کاهش سالانه یک دهم درصدی نرخ فرزندآوری در ایران

 شهلا کاظمی‌پور، کارشناس جمعیت‌شناسی و استاد دانشگاه به تشریح دلایل کاهش نرخ فرزندآوری در ایران و چالش‌های پیشروی سیاست‌های جمعیتی پرداخت و با تأکید بر اینکه کاهش باروری در ایران از دهه هفتاد و با اجرای سیاست‌های تنظیم خانواده آغاز شده است، اظهار کرد: سیر کاهش باروری در ایران بسیار شدید بوده و در سطح جهانی نیز در رده‌های بالا قرار دارد.

وی عوامل اصلی این کاهش را شاخص‌های توسعه مانند شهرنشینی، افزایش سواد و اشتغال زنان و دسترسی بیشتر به وسایل ارتباط‌جمعی عنوان کرد و افزود: با افزایش ضریب شهرنشینی در ایران، آگاهی‌های اجتماعی و دسترسی به اطلاعات نیز گسترش‌یافته که این امر به کاهش نرخ فرزندآوری منجر شده است.

این کارشناس جمعیت‌شناسی با اشاره به اینکه در دهه اخیر، عوامل اقتصادی و فرهنگی نیز به این روند دامن زده‌اند، گفت: مشکلات اقتصادی مانند تورم و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها، باعث شده است که سیاست‌های حمایتی دولت در زمینه جمعیت اثرگذاری لازم را نداشته باشند.

وی در برنامه‌ای رادیویی تأکید کرد: آمارهای دقیقی در دست نیست تا بتوانیم اثر سیاست‌های جمعیتی را به طور کامل ارزیابی کنیم، اما آنچه مشخص است، کاهش سالانه نرخ فرزندآوری است که هر سال نسبت به سال قبل، حدود یک‌دهم کاهش‌یافته است.

کاظمی‌پور نقش رسانه‌ها و آموزش در فرهنگ‌سازی برای فرزندآوری را نیز موردبررسی قرارداد و گفت: در سیاست‌های قانون حمایت از خانواده و جوانی، نقش رسانه‌ها در ارائه برنامه‌های تشویقی مشخص شده، اما اثربخشی این برنامه‌ها بسیار ضعیف بوده است.

وی دلیل این موضوع را عدم توجه به دغدغه‌های اصلی مردم عنوان کرد و افزود: دغدغه اصلی مردم مسائل اقتصادی مانند کاهش تورم و بهبود امنیت اقتصادی است، درحالی‌که برنامه‌های رسانه‌ای بیشتر به مباحثی می‌پردازند که برای مردم اولویت نیست.

این جمعیت‌شناس با تأکید بر اینکه وام‌های تشویقی و زمین‌های رایگان نمی‌توانند مشکل اصلی خانواده‌ها را حل کنند، گفت: مردم جامعه با مشکلات اقتصادی مواجه هستند که با وام‌های ۲۰ یا ۳۰میلیونی برطرف نمی‌شود. آنچه مردم نیاز دارند، امنیت اقتصادی و ثبات قیمت‌هاست تا بتوانند برای آینده خود برنامه‌ریزی کنند.

کاظمی‌پور در بخش دیگری از سخنان خود به نقش مجلس در اصلاح سیاست‌های جمعیتی اشاره کرد و گفت: سیاست‌های جمعیتی فعلی اگرچه ضروری هستند، اما مجلس باید کلان‌تر فکر کند و به سمت ایجاد ثبات اقتصادی و تولید بیشتر حرکت کند.

وی افزود: سالانه تعداد زیادی از استارتاپ‌ها مجوز می‌گیرند، اما برای ایجاد ثبات و امنیت اقتصادی نیاز به برنامه‌ریزی بلندمدت است.