دستَوا، نام شهری تاریخی و زیرزمینی است که در نزدیکی شهر شوشتر کنونی واقع است و بسیاری از بخش‌های آن به دلیل عدم فعالیت‌های باستان‌شناسی زیر خاک مانده و هنوز سر از خاک بیرون نیاورده‌اند.

اما حالا فردی پیدا شده که در سه کیلومتری شهر شوشتر و در عرصه اثر ثبت ملی و تاریخی دستوا اقدام به ساخت و ساز و قطعه‌بندی زمین برای احداث باغ‌ویلا در قالب یک مجتمع تفریحی کرده که موجب گلایه مردم و دوستداران میراث فرهنگی شده است.

علاقمندان به میراث فرهنگی و فعالان اجتماعی با انتقاد از عدم برخورد قاطع با چنین تخلفاتی، خواستار مقابله با این افراد شدند. 

قدمت دو هزار ساله دستوا

علی‌محمد چهارمحالی رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شوشتر در خصوص این اثر تاریخی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در شوشتر اظهار کرد: این منطقه باستانی از آثار و تمدن‌های الیمایی است و قدمت آن شاید به حدود دو هزار سال برسد. در آن منطقه آرامگاه‌های تاریخی و آثار کوزه شکسته بسیاری دیده می‌شود.

علی‌محمد چهارمحالی افزود: این اثر با توجه به اهمیت و آثار موجود در آن جزء اولین آثاری است که در استان خوزستان و در سال 1347 به ثبت ملی رسیده است.

احداث مجتمع تفریحی و باغ‌ویلا در حوزه اثر تاریخی

وی در رابطه با ساخت و سازهای صورت گرفته در دستوا اذعان کرد: متاسفانه فردی در عرصه این اثر تاریخی ارزشمند و در فاصله‌ای حدود 200 متر اقدام به قطعه‌بندی اراضی برای ساخت باغ‌ویلا کرده و یک مجتمع تفریحی به وجود آورده است. محدوده‌ دستوا شناسایی شده، اما بخش زیادی از این شهر زیرزمینی هنوز کاوش و بررسی لازم روی آن انجام نشده است.

مردم در انتظار تصمیم دستگاه قضا

وی ادامه داد: ما از این شخص طرح شکایت کرده‌ایم و منتظر رای دادگاه و تصمیم‌گیری دستگاه قضا هستیم. در هر کجا چنین تخلفی ببینیم در همان روزهای اول از لحاظ حقوقی مسئله را پیگیری می‌کنیم.

چهارمحالی تصریح کرد: از مسوولان ارشد شهرستان و استان و عزیزان دستگاه قضایی انتظار داریم نگاه به آثار تاریخی خصوصاً در شوشتر رئوف‌تر و مهربانانه‌تر باشد. آثاری که داریم متعلق به جامعه ایران هستند و باید برای نسل‌های آینده هم حفظ شوند.

وی  بیان کرد: کنترل یگان حفاظت از آثار تاریخی، احداث شارپ و گماردن نگهبان در منطقه دستوا اقدامات و وظایفی بوده که انجام داده‌ایم و برخورد با فرد خاطی منوط به تصمیم‌گیری مراجع قضایی است.

دستوا یکی از کشف‌های نخبه و برتر جهان است

همچنین مهدی رهبر باستان‌شناس مطرح در رابطه با منطقه دستوا افزود: دستوا که در حوالی گلالک در شوشتر واقع شده، شهری باستانی است که پایتخت پادشاهان خوزستان در دوره اشکانی به شمار می‌رفت. کشف این شهر تاریخی اطلاعات بسیار زیادی از این دوران به دست ما داد به نحوی که از نظر ارزش و اهمیت آن را به یکی از کشف‌های نخبه در جهان تبدیل کرده است.

کمبود اعتبارات میراث فرهنگی کاوش در دستوا را معطل کرده است

رهبر اظهار کرد: در بازدیدی که سال‌های گذشته از این محوطه داشتم بسیار متاثر شدم چرا که آرامگاه زیرزمینی پادشاهان نسبتا سالمی که کشف کرده بودیم و می‌شد با اندکی تغییر آن را به جاذبه‌ای توریستی و مطالعاتی تبدیل کرد توسط قاچاقچیان حفاری شد و تمام سکوهای آن از بین رفته بودند. هم چنین سالیان پیش به دلیل کمبود اعتبارات میراث فرهنگی کار کاوش این منطقه مهم باستانی نیمه تمام ماند. این در حالی است که با توجه به اهمیت فوق‌العاده‌ این منطقه هم چنان مسؤولان میراث فرهنگی این را می‌گویند که پول نیست.

دستوا به حال خود رها شده است

وی با اشاره به عدم اهمیت به این اثر تاریخی افزود: متاسفانه منطقه تاریخی دستوا به حال خود رها شده است و در آن کشاورزی می‌شود. تپه‌ها را در این محوطه تاریخی تسطیح کرده، خاک ریختند، ساختمان‌سازی شده و طویله و خیلی چیزهای دیگر ساخته‌اند. منطقه‌ای که می‌توانست اطلاعات بسیار زیادی از آن دوران در اختیار باستان شناسان قرار بدهد.

انتظار مردم برخورد قاطع با متخلفین است

در این خصوص یکی از فعالان اجتماعی شوشتر به خبرنگار فارس می‌گوید: شهر تاریخی دستوا زیر ویلاها در حال مدفون شدن است که از مسوولان انتظار داریم برخورد قاطعانه‌ای صورت بگیرد.

وی اظهار می‌کند: هرچند که میراث فرهنگی کشور هیچگونه سرمایه‌گذاری خاصی یا برنامه‌ای برای معرفی و بهره‌برداری از چنین آثاری ندارد اما قرار نیست هرکسی بیاید و حق عمومی را پایمال کند.

کسی مخالف ویلاسازی نیست اما در جای خود...

همچنین شهروندی دیگر از شوشتر بیان می‌کند: کسی مخالف ویلاسازی نیست و اتفاقاً از این اقدام دفاع هم می‌کنیم چرا که باعث رونق گردشگری می‌شود.

وی اضافه می‌کند اما ویلاسازی در منطقه‌ای فوق‌العاده از لحاظ میراثی در دستوا ظلم نابخشودنی به نسل آینده است. دستوا شهری تاریخی بدون کاوشگری و پژوهش کارشناسانه است که به دست افرادی خودخواه در حال نابودی است.

  بخشی از عرصه و حریم این شهر تاریخی، فقط کاربری کشاورزی دارد و هرگونه فعالیت تفکیک، ساخت و ساز، حصارکشی، فنس‌کشی در محدوده اراضی مذکور ممنوع است. به گفته برخی شهروندان در این مجتمع تفریحی چیزی در حدود 70 قطعه باغ‌ویلا پیش‌بینی شده که مجوزهای لازم را ندارند.

انتظار می‌رود مسوولان قضایی با توجه به سابقه قابل تقدیر در مقابله با ویلاهای غیرمجاز در برخی مناطق شمالی تهران، برخورد قاطع و سریعی با تخلفات صورت گرفته در محدوده شهر تاریخی دستوا در اطراف شوشتر نیز ترتیب دهند.