معاون اجرایی مرکز بهداشت خوزستان اختلال اضطراب جدایی را از شايعترين اختلالات اضطرابی در کودکان و نوجوانان برشمرد.
دکتر عبدالعزیز فقهی در کارگاه بررسي اضطراب در دانشآموزان که با حضور کارشناسان بهداشت مدارس شهرستانهای تابعه دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز برگزار شد، اظهار كرد: همه ما اضطراب را تجربه کردهایم و به طور طبیعى هنگام برخورد با موقعیتهاى تهدیدآمیز و تنشزا مضطرب میشویم و برای مدتی که خیلی طولانی نیست علایم آن را حس میکنیم اما احساس اضطراب شدید و مزمن و همیشگی، آن هم در غیاب علتی واضح، امرى غیرعادى است.
وی در خصوص اضطراب در دانش آموزان توضيح داد: بسیارى از دانشآموزان به خصوص در سالهای اولیه تحصیل، هنگام قرار گرفتن در وضعیت تازه، مانند روبهرو شدن با افراد جدید، احساس اضطراب کرده و بهطور خجالتآورى به مادر و پدر، افراد فامیل و یا وابستگان به اصطلاح «آویزان» میشوند.
فقهي ادامه داد: بسیارى از والدین از این احساس کودکانشان آگاه نیستند تا روزى که آنان به مشکلى برخورد میکنند مانند روزِ اول رفتن به مدرسه. منشا این اضطراب در کودکان ناشناخته است و اغلب ترکیبى از یک ترس ناشناخته و فقدان کنترل همراه با یک طبیعت ناشى از شرم و خجالت زمینه بسیارى از اضطراب کودکان را تشکیل میدهد.
وي افزود: اضطراب عبارت است از یک حالت عاطفی که در آن عامل ترس ناشی از پیشبینی حوادث نامطبوع وجود دارد به عبارت دیگر اضطراب، ترس موهوم است از موقعیتهای آینده که ممکن است هرگز رخ ندهد و با علایم جسمانی بروز کند، از جمله احساس خالى شدن سر دل، تنگى قفسه سینه، طپش قلب، تعریق و سردرد.
معاون اجرایی مرکز بهداشت خوزستان با بیان علايم و نشانههای اضطراب گفت: عصبى بودن، آرام و قرار نداشتن تعریق، لرزش، نگرانى و دلهره، بیخوابى، اشکال در تمرکز حواس، گوش به زنگ بودن، تنش، احساس خستگى، سرگیجه، تکرر ادرار، طپش قلب، بیحالى و تنگى نفس از جمله علايم و نشانههای اضطراب در افراد است.
وی با اشاره به شایعترین اختلالات اضطرابی در کودکان و نوجوانان عنوان كرد: اضطراب جدایى، اضطراب امتحان، اضطراب اجتماعى و ترس از مدرسه شایعترین اختلالات اضطرابی در کودکان و نوجوانان است.
فقهي ادامه داد: افراد داراي اضطراب امتحان در امتحانات شفاهي، تپش قلب، پريدگي رنگ صورت، لكنت زبان، حركتهاي غيرارادي دست و پا، تغيير صدا، لرزش بدن و صدا، تغيير دماي بدن، خشكي دهان و عرق كردن بارز است. همچنين اضطراب امتحان موجب ضعف ايمني بدن ميشود و در نتيجه در ايام امتحانات، عفونت دستگاه تنفس در دانشجويان و دانشآموزان افزايش مييابد.
وي با تشریح اضطراب اجتماعی افزود: هراس اجتماعی که گاهی اضطراب اجتماعی نیز خوانده میشود، به ترس شدید از قرار گرفتن در موقعیتهای اجتماعی اطلاق میشود. این ترس آن قدر شدید است که برخی افرادی که دچار هراس اجتماعی هستند را در صورت امکان از قرار گرفتن در این موقعیتها باز میدارد و همانند سایر هراسها، این ترس متناسب با خطر واقعی که وجود دارد نیست. با وجودی که بسیاری از افراد از این که در برخی موقعیتهای اجتماعی خاص دستپاچه و شرمنده شوند میترسند، اما کنار آمدن با این وضعیت برای بعضیها بسیار مشکل است.
معاون اجرایی مرکز بهداشت خوزستان اضافه کرد: افرادی که دچار هراس اجتماعی هستند معمولا خطر شرمندگی و دستپاچهشدن را بیش از اندازه و در همان حال، توانایی خود برای رویارویی با آن موقعیت را کمتر از حد برآورد میکنند.
وی همچنین در خصوص اضطراب جدایی گفت: بچهها در حدود هشت تا نه ماهگی به بعد به اصطلاح «غریبی میکنند» یعنی با دیدن افرادی که برای آنها آشنا نیستند، گریه میکنند و اين حالت برخی اوقات آن قدر شدید است که والدین را عصبی میکند، اما این خود نشانه رشد کودک است و علامت این که آنها توانستهاند میان مراقبان خود و سایرین تمایز قايل شوند.
فقهي با بیان علايم اختلال اضطراب جدایی عنوان كرد: ابراز علايم ناراحتی مانند گریه کردن در لحظه جدایی از پدر و مادر، تلاش برای ارتباط با والدین در زمان جدایی، درخواست ماندن افراد در اتاق در زمان خوابیدن و امتناع از رفتن به مدرسه از جمله علايم اختلال اضطراب جدایی است.
وي درباره درمان اضطراب جدایی توضيح داد: بازیدرمانی در مورد کودکان کم سن و سالتر و درمان شناختی رفتاری و گروهدرمانی و درمانهایی با رویکردهای دیگر همچون روانتحلیلی در مورد کودکان سنین بالاتر و نوجوانان در این زمینه موثر است. در همه این درمانها، کودک افکار و احساسات خود در این زمینه و سایر نگرانیهایش را برونریزی میکند و با کمک یک متخصص، هر چه بیشتر با آنها آشنا ميشود و در کنار آن، به طور مستقیم و غیرمستقیم مهارتهای لازم برای برخورد مناسب با ترسها و اعتماد به نفس و توانمندی تحمل و کنار آمدن با نگرانیهای خود را میآموزد.
معاون اجرایی مرکز بهداشت خوزستان ادامه داد: راه دیگر درمان این مشکلات مربوط به والدین است. در این نوع درمانها از یک سو مسايل مربوط به خود والدین و مشکلات روانشناختی احتمالی آنان هدف قرار داده میشود و از سوی دیگر سبکهای ارتباطی و فرزندپروری والدین مورد بررسی قرار ميگيرد.