معلم نمونه خرمشهری با بیان اینکه معلمی از زیباترین و برجسته‌ترین ساختارها برای آموزش و فرهنگ‌آوری است گفت: معلمی چون نسیمی است که امواج سرگردان جهل را به ساحل سرسبز علم می‌رساند و همچون قطره بارانیست که بر گُرده شن می‌نشیند.

روز بزرگداشت مقام معلم نزدیک می‌شود، اما به این بهانه به نزد اهل این فن خدایی و هنر انسان‌سازی رفتیم، هرچند هر روز، روز معلم است، روز انسانی که دانش و تربیت امروز خود را مدیون او هستیم و اگر در این روز به سراغ این قشر زحمتکش بی‌ادعا رفتیم، برای پاسداشت مقام شامخ آن بزرگواران است.

به سراغ یکی از نخبگان عرصه تدریس و تهذیب و تحصیل در شهر خرمشهر رفتیم، معلمی از جنس خرمشهر، انسانی به گرمای جنوب با قلبی به پهنای کارون که حرف‌هایش گرچه کوتاه و مختصر، اما دلنشین بود و ترجیح داده شد که این قشر که اجرهم عندالله هستند، لااقل در روز بزرگداشت خود، از خویش سخن بگوید.

"لیلا فکاری" نام معلم نام آشنای خرمشهری است که مطمئنا شاگردان زیادی با شنیدن نام وی لبخندی سرشار از رضایت و خاطره‌های خوش بر لبانشان خواهد نشست، معلمی که در سوابق خود، دارای سابقه تدریس ضمن خدمت، مدرس کشوری، نفر اول طرح الگوی درس بر‌تر، چهار سال مدیریت، و پنج سال سر گروهی ادبیات و تقدیر و تجلیل‌های فراوان را دارد.

حرف‌های فکاری ضمن آنکه بسیار شنیدنی هستند، آموزه‌های زیادی را در بر دارد و ما را متوجه می‌سازد، که تدریس و معلم بودن، تنها به شاگردپروری نیست، بلکه به سان اولیایی می‌ماند که تا پای جان، پای داشته‌ها و فرزندان خود خواهد ایستاد.

سخن کوتاه می‌کنیم و به گفت‌وگو با یکی از معلمان بر‌تر کشوری، و شهر خرمشهر می‌پردازیم.

امکانات و توانمندی معلمان منطقه در چه اندازه است؟

همیشه در کار تدریس، آموزش و علم با یکدیگر آمیخته هستند و معلمان این منطقه ضمن داشتن امکانات کم، کارهای بزرگی را به انجام می‌رسانند و از این حیث ایشان مدرسان قوی و توانمندی هستند، البته دانش‌آموزان امروزی دارای امکانت فراوان، کلاس‌های فوق برنامه و وسایل آموزشی فراوانی هستند که قابل قیاس با دوره‌ها و سال‌های گذشته نیست.

معضلاتی که دانش‌آموزان نسل جدید با آن مواجه هستند چیست؟

با توجه دانش‌آموزان به چنین امکانات کاذب و مجازی، بازدهی آنان نیز در کلاس درس بسیار پایین خواهد بود، ضمن اینکه ما دانش‌آموزانی را در اختیار داریم که شب‌زنده‌دار هستند و این موضوع می‌تواند ضربات جبران ناپذیری را در موضوع تحصیل به آنان وارد کند.

‌دانش آموز به اقتضای سن خود غرق در شخصیت‌های یک فیلم و یا خواننده‌ ترانه است و دوست دارد شخص دیگری باشد، این موضوع باعث می‌شود محصل وقت خود را صرف پردازش به شخصیت خیالی خود کند. گا‌ها متوجه خوابیدن دانش‌آموزان در کلاس می‌شویم و اغلب دانش‌آموزان را چند بار دعوت به هوشیاری و یا به شستن صورت خود برای رفع خواب آلودگی می‌کنیم که این پدیده شایع و نگران‌کننده‌ای در بین دانش‌آموزان است، همچنین فرهنگ اسلامی در بین دانش‌آموزان کم‌رنگ شده است.

