیم.

وی اظهار امیدواری می‌کند که با توجه به اشتیاق زیاد مردم و فضای فرهنگی استان خوزستان مشکل نبود سالن کنسرت در اهواز حل شود و مردم از داشتن کنسرت محروم نباشند.

صفوی درباره مشکل برگزاری کنسرت در کل کشور تصریح کرد: مشکل اصلی برگزاری کنسرت، نگاه سلیقه‌ای مسئولان و نبود قانونی حاکم بر تمام شهرهای کشور است. در بعضی شهرها کنسرت اصلا برگزار نمی‌شود. در بعضی شهرهای دیگر سخت‌گیری‌های زیادی برای برگزاری وجود دارد ولی در بعضی شهرها راحت‌تر است. در کل، قانون کامل و جامعی برای برگزاری کنسرت در کشور نداریم.

این خواننده پاپ ادامه می‌دهد‌: اگر در این زمینه قانونی در کل کشور وجود داشت حتماً وضعیت بهتر از این بود. به طور مثال در شهر اهواز هر ساله شاهد این مشکلات هستیم چون اجازه برگزاری کنسرت در هر سالنی را نمی‌دهند.

بسیاری از هنرمندان و مخصوصا اهالی موسیقی بر این باورند که اگر برخی گروه‌های موسیقی در سطح ملی مطرح شدند، در واقع فعالیت اسپانسرها و توزیع سی دی‌های آن گروه‌ها به روش‌های مختلف باعث شهرت آنها شد. برخی دیگر نیز می‌گویند که هنرمند باید از استان خارج شود تا به موقعیت واقعی خود برسد کما اینکه بسیاری از هنرمندانی که به شهرت ملی رسیدند وقتی به آن مرحله می‌رسند که از استان خارج شوند.

* حمایت و توجه

علی اویسی از دیگر خوانندگان خوزستانی نیز در این باره می‌گوید: هزینه کرایه سالن اجرا، صدابرداری، تبلیغات و... برای اجرا کننده که خواننده باشد هزینه بر است؛ برای همین وجود اسپانسر ضروری ست.

وی از اسپانسرها انتظار دارد از خوانندگان و موسیقی بومی بیشتر حمایت کنند و ادامه می‌دهد: اسپانسرها گمان می‌کنند که اگر اسپانسر خوانندگان پایتخت شوند برای آنها برد بیشتری دارد در حالی که چنین نیست و از نظر من، مردم به موسیقی بومی خود علاقه دارند و حتما استقبال می‌کنند.

این خواننده پاپ اظهار با بیان اینکه حتی شرکت‌ها و ارگان‌های دولتی استان از خوانندگان بومی حمایت نمی‌کنند، می‌‌گوید: بسیاری از شرکت‌ها با هزینه‌های کلان‌تر و حدود چهار برابر بیشتر از هزینه‌های برگزاری کنسرت موسیقی بومی، برای دعوت کردن از هنرمندان غیربومی هزینه می‌کنند. این چنین است که هنرمندان داخلی رفته رفته به حاشیه می‌روند و از هنرشان به عنوان شغلی دوم و یا برای تفریح استفاده می‌کنند که این رویه آسیبی جدی به هنر استان وارد می‌کند.

اویسی یادآور می‌شود: از دیگر مشکلات ما نبود سالن مناسب برای اجرا است. مثلا سالن مهتاب و مهر را برای اجراهای موسیقی پاپ کرایه نمی‌دهند. من به عنوان سرپرست گروه موسیقی مراجعه کردم و به من گفتند که برای اجرای موسیقی پاپ مجوز نداریم.

این خواننده پاپ بر این باور است که مسئولان مربوطه سلیقه‌ای برخورد می‌کنند و به کسانی که تمایل دارند مجوز می‌دهند.

* اولویت اول ما

با این حال معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در مورد این موضوع می‌گوید: سیاست کاری ما در حوزه موسیقی، حمایت از هنرمندان بومی استان است و این رویه به عنوان راهبرد و سیاست کلان ما است.

ناصر چنانی می‌افزاید: حتی در بحث صدور مجوزها اولویت با شرکت‌های تولید آثار هنری و موسیقی استان است و اصلا مشکلی در صدور مجوز نیست و انتظار داریم که هنرمندان با تامل و دقت بیشتری قوانین و مقررات مربوطه را رصد کنند. اما در عین حال، شرایط و ضوابطی در صدور مجوز در اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی وجود دارد که بخشی از آنها مربوط به وزارت ارشاد است و بخشی دیگر به شرایط فرهنگی هر استان مربوط است.

معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح می‌کند: ضوابط هر استان با استان دیگر متفاوت است. همچنین شرایطی که در خوزستان وجود دارد با سایر استان‌ها متفاوت است. در این استان بخش اعظمی از رزمندگان و دلاوران دفاع مقدس شهید شده‌اند و به لحاظ ارزش‌های معنوی با سایر استان‌ها تفاوت‌هایی دارد که همه این موارد در صدور مجوز مد نظر قرار می‌گیرند.

در این میان هنرمندان بومی حال و هوای دیگری دارند. فضای شهر نیز چیز دیگری می‌گوید. چشمان ما عادت کرده است که روی بیلبردهای تبلیغاتی این عبارت را ببینیم. ...... از تهران. حال این عبارت «از تهران» حکم واژه جنس خارجی را پیدا کرده که خبر از مرغوبیت کالا می‌دهد. اما واقعا این چنین است؟ آیا داستان ما حکایت آن مرد داستان مولوی نیست که گنج زیر پای خود داشت و از آن بی خبر و از خدا طلب می‌کرد؟

گزارش: فارس/  قاسم منصور آل کثیر