دکتر سیدحسن قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت دولت یازدهم با اعتقاد به همگرایی بین وزرای دولت و اجرای قوانین بر زمین مانده و نگاه علمی و کارشناسی برای حل مشکلات سلامت مردم کار خود را آغاز کرد و با اجرای طرح تحول نظام سلامت که از 15 اردیبهشت سال گذشته کلید خورد برآن شد تا پرداخت از جیب مردم را کاهش دهد.مسیری که به اعتقاد وی نیازمند همدلی بیشتر مسئولان و حمایت جدی‌تر مجلس و بیمه‌هاست.

وزیر بهداشت دولت تدبیر و امید از بیم‌ها، امیدها، نگاه غیرمنصفانه برخی مسئولان و از بزرگترین مانعی که برای تحقق طرح تحول نظام سلامت وجود دارد پس از گذشت یکسال می‌گوید.

گفت و گو با سیدحسن قاضی زاده هاشمی را در ادامه می خوانید:

گفته شده که درآمدهای اختصاصی وزارت بهداشت در سال گذشته محقق نشده و این نگرانی وجود دارد که جبران آن از جیب مردم باشد،این را تآیید می‌کنید؟

سال گذشته درآمد اختصاصی بیشتر از رقمی بود که در بودجه دیده شده بود و اشکالی که وجود داشت این بود که در بودجه رقم بسیار کمی بود. امسال هم همانند سال گذشته بیش از 2 برابر آنچه پیش‌بینی می‌کنیم درآمد اختصاصی داشته باشیم در بودجه پیش‌بینی شده است.

به همین دلیل به طور کاذب بودجه امسال نسبت به سال 93 متورم نشان می‌دهد و طبیعی است اگر درآمد اختصاصی بخواهد افزایش یابد باید بیمه‌ها منابع قوی داشته باشند چون در بیمارستان‌های دولتی، خدمات بستری خصوصی نداریم و تمام منابع ما عمدتاً از مسیر بیمه‌ها می‌آید البته مراجعه‌کنندگان می‌توانند به درآمد اختصاصی ما بیفزایند به ویژه اینکه بیمارستان‌ها اکنون نو شده، سر و سامان گرفته‌اند و دارای تجهیزات بیشتری شده‌اند، متخصصان تمام‌وقت شدند و شبها در بیمارستان حضور دارند.

بنابراین طبیعی است که عمل جراحی در این بیمارستان‌ها افزایش می‌یابد و از این طریق ممکن است بخشی از مردم که به دلیل هزینه‌های بالا نمی‌توانند از بیمارستان‌های خصوصی خدمات بگیرند به سمت بیمارستان‌های دولتی بیایند و این به درآمد اختصاصی وزارت بهداشت کمک می‌کند.

اما از آنجا که نرخ خدمات ثابت است و K جراحی در سال 94 تغییری نمی‌کند و همه مراکز درمانی موظف به رعایت آن هستند دریافت غیرقانونی وجود ندارد و نباید در بخش دولتی و خصوصی باشد در بخش دولتی به سختی نظارت می‌کنیم و می‌توانیم بگوییم از این بابت نگرانی وجود ندارد که پرداخت از جیب مردم افزایش یابد بلکه تصورمان این است به دلیل افزایش مراجعات پرداخت از جیب مردم کاهش می‌یابد چرا که تفاوت جدی بین خدمات دولتی و خصوصی وجود دارد.

وجود تفاوت جدی بین ارایه خدمات در بخش دولتی و خصوصی به طرح ضربه نمی‌زند؟

از این تفاوت موجود خیلی راضی نیستیم و معتقدیم نظام کارا در حوزه سلامت تفاوت بین هزینه‌ها در بخش دولتی و خصوصی آن بیش از 30 یا 40 درصد نباید باشد نه اینکه چند برابر شود اما مشکلی که به وجود آمده این است طی سالهای گذشته به دلیل اینکه قیمت‌گذاری در دولت انجام می‌شود و دولت به جیب خود یا بیمه‌ها یا منابع آن نگاه می‌کند همیشه تعرفه‌ها در بخش دولتی سرکوب شده و یکی از گرفتاری‌های جدی که بیمارستان‌های ما دارند همین است.