پیگیری وضعیت دانش‌آموزان از طرف اولیای آنان چگونه است؟

در مقایسه با سال‌های گذشته، خانواده‌ها امکانات بیشتری را برای دانش‌آموزان فراهم کرده‌اند و اغلب بر این باورند که نیاز دانش‌آموز و محصل نوجوان و جوان خود نیاز‌های مادی است. این تفکر بسیار اشتباه و مخرب است که ولی دانش‌آموز پس از رفع احتیاجات مادی نوجوان و جوان خود، از پیگیری سایر اوضاع فرزند خود بی‌ خبر باشد، رفت و آمد اولیا به مدارس کمتر شده و این باعث می‌شود دانش‌آموز نسبت به کم کاری‌های احتمالی خود مطمئن به نظر برسد که کسی پیگیر وضعیت وی در مدرسه نخواهد بود.

دغدغه‌های قشر معلم در این منطقه چیست؟

بزرگ‌ترین دغدغه یک معلم در خرمشهر، مشکلات عدیده مالی و دستمزد‌ها و حقوق‌های بسیار کم است که در اغلب موارد کفاف زندگی همکاران ما را نمی‌دهد، اغلب در محل نزدیک به منزل خود به خدمت گرفته نمی‌شوند و برای رفت‌ و آمد خود باید هزینه‌ کنند و علی‌رغم درآمدهای کم، هزینه ایاب و ذهاب خود را باید بدهند. اغلب همکاران زن که علاوه بر همسرانشان، خود نیز شاغل هستند و دارای کودک، شرایط نگهداری از کودک خود را در حین خدمت ندارند و یا با سپردن به مهد‌های کودک، از فاصله محل کار خود و مهدهای کودک ناراضی هستند، که امیدوارم در این خصوص چاره‌ای اندیشیده شود.

دانش‌آموزان منطقه به نگهداشتن اصالت و ترویج بومی‌گرایی علاقه‌ای نشان می‌دهند؟

بخاطر دو زبانه بودن محصلان منطقه و شاگردان من، مهارت خواندن و بیان بیشتر دانش‌آموزان دچار مشکل است، ولی تلاش آنان برای نگه داشتن اصالت خود تحسین برانگیز است. اغلب دانش‌آموزان که مهارت خواندن ندارند، با یادگیری فن بیان، در تلفیق دو زبان بسیار عالی عمل می‌کنند زیرا زبان‌های فارسی و عربی مکمل هم هستند، دانش‌آموزانی که این مهم را به اجرا می‌گذراند، اغلب به سرودن شعر و نگارش داستان هم می‌پردازند که این فوق‌العاده است، البته خوشبختانه امسال برای اولین بار کتاب ادبیات بومی را در بین دانش‌آموزان تدریس کرده‌ام.

راه پیشرفت دانش‌آموزان در چیست؟

بچه‌ها را پیش از آنکه تنبیه کنیم باید تشویق کرد، باید حائل بین مربی و دانش‌آموز را برداشت و با آن‌ها صمیمت خاصی را ایجاد کرد، صمیمت شکستن مرز‌ها و برچیدن احترام نیست، بلکه باعث پیشرفت و اعتماد دانش‌آموز به مربی خود است، ضمن آن، اولیا را باید در آموزش دانش‌آموزان شریک کرد، ما خود، حتی در صورت کم کاری اولیاء، آن‌ها را دعوت کرده تا ضمن آشنایی بیشتر با آنان در خصوص مسائل فرزندانشان با آنان به بحث و گفت‌وگو بپردازیم.

در این بین فعالیت‌هایی چون برگزاری جشنواره‌ غذاهای منطقه، بازی‌های اصیل و قدیمی منطقه، تبیین و برگزاری همایش ادبیات بومی، و برگزاری جشنواره ضرب‌المثل‌های بومی را برگزار کردیم، همچنین اولین گاهنامه ادبی را ویرایش و منتشر کردم و برای داوری اکثر مسابقات کمک کرده‌ و در آن شرکت کرده‌ام. دانش‌آموزان را در تمام همایش‌های ادبی شرکت داده‌ایم و شعار «من می‌توانم» را احیا کرده و «نمی‌توانم»‌ها را در باغچه مدرسه مدفون کردیم. همچنین اولین گاهنامه ادبی را ویرایش و منتشر کردم.

