اندیشکده بنیاد اُپن سوسایتی در گزارشی به ارائه ۲۰ مورد از اقدامات غیر قانونی سازمان سیا پرداخته است.
بازداشتها و بازجوییهای غیر قانونی سازمان سیا خارج از شمارش و بسیار زیاد است؛ اندیشکده اُپن سوسایتی در این گزارش به شمار معدودی از این موارد بسیار میپردازد.
پس از حملات ۱۱ سپتامبر علیه آمریکا، آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا به همراه تعداد زیادی از دولت ها تصمیم گرفتند تا برنامه مخفیانه دستگیری و بازداشت را در کل دنیا اجرا کنند. دستگیری غیر عادی همان فرایند انتقال متهمان به سایر کشورها بدون طی مراحل قانونی است.
این برنامه ظاهرا ً برای صیانت از آمریکا بود. اما بر اساس گزارش جدید برنامه صیانت از اجرای قانون اندیشکده اپن سوسایتی، این برنامه مردم را از حقوق اولیهشان محروم کرده و شرایطی را به وجود میآورد که شکنجههای مخوف به سهولت انجام شود. طبق این طرح مردم گاهی به اشتباه دستگیر میشوند. این موضوع جایگاه حقوق بشر آمریکا را که شهرت جهانی دارد، در سرتاسر جهان زیر سوال میبرد.
تا کنون ایالات متحده آمریکا و بیشتر کشورهایی که همراه با آمریکا در این طرح شریک هستند ـ که بالغ بر ۵۰ کشور میباشند ـ مشارکتشان را انکار کرده، خسارت حقوق قربانیان را جبران نمیکنند و هیچ واکنشی در جهت پاسخگویی به سوء استفادههایی که از این طرح میشود از خودشان نشان نمیدهند. ۲۰ مورد زیر نشان خواهد داد که تا چه اندازه برنامههای سیآیای بیرحمانه و اشتباه بوده است.
۱. بر اساس برخی گزارشها، حداقل ۱۳۶ نفر به صورت غیر عادی و مخفیانه توسط سیآیای بازداشت و دستگیر شدهاند و حداقل ۵۴ کشور بر اساس این گزارشها در این برنامه سازمان سیا، مشارکت داشتهاند. اسناد طبقهبندی شده حکومتی موضوع را بیشتر روشن میکند.
۲. بر اساس برخی از مصوبات دادگستری، استفاده از روشهای شکنجه توسط سازمان سیا مجاز شمرده میشود. دولت بوش از این روشهای شکنجه به عنوان تکنیکهای جدید بازجویی یاد میکرد. این تکنیکهای جدید بازجویی شامل مواردی نظیر این موارد است:
روش دیوار (در این شیوه مظنون در کنار یک دیوار سست قرار میگیرد، بازجو کننده فرد مظنون را به سمت خود میکشد و سپس به شدت وی را به روی دیواری که سست است هل میدهد).
فرو بردن مظنون در زیر آب (روشی که در آن چشمهای فرد را میبندند و به تدریج روی او آب میریزند و فرد گمان میکند که در حال غرق شدن است).
قرار گرفتن فرد در حالات فیزیکی ناراحت کننده (طوری که شخص نتواند حالتش را تغییر دهد و در این حالت ناراحت کننده باقی بماند).
ایستادن اجباری در کنار دیوار (مظنون دستش را در مقابل بدنش قرار دهد و انگشتهای او دیواری را لمس میکند که ۴-۵ فوت از او فاصله دارند و در این حالت تمام وزن بدن فرد بر انگشتان او متمرکز میشود و بایستی این وزن را تحمل کند).
محبوس شدن فرد در جعبه.
سیلی زدن.
ثابت نگهداشتن صورت مظنون، (در این روش صورت مظنون در طی بازجویی با ضربات سیلی به صورت مستقیم نگاه داشته میشود).
چنگ زدن به یقه مظنون (چنگ زدن با دو دست و با یک دست گرفتن یقه مظنون و کشیدن سریع مظنون به سمت بازجو).
برهنه کردن اجباری فرد.
محروم کردن از خواب.
بستن فرد به صورت عمودی.
دستکاری در رژیم غذایی.