یعنی بیمارستان‌ها نتوانستند به دلیل زیان‌دهی خود را به روز نگه دارند، امکانات جدید تهیه کنند و اساتید را نگه دارند چرا که این اساتید خود را با بخش خصوصی مقایسه می‌کنند که از نظر دانش و مهارت بهتر اما از نظر دریافتی مناسب نبوده است.

از شروع این دولت تصمیمات خوبی برای به حداقل رساندن این فاصله گرفته شد و عمده توجه ما به رشد تعرفه‌ها در بخش دولتی بوده است برای اینکه بیمارستان‌ها بتوانند به عنوان واحد اختصاصی غیرزیان‌ده به کار خود ادامه دهند و در عین حال یک محیطی باشد که برای اعضای هیأت علمی و اساتید شرایطی را فراهم کنند که امیدواریم و به صورت تمام وقت به ارائه خدمات بپردازند.

در کل هزینه‌هایی که از جیب مردم پرداخت خواهد شد به دلیل اینکه بودجه اختصاصی ما در سال 94 هیچ تفاوتی با سال 93 نداشته قطعاً ما به آن سقف نخواهیم رسید و پیش‌بینی ما این است 50 درصد را بیمارستان‌ها بتوانند در سراسر کشور محقق کنند و برنامه‌هایمان را متناسب با این شرایط تنظیم کرده‌ایم.

پس جبران کسری درآمدهای اختصاصی از مردم گرفته نمی شود؟

این طور بلندپروازانه و جاه‌طلبانه نبوده که فکر کنیم برنامه‌ای را شروع کنیم و چون نمی‌توانیم اعتبارات را تأمین کنیم از جیب مردم بپردازیم. ما از روزی که طرح تحول سلامت را آغاز کردیم هدفمان کاهش فشاری است که روی مردم بوده است.

یکی دیگر از نگرانی‌های موجود،مقطعی بودن اعتبارات برای ادامه طرح تحول است؟

در مورد اینکه اعتبارات تزریقی به وزارت بهداشت مقطعی باشد یا نه، نگرانی است که همیشه وجود دارد چون بین آنچه در قانون بودجه می‌آید با آنچه که تخصیص داده می‌شود و در نهایت با پولی که از خزانه به دستمان می‌رسد تفاوت جدی وجود دارد و برای همه وزارتخانه‌ها همین وضع است.

امیدواریم این اولویتی که در دولت یازدهم برای حوزه سلامت قائل شده‌اند و جزو برنامه‌های محوری رئیس جمهور است از اولویت نیفتد.

به نظر می‌رسد بیشترین انتقاد وارده به گام سوم طرح تحول سلامت و افزایش تعرفه‌های درمانی باشد،درحالی که مورد اعتراض مردم و برخی پزشکان و اقع شده است؟

گام سوم از قدم‌های مهمی بود که مراقبت‌ از جامعه پزشکی و مردم را در پی داشت روی این بسته هیچ تبلیغی نکردیم اما وقت زیادی را گرفت و دریافت‌های خارج از مصوبه قانونی در این زمینه وجود داشت بنابراین آن طور که دولت هدف‌گذاری کرده بود میسر نمی‌شد مگر اینکه تعرفه‌ها واقعی شود.

پس در این مسیر حرکت کردیم البته 3 تا 5 سال زمان لازم است تا برنامه‌هایمان به خوبی پیش برود و باید جامعه پزشکی همراهی کنند و دولت هم بی‌توجه نباشد و مانند گذشته که تعرفه‌ها را سرکوب می‌کرد رفتار نکند.

