"حاج‌علی" که پس از نیم قرن عمر در آرزوی فراهم کردن سرپناهی برای خود و خانواده‌اش بود، به‌ناچار چشم امید به داشتن خانه‌ای در شیرین شهر دارد.

آرزوی داشتن خانه‌ و طولاني شدن تحقق روياي زندگي در شیرین‌شهر امروز کام حاج‌علی را تلخ کرده است. پیرمرد 57 ساله‌اي که خود را شرمنده همسر و فرزندانش می‌داند از درد بی خانمانی می‌گوید: "دلمان خوش بود صاحب خانه می‌شویم".

او چند سالی است در انتظار خانه‌دار شدن صبوری کرده اما دیگر صبرش لبریزشده و تحمل گذر روزها و ماه‌ها و شاید سال‌ها برای امید به صاحب خانه‌ شدن را ندارد. به او گفته بودند یکی، دو ساله خانه‌دار می‌شود اما این وعده بیشتر به سراب می‌ماند تا یک حقیقت.
 
افزایش روز افزون جمعیت کلان‌شهرها، دولت‌مردان را برای اندیشیدن تدابیری به منظور جلوگیری از مشکلات حاشیه‌نشینی و زاغه‌نشینی به فکر انداخت که به دنبال این جریان طرحی در زمینه احداث شهرهای جدید در مجاورت کلان‌شهرها به تصویب رسید.

در اهواز نیز مانند دیگر کلان‌شهرهای کشور مسئولان اقدام به مکان‌یابی برای اجرای این طرح شدند. در این کلان‌شهر به علت فزونی جمعیت بر مساحت آن، طرح مورد بررسی قرار گرفت و سال 86 احداث شهرهای شیرین‌شهر و رامین در مجاورت اهواز در دستور کار قرار گرفت.

مشکلاتی مانند گرانی و کمبود مسکن در اهواز موجب استقبال مردم این شهر و ساکنان حاشیه آن از طرح شهرهای جدید شد؛ ابتدا احداث این شهرها با وعده خانه‌دار شدن اقشار کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌درآمد آغاز شد و هم‌اکنون هشت سال از اجرای مصوبه احداث شهرهای جدید می‌گذرد اما متقاضیان هنوز بهره‌ای از آن نبرده‌اند.

براساس مصوبه طرح مسکن مهر و احداث شهرهای جدید، شرایط نام‌نویسی در این طرح نداشتن خانه و پرداخت سهم آورده یک میلیون تومان بود که پس از آماده شدن بستر اولیه واحد مسکونی، واجدان شرايط با دریافت 15 میلیون تومان تسهیلات، صاحب خانه شوند.

وقوع ناگهانی تورم و افزایش چند برابری قیمت‌های مصالح ساختمانی و دیگر تاسیسات ساخت مسکن موجب افزایش سهم آورده متقاضیان شد؛ در چنین شرایطی متقاضیان باید سهم آورده بیشتری را پرداخت می‌کردند.

**جاده‌ای که در حد وعده باقی ماند!

شهر جديد شیرین شهر که در 23 کیلومتری جنوب غربی اهواز و در شرق رودخانه کارون مکان‌یابی شد، به عنوان نزدیکترین طرح مسکن مهر در اهواز در سال 83 به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری کشور رسید. با وجود این‌که زیرساخت‌های لازم در آن ایجاد شد اما به دلیل نداشتن جاده تعداد کمی از خانوار در این شهر ساکن شده‌اند.

اين شهر برای اسکان 100 هزار خانوار پیش‌بینی شده اما در این شهر با وجود این‌که در مجاورت دو کشت و صنعت نیشکر دعبل خزاعي و فارابي قرار دارد، تنها 70 خانوار ساکن شده‌اند و تنها همين امر وضعیت بهتر ساخت و ساز و اسکان متقاضیان در این شهر نسبت به شهر رامین را نشان می‌دهد.

اهالی اسکان یافته در این شهر می‌گویند مسئولان استانی و کشوری بیش از پنج سال است که وعده بهره‌برداری از جاده‌‌‌‌‌‌های جدید را به آن‌ها می‌دهند اما متاسفانه تاکنون خبری از تحقق این وعده‌ها نیست. احداث جاده شیرین‌‌شهر- اهواز مسافت زمانی که اهالی این شهر اکنون برای رفت و آمد سپری می‌کنند را 50 درصد کاهش می‌دهد.

سعیدی، یکی از اهالی شیرین‌شهر که روزانه این مسافت را سپری می‌کند به خبرنگار ایسنا گفت: خستگی ناشی از رفت و آمد در این مسافت طولانی 80 درصد از انرژی کارکردن را از من می‌گیرد.


