به گزارش برنا، حضرت آیت الله العظمی خامنه ای رهبر فرزانه انقلاب اسلامی
به سوالاتی درباره کیفیت امر به معروف و نهى از منکر پاسخ داده اند که به
شرح ذیل ارایه می شود.
س : وظیفه فرزند در برابر پدر و مادر و یا زن در برابر شوهرش، اگر خمس یا
زکات اموال را نپردازند، چیست؟ آیا براى آنان تصرّف در مالى که خمس یا زکات
آن پرداخت نشده و مخلوط به حرام است با توجه به تأکیدات وارد در روایات
مبنى بر عدم استفاده از آن، به سبب آلوده کردن روح انسان جایز است؟
ج: بر آنان واجب است که هنگام مشاهده ترک معروف یا انجام حرام توسط پدر و
مادر یا شوهر، به امر به معروف و نهى از منکر در صورت تحقق شرایط آن مبادرت
کنند، ولى تصرّف در اموال آنان اشکال ندارد، مگر آنکه یقین به وجود خمس یا
زکات در خصوص مالى که مصرف مىکنند، داشته باشند، که در این صورت واجب است
که از ولىّ امر خمس و زکات نسبت به آن مقدار اجازه بگیرند.
س : روش مناسبى که بهتر است فرزند در برابر پدر و مادرى که بر اثر عدم
اعتقاد کامل به تکالیف دینى، به آنها اهمیت نمىدهند، اتخاذ نماید، کدام
است؟
ج: واجب است که با زبان نرم و مراعات احترام ایشان به عنوان پدر و مادر، آنان را امر به معروف و نهى از منکر کند.
س : برادر من مسائل شرعى و اخلاقى را رعایت نمىکند و تاکنون نصیحت در او
تأثیرى نداشته است، وظیفه من هنگام مشاهده رفتارهاى او چیست؟
ج: واجب است از اعمال خلاف شرع وى اظهار تنفر کنید و او را به هر روش
برادرانهاى که مفید و مؤثر مىدانید، موعظه کنید، ولى قطع رحم، جایز نیست.
س : رابطه با اشخاصى که در گذشته مرتکب اعمال حرامى مانند شرب خمر شدهاند، چگونه باید باشد؟
ج: معیار وضعیت فعلى اشخاص است، اگر از آنچه انجام دادهاند، توبه کرده
باشند، معاشرت با آنان مانند معاشرت با سایر مؤمنین است. ولى کسى که در حال
حاضر هم مرتکب حرام مىشود، باید او را از طریق نهى از منکر از آن کار منع
کرد، و اگر از انجام فعل حرام اجتناب نمىکند مگر با دورى جستن از او، قطع
رابطه و ترک معاشرت با وى از باب نهى از منکر واجب مىشود.
س : با توجه به هجوم مستمر فرهنگ غربى که در تضاد با اخلاق اسلامى است، و
رواج بعضى از عادتهاى غیراسلامى، مثل به گردن آویختن صلیب طلایى توسط بعضى
از مردان، و یا استفاده بعضى از زنان از مانتو با رنگهاى زننده، و یا
استفاده بعضى از مردان و زنان، از زیورآلات و عینکهاى تیره و ساعت هایى که
جلب نظر مىکند و استفاده از آنها نزد عرف مردم قبیح است، و عدهاى از
آنها حتى بعد از امر به معروف و نهى از منکر هم اصرار بر کار خود دارند،
امیدواریم حضرتعالى روشى را که باید در برابر این افراد در پیش گرفت، بیان
فرمایید.
ج: پوشیدن طلا یا آویختن آن به گردن بر مردان مطلقاً حرام است، و پوشیدن
لباسهایى که از نظر دوخت یا رنگ یا غیر آن تقلید و ترویج فرهنگ مهاجمِ غیر
مسلمانان در نظر عرف محسوب مىشود، جایز نیست. همچنین استفاده از
زیورآلاتى که استعمال آن تقلید از فرهنگ تهاجمى دشمنان اسلام و مسلمین
محسوب شود، جایز نیست، و بر دیگران واجب است که در برابر اینگونه مظاهر
فرهنگى تقلیدى از بیگانگان مبادرت به نهى از منکر زبانى کنند.
س : گاهى مشاهده مىکنیم که دانشجوى دانشگاهى و یا کارمندى مرتکب فعل حرام
مىشود، حتى بعد از تذکرات و راهنمایىهاى مکرر هم از کار خود دست
برنمىدارد، بلکه بر انجام کارهاى زشت که باعث ایجاد جو فاسد در دانشگاه
است، اصرار مىورزد، نظر شریف جنابعالى درباره اِعمال بعضى از مجازاتهاى
ادارى مؤثر مثل ثبت در پرونده آنها چیست؟
ج: با مراعات نظام داخلى دانشگاه اشکال ندارد، و بر جوانان عزیز لازم است
که مسأله امر به معروف و نهى از منکر را جدى گرفته و شرایط و احکام شرعى آن
را به دقت بیاموزند و این اصل را عام و فراگیر نموده و روشهاى اخلاقى و
مؤثر را براى تشویق فعل معروف و جلوگیرى از ارتکاب محرمات به کار بگیرند، و
از استفاده از آن براى اغراض شخصى باید خوددارى نمایند و بدانند که این
راه بهترین و مؤثرترین روش براى ترویج کار خیر و جلوگیرى از شرّ است.
خداوند شما را به آنچه رضاى او در آن است، موفق بدارد.
س : آیا جواب ندادن به سلام کسى که فعل حرام انجام مىدهد، براى تنبیه او جایز است؟
ج: جوابِ سلامِ مسلمان شرعاً واجب است، ولى اگر بر خوددارى از جواب سلام به
قصد نهى از منکر، عرفاً نهى و منع از منکر صدق کند، جایز است.
س : اگر براى مسئولین بهطور قطعى ثابت شود که بعضى از کارمندان ادارات در
خواندن نماز کوتاهى کرده و یا اصلاً نماز نمىخوانند و نصیحت و راهنمایى هم
تأثیرى نداشته باشد، در برابر اینگونه افراد چه وظیفهاى دارند؟
ج: در عین حال واجب است که از تأثیر مداومت بر امر به معروف و نهى از منکر
با رعایت شرایط آن غفلت نکنند، در صورت ناامیدى از تأثیر امر به معروف نسبت
به آنان، اگر بر حسب مقررات قانونى محروم ساختن اینگونه افراد از مزایاى
شغلى مجاز باشد، باید در مورد آنان اجرا شود و به آنان تذکر هم داده شود که
این محرومیت بر اثر سستى و کوتاهىشان در انجام این فریضه الهى اتخاذ شده
است.