محمدرضا شمسایی در چهارمین همایش ملی مدیریت شبکه‌های آبیاری و زهکشی که در دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد اظهار کرد: واقعیت این است که متاسفانه از قبل از انقلاب تا کنون در زمینه توسعه شبکه‌های آبیاری و زهکشی توجهی صورت نگرفته است.

وی ادامه داد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی علی‌رغم کارهای خوبی که صورت گرفته است اما به مسئله احداث و توسعه شبکه‌های آبیاری و زهکشی خصوصا شبکه‌های تحت فشار و نوین اصلا توجه نشده است.

رئیس سازمان آب و برق خوزستان با اشاره به اینکه بعد از جنگ در زمینه احداث و توسعه سدهای مخزنی در کشور کارهای خوبی انجام شده است، اذعان کرد: متاسفانه در هشت سال اخیر به دلیل فشارهای وارده به وزرات نیرو بسیاری از سدهای ساخته شده دارای خروجی مناسبی نیستند.

وی عنوان کرد: در حال حاضر 7.5 میلیون هکتار از اراضی کشور زیر کشت می‌روند که 1.7 میلیون هکتار دارای شبکه مدرن آبیاری هستند و مابقی به صورت سنتی آبیاری می‌شوند.

شمسایی با بیان اینکه در طول هشت سال گذشته 10‌ها هزار میلیارد تومان در زمینه سد سازی هزینه شده است اظهار کرد: در طول هشت سال گذشته 35 هزار میلیارد تومان در زمینه احداث سدهای مخزنی هزینه شده است اما حجم آب تنظیم شده در حدود 10 تا 12 میلیارد متر مکعب است.

وی اضافه کرد: اگر همین مبالغ را در زمینه احداث شبکه‌های آبیاری و زهکشی اعم از اصلی و فرعی خصوصا شبکه آبیاری تحت فشار هزینه می‌کردیم بیش از دو برابر از محل هدر رفت آب در بخش کشاورزی می‌توانستیم آزاد کنیم.

رئیس سازمان آب و برق خوزستان خاطر نشان کرد: حدود 90 میلیارد متر مکعب آب در بخش کشاورزی استفاده می‌کنیم که با احداث شبکه‌های فرعی می‌توانیم نصف این میزان را آزاد کنیم.

وی به توجه نکردن به تشکل‌ها آبی در ایران اشاره کرد و گفت: در تمام کشورهای توسعه یافته بین 30 الی 40 سال قبل مالکیت و یا مدیریت آب به تشکل‌ها واگذار شده است اما در ایران به این مسئله توجهی نشده است.

شمسایی ادامه داد: واگذاری مالکیت یا مدیریت آب به تشکل‌ها نباید با هدف حل مشکلات دولت و انتقال آن‌ها به تشکل‌ها باشد بلکه باید با دید و هدف کمک به بخش کشاورزی باشد.

وی یکی دیگر از مسائل مورد توجه در بحث آب را طراحی و کارهای پژوهشی و بحث‌های مربوط به مهندسی ارزش دانست و اذعان کرد: طراحی که در حال حاضر مشاوران ما در کشور انجام می‌دهند مربوط به قبل از انقلاب است.

رئیس سازمان آب و برق خوزستان افزود: متاسفانه مشاوران ما از تکنولوژی‌های روز دنیا مطلع نیستند و ارتباطی با مشاوران قوی در دنیا برقرار نکرده‌اند.

وی ادامه داد: مشاوران ما در ایران به دلیل اینکه استفاده از تکنولوژی روز دنیا برای آن‌ها هزینه دارد زیر بار این هزینه‌ها نمی‌روند و به دلیل اینکه کارفرمایان هم کم اطلاع هستند هرچیزی را به آن‌ها قالب می‌کنند.

شمسایی با اشاره به اینکه در ایران هنگام طراحی یک پروژه به مسائل اجتماعی و اقتصادی توجهی نمی‌شود تصریح کرد: اصلیترین آیتم امروز در دنیا برای انجام هر پروژه‌ای توجه به بحث‌های زیست محیطی و اقتصادی است.

وی به پرت شدید آب در ایران اشاره کرد و گفت: در این زمینه می‌توانیم یک برنامه ملی مشترک در زمینه اجرای شبکه‌های آبیاری اعم از اصلی و تحت فشار بین وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی تهیه کنیم.

رئیس سازمان آب و برق خوزستان افزود: تهیه این برنامه می‌تواند 50 درصد تلفات آب را جبران کند.

شمسایی بر بحث راه اندازی بازار آب تاکید کرد و گفت: در اغلب کشورهای توسعه یافته و حتی برخی از کشورهای در حال توسعه بازار آب داریم که در این حالت فروشنده و خریدار هر دو از بخش خصوصی هستند و دولت تنها بر اجرای صحیح معاملات نظارت دارد.

وی هدف از راه اندازی بازار آب را قیمت پیدا کردن آب بیان کرد و افزود: تا روزی که آب بی‌ارزش باشد نمی‌توانیم دنبال راندمان آبیاری باشیم.

وی پیشنهاداتی را برای جلوگیری از هدر رفت آب و استفاده بهینه از این مایع حیات بیان کرد و گفت: ایجاد تشکل‌های آب، کنترل زدایی برای چاه‌های آب و ایستگاه‌های پمپاژ، اولویت بندی تخصیص‌ها، بازنگری اساسی در پروژه‌ها و... از جمله مواردی هستند که در بحث چالش‌های پیش روی آب باید به آن‌ها توجه داشت.

وی در رابطه با اولویت‌بندی تخصیص‌ها اظهار کرد: در حوزه‌های آبریز کشور هر کس از هرکجا که توانست آب برداشت کرد و به مسئله پایداری مباحث زیست محیطی برای آب‌های سطحی، آب‌های زیرزمینی و تالاب‌ها توجه نشده است.

شمسایی اضافه کرد: بحث تخصیص آب باید براساس میزان ارزش افزوده هر متر مکعب مصرف آب طراحی شود در این حال از مسائل اجتماعی نیز نباید غافل شویم.

وی خاطر نشان کرد: اینکه در اصفهان دنبال آب هستند که با آن کشاورزی کنند علتش عدم توجه به بحث ارزش افزوده‌ای که یک متر مکعب آب می‌تواند در یک نقطه از کشور ایجاد کند.

رئیس سازمان آب و برق خوزستان افزود: به غیر بحث شرب و بهداشت در مباحث اقتصادی از قبیل کشاورزی، صنعت، معدن و خدمات باید توجه شود که یک متر مکعب آب در کدام اراضی و نقطه کشور می‌تواند ارزش افزوده بیشتری ایجاد کند.