**رامين، شهري كه به حال خود رها شده!

شهر جدید رامین نيز از طرح‌های جدیدی بود که به منظور جذب و اسکان سرریز جمعیت منطقه‌‌ای شهر اهواز در محدوده مکانی حدود هفت هزار هکتار و با محدوده استحفاظی 2400 هکتار و طرح جامع 600 هکتار، برای 63 هزار نفر مکان‌یابی شد و در سال 83 به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری رسید. زمان بهره‌برداري از آن سال 95 تعيين شده است.

از ابتدای مکان‌یابی، آینده خوبی برای رامین تصور می‌شد اما اکنون دچار مشکلاتی شده که گریبان تعاونی‌های ساخت مسکن و متقاضیان را گرفته، به گونه‌ای که این شهر تاکنون حتی یک خانوار را هم در خود جای نداده است.

آمارهایی که از روند اجرایی ساخت این شهر در نشست‌ها ارایه می‌شود، وضعیت خوب و مطلوب آن را نشان می‌دهد اما برخلاف این آمارها، شهر رامین حال خوشی ندارد. کشمکش تعاونی‌های ساخت مسکن، پیمانکاران و هیات مدیره شهر رامین بیانگر مشکلات فراوان در ساخت این شهر است.

جمع‌آوری آورده‌های متقاضیان توسط پیمانکاران و هزینه‌کرد آن در دیگر جاها برای سود شخصی، یکی از بزرگترین مشکلاتی است که اکنون برخی متقاضیان مسکن در شهر جدید رامین را سردرگم کرده است. نه تنها تاكنون ساخت و سازهای کمی در شهر جدید رامین صورت گرفته، بلكه همین ساخت و سازها نیز راکد مانده و این شهر را تبدیل به خرابه متروکه‌ای کرده که به حال خود رها شده است.

برای اجرای هر پروژه عمرانی ابتدا باید کارشناسی‌های لازم به منظور اجرای طرح مورد نظر انجام شود. کارشناسان و مشاوران مسکن احداث شهرهای رامین و شیرین‌شهر را به طور کامل غیر کارشناسی دانستند.

عبدالهادی عیناوی، کارشناس مسکن در این خصوص اظهارکرد: مشکل تاخیر در بهره‌برداری از شهرهای جدید رامین و شیرین شهر، ضعف مدیریت اجرایی است.

وی افزود: طرح جامع مسکن مهر و ایجاد شهرهای جدید نه‌تنها در کشور ما، بلکه در بیشتر کشورهای توسعه یافته اجرا شده اما این‌که چگونه اجرا شود مهم است.


این کارشناس ادامه‌داد: شرایط فعلی طرح ایجاد شهرهای جدید در خوزستان نشان می‌دهد اقدام‌هایی که برای اجرای آن‌ها توسط مجریان صورت گرفته غیرکارشناسی است.

وی گفت: در شهر جدید رامین تمام مراحل اجرایی به‌طور همزمان انجام شده است. در صورتی که اگر مجریان طرح، مرحله به مرحله پیش می‌رفتند نتایج بهتری در این زمینه حاصل می‌شد.

عیناوی اظهارکرد: اجرای چهار مرحله در شهر جدید رامین به غیر از هدر رفت منابع مالی و تاخیر در بهره‌برداری از این شهر حاصلی نداشت و این امر دلسردی مردم و بیخیالی پیمانکاران را درپي داشته است.

وی تصریح‌کرد: پیمانکاران مشغول در این شهرها امیدی به گرفتن منابع مالی خود ندارند، به همين علت هزینه‌ای برای ساخت و ساز نمی‌کنند.

عیناوی عنوان‌کرد: اشکالات فني فراوانی در احداث شهرهاي شیرین‌شهر و رامین وجود دارد. اشکال نخست در مکان‌یابی و جانمايي این شهرها است. به‌طوري كه مي‌شد جاهای بهتر و نزدیک‌تري به کلان شهر اهواز را برای احداث این شهرها جانمایی کرد.

وی ادامه‌داد: هر استانی که در اجرای این طرح مکان‌یابی صحیحی داشته به نتایج بهتری دست یافته است. به طور نمونه در اصفهان و شیراز احداث شهرهای جدید به دلیل نزدیکی به کلان‌شهرها موفقیت‌آمیز بوده است.

عیناوی اظهارکرد: هر قدر مدت زمان تاخیر در بهره‌برداری از شهرها بیشتر شود دلسردی مردم بیشتر و استقبال کمتر خواهد شد.

مسئولان بخش مسکن ساخت شهرهای جدید را پاسخی برای افزایش تقاضای مردم به‌ویژه در حاشیه شهرهای بزرگ تصور می‌کردند اما اکنون واقعیت این امر با تصورات آنان فاصله زیادی دارد.

سهم شهرهای جدید رامین و شیرین‌شهر تنها بازدید مسئولان کشوری و استانی است. هر از گاهی مسئول استاني یا کشوري از این شهرها دیدن می‌کند، وعده‌هایی می‌دهد و می‌رود اما این‌که چه کسی این وعده‌ها را عملی کند، جای سوال دارد.

گزارش از فاطمه خاكجسته