۳. طبق اظهارات بوش، حدود ۱۰۰ نفر توسط سازمان سیا ذیل این برنامه سری سازمان سیا دستگیر شدند و حدود یک سوم آنها با این روش موسوم به روشهای جدید بازجویی، مورد بازجویی قرار گرفتند.
۴. دفتر کل بازرسی سازمان سیا طی گزارشی، متن گفتگو با شماری از کسانی که به اشتباه توسط سازمان سیا دستگیر شده بودند را منتشر کرد. یک افسر سازمان سیا به واشنگتن پست گفت: آنها افرادی را انتخاب کردهاند که هیچ اطلاعاتی نداشتند؛ در موارد بسیاری ارتباطی مبهمی با تروریستها به چشم میخورد.
۵. فردی به نام خالد مصری با ملیت آلمانی که به خاطر تشابه اسمی با یکی از مظنونین القاعده، در مقدونیه دستگیر شد. او در مقدونیه و در زندانهای انفرادی مخفی سازمان سیا در افغانستان تحت شکنجه قرار گرفت. در ۱۳ دسامبر ۲۰۱۲ دادگاه حقوق بشر اروپا اعلام کرد که مقدونیه مطابق کنوانسیون حقوق بشر، حقوق خالد المصری را نادیده گرفته است و بنابراین بدرفتاری که در فرودگاه اسکوپای با این فرد صورت گرفته، نوعی شکنجه به حساب میآید.
۶. وسام عبالرحمان احمد الدماوی در ایران بازداشت شد و به مدت ۷۷ روز در زندان تاریک سیا واقع در افغانستان نگاه داشته شد. او ۴۰ روز را در بگرام سپری کرد. در طی این مدت تحت آزارها و شکنجههایی مثل محرومیت از خواب، آویخته شدن از سقف با دست به صورت ضربدری، تهدید شدن به وسیله سگ، تماشای فیلمهای عذابآور، گوش دادن به صدای اره برقی با نالههای دردناک، قرار گرفت.
۷. تعدادی از بازجویان سابق و کارشناسان ضد تروریسم اعتراف کردهاند که بازجویی اجباری بی تأثیر است. کلنل استیون کلینمن، جک کلونان و متیو الکساندر در نامهای به کنگره گفتهاند سیاست بازجویی آمریکا هزینههای سنگینی دارد و در بسیاری از موارد هم پیمانان آمریکا از شریک کردن آمریکا در اطلاعات حیاتی سر باز میزنند. حملههای تروریستی در سرتاسر جهان گسترش یافته است و القاعده و گروههای مشابه و هم فکر القاعده، نسل جدیدی از تروریستها را تربیت میکنند.
۸. پس از دستگیری غیر عادی ابن الشیخ الیبی و انتقال او به مصر در سال ۲۰۰۲ به وسیله نیروهای آمریکایی و تهدید به شکنجه از سوی مأموران مصری، اطلاعاتی جعل شده و وی را به برنامههای آموزشی و رساندن سلاحهای شیمیایی و بیوتکنولوژیکی عراقی به القاعده متهم کرد. در سال ۲۰۰۳ وزیر وقت امور خارجه آمریکا کالین پاول در سخنرانی خود در سازمان ملل از این اطلاعات جعلی جهت حمله به عراق بهره گرفت.
۹. ابو زبیده حداقل ۸۳ بار توسط سازمان سیا با روش غرق شدن مصنوعی مورد شکنجه قرار گرفت. علی سوفان یکی از بازپرسان افبیآی در مقابل کنگره اعتراف کرد که وی با استفاده از تکنیکهای ایجاد رابطه، «اطلاعات بسیار کارآمدی» از ابو زبیده به دست آورده است اما در نهایت وی در اثر خفگی در آب از بین رفته است.
۱۰. طبق مقررات حقوق بین الملل شکنجه تحت هر شرایطی ممنوع است و هر گونه دعوی مرتبط با شکنجه باید مورد بررسی و تحقیق قرار بگیرد و مرتکبان آن باید مجازات شوند.
۱۱. در ۲۰ نوامبر ۲۰۰۲ گل رحمان از پی دستور یکی از افسران سازمان سیا مبنی بر اینکه او را به زمینی بتونی ببندند، تمام طول شب را بدون هیچ پوششی در یکی از زندانهای افغانستان که سالت پیت نام داشت سپری کرد و در اثر انجماد، جان خود را از دست داد.
