بازخوانی نقش خوزستان در حوادث پس از ملی شدن صنعت نفت

اطق نفتخیز خوزستان از اهمیت بسزایی برخوردار بوده است اتفاقاتی که بعد از ملی شدن صنعت نفت در مناطق نفتخیز خوزستان رخ داد می توانست به کلی لایحه ملی شدن صنعت نفت را در صورت عدم واکنش های بموقع کارکنان مناطق نفتخیز خوزستان تاحدود زیادی بلا اثر نماید مهمترین حوادث در بعد از ملی شدن صنعت نفت در مناطق نفتخیز جنوب بشرح زیر است:
1-حمایت قاطع کارکنان مناطق نفتخیز جنوب از هیات خلع ید که به موجب این حمایت دهها هزار نفری هیات اعزامی خلع ید توانست کمپانی نفت ایران و انگلیس را علیرغم مقاومت شدید مدیران این شرکت استعماری خلع ید و اداره امور مناطق نفتخیز را هیات خلع ید به عهده بگیرد.
2-مقابله هوشمندانه کارکنان ایرانی شرکت نفت ایران و انگلیس با توطئه های مدیران شرکت نفت ایران و انگلیس که به منظور نا امن جلوه نشان دادن مناطق نفتخیز انجام می شد
الف : تحریک بومیان استان خوزستان واستانهای همجوار برای هجوم به ادارات کمپانی درمسجدسلیمان و آبادان به بهانه استخدام با هدف ایجاد جو روانی در بین بومیان بر علیه شرکت که در حال انتقال به هیات خلع ید بود.
ب:از بین بردن امکانات بهداشتی ودرمانی در سطح بیمارستانهای مناطق ؛جمع آوری مهمترین شبکه حمل و نقل ریلی در مسجدسلیمان یعنی خطوط اولین قطار کشور
ج:اعزام ماموران مبرز شرکت که در واقع ماموران مخفی انتیلیجنت سرویس- شبکه جاسوسی انگلیس بوده و تبلیغ برعلیه ملی شدن نفت و اینکه با ملی شدن نفت حقوق و مزایا دیگر پرداخت نمی شود.واعزام جاسوسان اینتلینجت سرویس با لباس مبدل مانند مسترجیکاک وسخنرانی برعلیه ملی شدن نفت
قطع حقوق و مزایای مسکن دهها هزار نفر از کارکنان که با هدف ناامن کرد مناطق نفتخیز و نشان دادن ضعف و استیصال دولت مرکزی در حاکمیت آرامش توسط اولیای کمپانی نفت ایران و انگلیس انجام شد اما در نهایت با پیام آیت الله کاشانی و دکتر مصدق بیش از هفتاد هزارنفر ازکارکنان مناطق نفتخیز برخلاف پیش بینی اولیای انگلیسی شرکت دست از اعتصاب کشیده و در نهایت با مشارکت سیاسی صنفی کلیه کارکنان در برگزاری اعتصابات منسجم مطالبات شغلی ایشان پیگیری و به ثمر رسید.
3-اجرای طراحهای متعدد نظامی دولت انگلیس مانند طرح اکلتون که با هدف اشغال نظامی خوزستان طراحی شده بود بعلت گستردگی مناق نفتخیز و حضور بیش از 70 هزار ایرانی شاغل در صنایع نفتی و نفرت کارکنان از انگلیسی ها و پیش بینی واکنش خشونت آمیز کارکنان مناطق نفتخیز با سربازان انگلیسی در مرحله اجرا ناکام ماند و به مرحله عملیاتی نرسید در حالی که اجرای این طرح و طرحهای مشابه می توانست در صورت موفقیت دولت مرکزی ایران را با مشکلات عدیده ای مواجه و حتی دولت مرکزی را برای عدم اجری قانون ملی شدن صنعت نفت تحت فشار جدی قرار دهد.
حمایت از خلع ید از شرکت نفت ایران وانگلیس
اين دوره با خلع يد از "شركت نفت انگليس و ايران" و نهضت ملي شدن صنعت نفت در 29 اسفند 1329 هـ .ش.(20مارس 1951 ميلادي) تحقق يافت . شاخص ترين نتيجه اين نهضت در عنوان شركت ، يعني "شركت نفت انگليس و ايران "به شرکت ملی نفت ایران تجلي يافته است.
ملي شدن صنعت نفت ضربه اي مهلك براي انگليس بود انگليسي ها اين موضوع را يك شوك بزرگ اقتصادي سياسي براي خود تلقي كرده فكر كوتاه شدن دست انگليس از صدها ميليون ليره در آمدهاي ناشي از غارت منابع نفتي ايران همچون كابوسي براي دولت انگليس تلقي مي شد.
وزرات خارجه انگليس در گزارشي كه براي هيت اعزامي خود به امريكا كه براي يافتن راه حل هاي جايگزين قانون ملي شدن نفت ايران اعزام كرده بود بيان نمود:شكست كمپاني نفت ايران و انگليس يك پيروزي بزرگ براي روسها است بيان اين مسئله به منظئر افزايش انگيزه امريكاييها در حمايت از انگليسي ها در جلوگيري از عملياتي شدن قانون ملي شدن نفت بئد درادامه اين گزارش ملي شدن صنعت نفت ايران در موازنه عملياتهاي مالي و پرداختهاي دولت انگلستان سالانه صدها ميليارد دلار كسري بودجه بدنبال دارد و از سوي ديگر با توجه به تامين وسيع سوخت مورد نياز صنايع كشور انگلستان وا مناطق نفخيز خوزستان اين مسئله هم يك مشكل جدي براي انگلستان و ناچار به يافتن راه حل هاي جايگزين با صرف هزينه هاي مالي سنگين است بنابراين نفت ايران بايد كماكان در دست انگليس باقي بماند.
اين تحليل ها نشان دهنده اين واقعيت است كه نفت جنوب ايران براي انگليس يك شريان حياتي محسوب مي شدتغيير سوخت نيروي نظامي انگليس و به خصوص بيش از دوهزار ناو جنگي و نيز توسعه روز افزون صنایع غير نظامي وابستگي شديد انگلستان به نفت ايران را نشان مي داد و عليرغم ملي شدن صنايع نفتي انگلستان حاضر به یذيرش اين واقعيت نبوده و با توسل به راهكارهاي مختلف در صدد بود تا قانون ملي شدن صنعت نفت را از خاصيت بياندازد.
اين مجموعه اقدامات انگليس ا زدخالت و تهديد هاي نظامي همچون برنامه كاربرد زور تا مجموعه اقدامات تحريك آميز در خوزستان را شامل مي شد اما بسياري از اين اقدامات به همت كاركنان مناطق نفتخيز جنوب با شكست مواجه و كاركنان مناطق نفتخيز جنوب با حمايتهاي قاطع خود از دولت مصدق نقش موثري را در عملياتي شدن قانون ملي شدن نفت و كوتاه شدن دست انگليسي ها و كمپاني نفت ايران و انگليس از معادن نفت جنوب ايفا كردند.