برخی‌ها بی‌انصافی کردند و تمام خدمات ما را به نوعی خواستند قلمداد کنند که برای حمایت از صنف بوده و خواسته‌ایم پول را به عده‌ای خاص بدهیم و هزینه دولت را افزایش داده‌ایم در حالی که این گونه نبوده است. بیمه‌ها، دولت و مجلس چشم‌شان را برای دریافت غیرقانونی روی هم گذاشتند و مردم بیش از بیمه‌ها پرداخت می‌کردند. اما به نحوی این اخبار منعکس شد که منصفانه نبود در حالی که باید خوشحالی مردم را ببینیم که خدمات خوبی می‌گیرند به طور کلی هزار میلیارد تومان برای گام سوم هزینه کردیم تا 10 هزار میلیارد تومان مردم هزینه نکنند.

به نظرتان بزرگترین مانعی که برای تحقق طرح تحول نظام سلامت وجود دارد چیست؟

بزرگترین مانع، نگاهی است که مسئولان ارشد کشور در مجلس و دولت به سلامت دارند این نگاه می‌تواند مانع باشد همانگونه که در سالهای گذشته بود و هم نقطه قوت باشد.

به این بخش هیچ گاه نگاه‌ها واقع‌بینانه نبوده است اگر به کشورهای موفق دنیا نگاه کنیم آمد و شد دولت‌ها از کشورهای پیشرفته مثل آمریکا تا انگلیس می‌بینیم صرفاً به دلیل موضع تندرستی است و موضوع بهداشت از دغدغه‌های جدی کشورهای پیشرفته است و سیاستمداران آنها تحت فشار عمومی مجبورند متناسب با اهمیتی که مردم به این حوزه قائلند هزینه کنند.

اما در کشور ما هنوز این اتفاق نیفتاده حتی در تعریف مأموریت‌ها متأسفانه هنوز مشکل داریم بخشی از مسئولیت‌هایی که می‌تواند بر عهده تولیت ما باشد در دستگاه‌های مختلف پخش است. نمی‌توان تصور کرد که هم ناظر و سیاست‌گذار باشیم اما پول در دستمان نباشد اگر مجلس بودجه‌ای در اختیارش نباشد هر چه هم قانون تصویب کند فایده‌ای ندارد.

بنابراین وزارت بهداشت اگر ابزار لازم را نداشته باشد یعنی توزیع منابع در اختیارش نباشد طبیعی است که هیچ کدام از سیاست هایش عملی نمی‌شود اگر رئیس جمهور و قانونگذار سایر دستگاه‌ها را مجبور نکنند که به سلامت مردم توجه کنند صنعت، راهسازی، غذا، کشاورزی و رسانه‌ها از آن تمکین نخواهند کرد.

بنابراین بزرگترین مشکلمان نگاه به حوزه سلامت، پزشکان، پرستاران و کارکنان گروه پزشکی متناسب با آنچه که در کشورهای پیشرفته وجود دارد است. اگر خیلی صریح بخواهم بگویم در ایران هنوز این نگاه وجود ندارد و فکر می‌کنند اگر در این بخش هزینه می‌کنند چاه ویلی است که اعتبارات را مثل آموزش و پرورش می‌بلعد و یک دستگاه هزینه‌ای است. بنابراین شاید ترجیح دهند در سایر بخش‌هایی که زیرساخت است اعتبار بیشتری دهند.

ما معتقدیم هم فرهنگ که در آموزش و پرورش است و هم سلامت که در وزارت بهداشت است از زیرساخت‌های اصلی کشور است چون اگر کسی سالم نباشد نمی‌تواند فعالیت اقتصادی کند بنابراین باید نگاه تغییر کند و این دستگاه‌ها را طوری ببینیم که هر چقدر برایشان هزینه کنیم هزینه برای کل کشور و پایداری توسعه است.

بهداشت و درمان خیلی محتاج توجه است و امیدواریم این توجهی که ایجاد شده احساسی و گذرا نباشد بلکه مدت‌دار باشد و دولت‌ها و مجلس‌های بعدی هم به آن کمک کنند.