تدوین نخستین دستنامه بومی اصلاح‌نژاد گاومیش خوزستان
بهاره طاهری دزفولی گاومیش را یکی از مهم‌ترین دام‌های بومی جنوب غرب کشور خواند و اظهار کرد: این دام نقش قابل توجهی در اقتصاد روستایی، امنیت غذایی و توسعه پایدار منطقه دارد.
وی ادامه داد: با وجود ظرفیت‌های بالایی مانند سازگاری با اقلیم خوزستان و توانایی استفاده از خوراک‌های کم‌کیفیت، بسیاری از گله‌ها به دلیل نبود رکوردگیری منظم، فقدان برنامه‌های اصلاح‌نژادی منسجم، ضعف مدیریت تغذیه و دسترسی نداشتن به فناوری‌های نوین به بهره‌وری مطلوب نرسیده‌اند.
این پژوهشگر گفت: دستنامه فنی- تحلیلی «اصلاح‌نژاد گله‌های گاومیش خوزستان با هدف ارایه راهکارهای کاربردی برای افزایش بهره‌وری در گله‌های گاومیش استان تدوین شده که حاصل سال‌ها پژوهش میدانی، مطالعات علمی و بررسی مستقیم گله‌های مردمی استان خوزستان است و به عنوان یکی از جامع‌ترین منابع کاربردی در حوزه پرورش و اصلاح‌نژاد گاومیش بومی این استان به شمار می‌رود.
وی ارائه یافته‌های علمی به زبانی کاربردی و قابل استفاده برای تمامی دامداران، حتی دامداران سنتی را از دیگر اهداف این دستنامه عنوان کرد و تصریح کرد: در این کتاب سعی شده تا با ابزارهای ساده، راهنمایی لازم برای ثبت، مدیریت و تحلیل اطلاعات گله به دامداران ارایه شود.
محورهای اصلی دستنامه
طاهری دزفولی تصریح کرد: این اثر در هشت محور اصلی شامل «ویژگی‌های تولیدی و تولیدمثلی گاومیش خوزستان»، «تحلیل منحنی شیردهی و ترکیبات شیر»، «ابعاد بدن و روش‌های برآورد وزن زنده»، «مدل‌سازی منحنی رشد»، «برآورد ضرایب اقتصادی صفات»، «معیارهای انتخاب و اهداف اصلاح‌نژاد»، «روش‌های ارزیابی و انتخاب دام» و «نقش آموزش، ترویج و مدیریت در ارتقای بهره‌وری» تدوین شده است.
وی به راهکارهای عملی ارائه شده در این دستنامه برای چهار گروه اصلی مخاطبان اشاره و بیان کرد: گروه نخست برای دامداران پیشرو به منظور استفاده از رکوردگیری شیر، ثبت مشخصات دام‌ها، بهره‌گیری از جداول وزن بر اساس اندازه بدن و حرکت به سمت شیردوشی با دستگاه‌های سیار برای افزایش بهداشت و تولید شیر پیش‌بینی شده است.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات خوزستان، کارشناسان و مروجان را گروه دوم عنوان کرد و گفت: در این گروه بر ضرورت آموزش مستمر، ارایه ابزارهای ساده و قابل اجرا و انتقال مفاهیم تخصصی به زبان قابل فهم برای بهره‌برداران تاکید شده است.
وی افزود: گروه سوم برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران هستند که از این داده‌های علمی می‌توانند برای تدوین سیاست‌های حمایتی، اعتباری و اصلاح‌نژادی دقیق‌تر بهره برداری کنند.
طاهری دزفولی پژوهشگران را دیگر گروه هدف این دستنامه عنوان کرد و افزود: مدل‌های رشد، ارزیابی اقتصادی و شاخص‌های اصلاحی ارائه شده به عنوانی مبنایی برای تکمیل برنامه اصلاح نژاد و معرفی دام‌های برتر از جمله موارد ارایه شده برای این گروه است.
تاکید بر برگزاری جشنواره‌های تخصصی گاومیش
وی در بخش دیگری از سخنان خود بر اهمیت مشارکت مستقیم دامداران در فرآیندهایی مانند رکوردگیری، همزمان‌سازی فحلی، تلقیح مصنوعی و انتخاب دام تاکید کرد و پیشنهاد داد: جشنواره‌های تخصصی گاومیش باید به‌صورت منظم برگزار شود تا علاوه بر معرفی دام‌های برتر، بستری برای تبادل تجربه، آموزش و انتقال فناوری میان دامداران، کارشناسان و پژوهشگران فراهم آید.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات خوزستان انتشار این دستنامه را گامی مهم در جهت بهبود بهره‌وری، سودآوری و پایداری واحدهای گاومیش‌داری استان خوزستان خواند و ابراز امیدواری کرد: این اثر با ترکیب داده‌های علمی و تجربه‌های بومی، به‌عنوان مرجعی معتبر برای دامداران، کارشناسان و سیاست‌گذاران عمل کرده و مسیر توسعه علمی و اقتصادی پرورش گاومیش در خوزستان را هموار سازد.