۱۲. فاطیما بوچار توسط مأموران سازمان سیا و افرادی که گفته میشد تایلندی هستند در فرودگاه بانکوک چندین روز مورد آزار و اذیت (جنسی) قرار گرفت. بوچار اظهار کرد که او را به دیوار بسته بودند در حالیکه ۴ ماه و نیم حامله بوده و ۵ روز به او غذا ندادند. سپس او به صورت مخفیانه به لیبی منتقل شد.
۱۳. اردن نیز همانند مصر یکی از مراکز اصلی است که مظنونین به آنجا منتقل میشوند. در این زندانها سلولهای انفرادی درست شده است که به اندازه یک تابوت هستند. بازداشت شدهگان اظهار داشتهاند که به صندلی آلمانی متصل شدهاند؛ صندلی که ستون فقرات فرد را به شدت تحت فشار قرار داده و مورد شکنجه قرار میدهد.
۱۴. محمد الزیری و احمد گنیزا در حالیکه درصدد کسب مجوز پناهندگی در سوئد بودند، از اردوگاه این کشور به مصر منتقل شدند و از ناحیه اندام تناسلی مورد شکنجه قرار گرفتند. همچنین الزیری را مجبور کرده بودند بر روی تخت الکتریکی بخوابد.
۱۵. ابوعمر شهروند ایتالیایی، در یکی از خیابانهای میلان ربوده شد و به مصر منتقل شد و به طور سری به مدت ۱۴ ماه توسط مأموران شکنجه سازمان سیا با استفاده از شوک الکتریکی مورد شکنجه و بازجویی قرار گرفت. دادگاه ایتالیایی یک خلبان و ۲۲ مأمور سازمان سیا را به خاطر ایفای نقش در شکنجه و بازداشت غیر قانونی ابوعمر مقصر اعلان کرد.
۱۶. ساختمانهای سیاه بسیاری شناسایی شدهاند؛ زندانهای مخفیانهای که توسط سازمان سیا در خاک کشورهایی مثل افغانستان، لیتوانی، مراکش، لهستان، رومانی و تایلند به وجود آمدهاند.
۱۷. عبد الرحمان النشیری به طور مرموزی در یکی از این زندانهای مخفی حبس شد. او در لهستان به طور مخفیانه دستگیر شد. بازجویان آمریکایی النشیر را مجبور کردند که برهنه شود و سرش را با کلاهک پوشاندند و شرایط اعدام مصنوعی را به وجود آوردند و سلاحی نیمه اتوماتیک را در کنار گوش او قرار دادند تا او را مورد آزار فیزیکی قرار دهند و در نهایت او را تهدید کردند که در مقابل چشمانش به مادر او تجاوز میکنند.
۱۸. دستور منع شکنجه اوباما در سال ۲۰۰۹، مانع بازداشتهای غیر قانونی سازمان سیا نشد. این دستور صریحاً به مقامات سازمان سیا این اجازه را میداد که مظنونین به تروریسم را قبل از انتقالشان به سایر کشورها به مدت کوتاهی جهت بازجویی و محاکمه بازداشت کند.
۱۹. فرمان اجرایی سال ۲۰۰۹ اوباما همچنین یک تیم عملیاتی ویژه را ایجاد کرد تا به بررسی سیاستهای بازجویی و انتقال مظنونین بپردازد و همچنین پیشنهادهایی در مورد نحوه انتقال مظنونین به سایر کشورها ارائه دهد. این تیم عملیاتی ویژه در سال ۲۰۰۹ گزارشی را منتشر کرد. اما از انتشار این گزارش به صورت عمومی خودداری نمود. شواهد نشان میدهد آمریکا به سیاستهای ضد تروریستی کشورهای میزبان اعتماد کرده است و نظارت بر رفتار با متهمان منتقل شده را خود عهدهدار شده است. اما اینها هرگز باعث نشد مظنونی همچون ماهر آرار در اردن و احمد گیزا و محمدالزیری در مصر شکنجه نشوند.
۲۰. کمیته منتخب امور اطلاعاتی سنا گزارشی ۶۰۰۰ صفحهای تهیه کرده است که با دستیابی به اطلاعات طبقه بندی شده جزئیات بیشتری را دربارهی عملیات بازداشت و بازجوییهای سازمان سیا ارائه میدهد. اگرچه خود این گزارش به صورت طبقه بندی شده باقی مانده است.