با وجود گذشت ماهها از ارسال پروندهی شوش به یونسکو هنوز مقامات سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مشخصات این پرونده را تشریح نکردهاند و طی هفتههای گذشته جلسههایی به منظور مشخص شدن محدودهی عرصهی شوش برگزار کردند که با توجه به ارسال پرونده به یونسکو پرسشبرانگیز بوده است
جمعی از اساتید دانشگاه، پژوهشگران، باستانشناسان، هنرمندان، خبرنگاران و دوستداران میراث فرهنگی بیانیه ای دربارهی «ثبت جهانی شوش» صادر کردند.
به گزارش خوزنیوز، در متن بیانیه دو زبانه جمعی از پژوهشگران، باستانشناسان، هنرمندان، خبرنگاران و دوستداران میراث فرهنگی دربارهی «ثبت جهانی شوش» آمده است:
نامزدی «مجموعهی باستانی شوش» در فهرست میراث جهانی خبر خوشی است که بعد از سالها مظلومیتِ این مجموعهی میراثِ بشری، از چند ماه پیش به طور جدی در فضای رسانهای کشور زمزمه میشود. با وجود این و به رغم تقدیر و تحسینی که میبایست از تلاشهای مسؤولان محترم سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کشور انجام داد، نمیتوان نسبت به نگرانیها و نقدهای جدی کارشناسی که در این زمینه وجود دارد بیتوجه بود. بهویژه به سادگی نمیتوان چشم بر ابهامهایی بست که اظهارات مسؤولان محترم دربارهی مشخصاتِ عرصه و حریم این مجموعهی میراث بشری پدید آورده است.
بنابراین، با توجه به نزدیک بودن زمانِ حضور ارزیابانِ سازمان ایکوموس به نمایندگی از یونسکو که به منظور وارسیِ پروندهی ثبت جهانی شوش در این شهر کهنسال و مقاوم حاضر خواهند شد، از ایشان تقاضا داریم بهگونهای تصمیم بگیرند که هم در خور شأن این میراث بشری باشد و هم اعتبار حرفهای سازمان یونسکو را ضمانت کند.
در این زمینه، دو نکته حایز اهمیت است:
یکی اینکه، با وجود گذشت ماهها از ارسال پروندهی شوش به یونسکو هنوز مقامات سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مشخصات این پرونده را تشریح نکردهاند و طی هفتههای گذشته جلسههایی به منظور مشخص شدن محدودهی عرصهی شوش برگزار کردند که با توجه به ارسال پرونده به یونسکو پرسشبرانگیز بوده است. در شرایط کنونی، یافتن راهکاری برای حفظ و صیانت از عرصهی باستانی شوش، که طی آخرین تحقیقات علمی در سال ۱۳۸۷ حدود ۱۲۰۰ هکتار برآورد شده، ضروری است. همچنین ضروری است، تا حد امکان، راهکارهای حفظ این سرمایهی ملّی و بشری با استفاده از همهی توان و با مشورت و چارهجویی از متخصصان و کاوشگران و نیز با استفاده از تجربیات جهانی پیگیری شود. بخصوص، از پافشاریِ بیدلیل و تقلیلِ بیمنطقِ عرصهی شوش به «۴۰۰ هکتار»، که منجر به نادیده گرفتن بخش قابل توجهی از این سرمایه و میراثِ بیمانندِ ملّی و بشری خواهد شد، پیشگیری شود؛
دوم اینکه، پروندهی ثبت جهانی شوش به صورت یک «مجموعهی میراثی» و یا در صورت امکان «منظر فرهنگی ـ طبیعی» تدوین شود نه به عنوان یک اثر «منفرد»، تا هم محوطههای اقماری پیرامونِ هستهی مرکزیِ بقایای باستانی شوش (همچون تپهها و محوطههای جعفرآباد، جوی، بندبال، ایوان کرخه و نظایر آن) را دربرگیرد و هم نسبت به بستر طبیعیِ شکلگیریِ این شهر ریشهدار و کهن بیتوجهی نشود. لازم به یادآوری است که پروندهی اولیهی ثبت جهانی شوش که در زمان ریاست آقای مهندس سیدمحمد بهشتی بر سازمان میراث فرهنگی توسط آقای میرعابدین کابلی، باستانشناس و کارشناس پیشکسوت سازمان میراث فرهنگی و از کاوشگران شوش، زیر نظر معاونت پژوهشی وقت این سازمان و دکتر شهریار عدل تهیه میشد نیز شوش به صورت یک «مجموعه» و نه «تک اثر» دیده شده بود.
با همتی که تاکنون مسؤولان نشان دادهاند خوشبختانه بخشی از مسیر برای ثبت جهانی شوش پیموده شده است. با وجود این، درخواستِ مؤکد ما این است که پروندهی ثبت جهانی شوش میبایست متناسب با شأن و جایگاه تاریخی و تمدنی آن باشد. شوش یکی از نخستین کانونهایِ شکلگیریِ حکومتهای اولیه، شهرنشینی و ابداع خط در جهان است. این شهر کهن، دیرپاترین «پایتخت» در سرتاسر تاریخ ایران بوده است. شوش همچنین یکی از نخستین جاها در ایران و جهان بوده که کاوشهای علمی و مدرن باستانشناسی در آن آغاز شد و ادامه یافت. در جنگ تحمیلی اخیر علیه میهن مان نیز اگرچه شوش قهرمانانه ایستاد، اما میراثش آسیبها و لطمات بسیاری دید. یادآوری این سرگذشتِ پر فراز و نشیب به ما اجازه نمیدهد که با تعجیلِ غیرضروری در ثبت جهانی، نسبت به ارزشها و خصایصِ واقعی آن ناسپاسی و حقناشناسی روا داریم.
لذا ما امضاکنندگان این بیانیه، ضمن تشکر از تلاشهای مسؤولان، قویاً تقاضا داریم بحثها و نقدهای کارشناسی مورد توجه قرار گیرد و پروندهی میراث جهانی شوش پس از بازبینی و تکمیل بر اساس نظرات کاوشگران و متخصصان نهایی شود.