آیا از کار خود راضی هستید؟

من به عنوان یک معلم در محیط کار احساس آزادی می‌کنم چون کارم را خود انتخاب کرده‌ام و با وجود علاقه شدید به زبان مادری (زبان عربی)، به خوبی در ادبیات ملی خود غرق شده و بر آن مسلط هستم.

معلمی را از زبان یک معلم تعریف کنید؟

معلمی مثل دامان یک مادر، مثل پرواز یک پرنده، صعود یک کوهنورد به کوه، اولین پرواز یک پرنده، شکفتن یک گل است، مثل باد است که موج سرگردان را به ساحل می‌رساند و مثل اولین قطره بارانی که بر صحرای شن می‌نشیند.

رابطه شما با دانش‌آموزان به چه شکل است؟

شاید یک دانش‌آموز من از غیاب معلم خود شاد شود، اما از دیدن معلم خود خرسند‌تر خواهد شد و این رابطه و این صمیمیت کم نظیر و نادر است، کتاب را جزیی از زندگی خود و شاگردانم کرده‌ام و دائم به آنان کتاب معرفی می‌کنم، ایجاد علاقه به مطالعه کتاب در بین دانش آموزان برای من اهمیت زیادی دارد.

وضعیت آموزش در مدارس و رابطه سایر معلمان با دانش آموزان به چه شکل است؟

برخی مشاوران مدارس رازداران خوبی برای دانش‌آموزان نیستند و اغلب از دانش‌آموزان سلب اعتماد می‌کنند، دانش‌آموز با برخی مشاوران مدارس راحت نیست و اغلب حرف خود را به معلم و یا به دوست خود می‌زند که از این رو پاسخ مناسبی هم دریافت نمی‌کند، برخی مشاورها حرف‌های دانش‌آموزان را به خانواده‌هایشان منتقل می‌کنند که این کار درستی نیست و باعث می‌شود دانش‌آموز در قبال گشودن باب صحبت و درد دل احساس امنیت نکند.

 معلم موفق چه کسی است؟

معلم تنها نباید به فکر انجام واجب خود باشد، باید که در تربیت دانش‌آموز فعال بوده و در ابتدا باید خود شاگردی کند و بعد شاگردپذیر باشد، یک معلم همیشه باید «معَلَم» باشد. معلم نباید در آموزش و پرورش دانش‌آموز کوتاهی کرده و به بهترین شکل ممکن در امر آموزش و حتی تربیت دانش‌آموز خود تلاش کند.

و اینک....سپاس معلم

حرف‌های یک معلم نمونه و باتجربه را شنیدیم، کسی که زحمات زیادی را در خصوص تربیت دانش‌آموزان کشیده و دغدغه‌های زیادی از بابت ساختن یک جامعه سالم، با فرهنگ و تحصیلکرده دارد، معلمی که براستی معلمی را احیا کرده و در راه ترویج علم و معرفت از هیچ تلاشی دریغ نداشته و ندارد.

خداوند عزت دهد آن دسته از آموزگارانی که خالصانه و در قبال ناچیز‌ها، چنان بر طبل آموزش کوبیده‌اند که صدای رسای یک معلم به هفتم زمین رسیده و برای داشتن یک محیط سالم، فریاد‌های بی‌صدا اما رسای خود همچنان در گلو دارند.

پروردگار دانا و توانا، خود می‌داند که ایشان با چه کسی معامله کردند و اجر خویش را از چه کس طلب می‌کنند و بر چه منبری سخن می‌گویند و از چه کس نتیجه طلب می‌کنند.

مبارک باد این روز و همه روزهایی که عطر علم و تحصیل و تهذیب در آن پیچیده و به نام زیبای معلم مزین گشته، امروز، دیروز و فردا و فردا‌ها، همچنین باید گفت... «سپاس معلم»

گفت‌وگو از علی دایلی