یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در خوزستان تحت پوشش نظام ارجاع قرار می‌گیرند
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با اشاره به آمادگی مرکز بهداشت استان برای اجرای طرح طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع، از پوشش یک میلیون و ۵۰۰ نفر در خوزستان در این طرح خبر داد.
دکتر مهرداد شریفی در نشست خبری که امروز ۲۰ آبان برگزار شد، اظهار کرد: ۸۰ درصد تامین سلامت در گرو همکاری‌های بین‌بخشی است و همه ادارات، سازمان‌ها و شرکای فعال در حوزه سلامت باید رسالت‌های انسانی، اخلاقی و اداری خود را به درستی انجام دهند.
وی افزود: پیش از انقلاب، بیماری‌های عفونی و واگیردار علت اصلی مرگ و میر در کشور بودند به طوری که از هر ۱۰۰۰ تولد، ۲۰۰ تا ۳۰۰ کودک به دلیل این بیماری‌ها قبل از رسیدن به یک‌سالگی فوت می‌کردند.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با توسعه در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، بهداشتی و تغذیه‌ای، این شاخص در استان خوزستان به کمتر از ۸ در ۱۰۰۰ تولد رسیده است. امروز، ۱۲ بیماری قابل پیشگیری با واکسن به صورت صددرصد برای نوزادان و کودکان زیر شش سال تحت پوشش واکسیناسیون قرار می‌گیرند.
وی بیان کرد: امروزه با بیماری‌های عفونی و بیماری‌های نوپدیدی مانند سارس و کرونا روبرو هستیم و متاسفانه غفلت از سبک زندگی مردم، موجب تغییر الگوی بیماری‌ها در کشور شده است.
شریفی با بیان اینکه ۸۵ درصد بار بیماری‌ها و ۹۰ درصد مرگ‌ها در کشور به دلیل بیماری‌های غیرواگیر رخ می‌دهد، ادامه داد: امروزه بیماری‌های غیرواگیر جایگزین بیماری‌های واگیر شده‌اند. بی‌تحرکی، حرف اول را در سبک زندگی ناسالم می‌زند، به طوری که حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد مردم از تحرک لازم برخوردار نیستند و میزان چاقی و اضافه وزن به نزدیک ۶۰ درصد رسیده است.
وی ادامه داد: این عوامل منجر به شیوع بیماری‌هایی مانند فشار خون، دیابت، بیماری‌های تنفسی و سرطان‌ها می‌شوند.
رئیس مرکز بهداشت خوزستان با تاکید بر لزوم تمرکز بر پیشگیری و آموزش گفت: رسالت اصلی مرکز بهداشت، آموزش و واکسیناسیون است. آموزش باید منجر به تغییر رفتار، تغییر نگرش، حذف رفتارهای غلط و جایگزینی رفتارهای صحیح شود. آموزش باکیفیت، سواد سلامت را ارتقا و خودمراقبتی را افزایش می‌دهد. پیشگیری آسان‌تر، ارزان‌تر و کم‌خطرتر از درمان است.
وی افزود: طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع با اهداف کاهش هزینه‌های پرداختی از جیب مردم، تحقق عدالت در سلامت و ارتقای کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی، با دستور رئیس‌جمهور و تأکیدات مقام معظم رهبری آغاز شده است.
شریفی بیان کرد: در حوزه دانشگاه جندی شاپور اهواز، این طرح جمعیتی حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از ساکنان روستاها، شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر و عشایر را تحت پوشش قرار خواهد داد.
وی افزود: ساختار خدمات‌دهی در سطح یک به گونه‌ای است که به ازای هر ۴۰۰۰ نفر، یک پزشک عمومی و یک کارشناس، به ازای هر ۱۵ هزار نفر یک دندانپزشک و به ازای هر ۲۰ هزار نفر یک کارشناس تغذیه و یک کارشناس سلامت روان فعالیت خواهند کرد.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با اشاره به چگونگی فعالیت نظام ارجاع بیان کرد: در سطح یک، مردم به خانه‌های بهداشت یا مراکز جامع سلامت سطح یک مراجعه می‌کنند و در صورت نیاز به خدمات تخصصی سطح دو یا فوق‌تخصصی سطح سه، پزشک خانواده به صورت الکترونیک و بر اساس نقشه ارجاع از پیش تعیین‌شده، نوبت‌دهی انجام می‌شود و بیمار با همان نوبت، خارج از نوبت عادی، به پزشک مشخصی ارجاع داده می‌شود و تمام شرح حال او نیز به صورت الکترونیک در دسترس پزشک مقصد قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به مزایای طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع بیان کرد: در سطح یک تنها ۱۵ درصد هزینه دریافت می‌شود و در صورت ارجاع صحیح، خدمات سطوح بالاتر کاملا رایگان خواهد بود. با اجرای این طرح حذف زمان‌بری دریافت نوبت و دسترسی سریع به خدمات تخصصی و مدیریت هوشمند بیمار و جلوگیری از مراجعات غیرضروری به مراکز تخصصی، انجام می‌شود.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: شهرستان کارون با حدود ۹۰ هزار نفر جمعیت روستایی به عنوان پایلوت این طرح انتخاب شده و این طرح در این شهرستان آغاز شده است. پس از رفع نقایص در این شهرستان، طرح به تدریج در کل استان خوزستان اجرایی خواهد شد. اجرای طرح در مناطق شهری نیز پس از تکمیل فاز روستایی به تدریج آغاز می‌شود.
وی بیان کرد: از رسانه‌ها انتظار می‌رود مردم را ترغیب کنند تا برای دریافت خدمات،اولویت را به مراجعه به تیم‌های سلامت در سطح یک، خانه‌های بهداشت و مراکز جامع سلامت بدهند.
رئیس مرکز بهداشت خوزستان گفت: در مرکز بهداشت استان خوزستان آمادگی کامل داریم تا با اجرای موفق این طرح، گام بلندی برای تحقق شعار «پیشگیری آسان‌تر از درمان» برداشته و امین سلامتی مردم شریف استان خوزستان باشیم.
دکتر مصیب رفیعی‌پور مدیر امور بیماری‌ها و مراکز تشخیصی درمانی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز هم در این نشست، با اشاره به ضرورت اجرای طرح نظام ارجاع و پزشک خانواده اظهار کرد: اجرای نظام ارجاع و پزشک خانواده یک نیاز قطعی و ضروری برای کشور است؛ این طرح با دو هدف اصلی جلوگیری از اتلاف منابع و تحقق عدالت در دسترسی و ارائه خدمات به همه شهروندان اجرا می‌شود.
وی افزود: این طرح از سال‌ها پیش مطرح بوده و چند سالی است به شکل ناقص در سطوح یک و دو در حال اجراست اما اکنون قرار است به صورت کامل، کانالیزه، مشخص و با برنامه‌ریزی دقیق اجرایی شود.
مدیر امور بیماری‌ها و مراکز تشخیصی درمانی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با اشاره به تفاوت طرح جدید با گذشته بیان کرد: در سال‌های گذشته نیز نظام ارجاع و کد ارجاع وجود داشت اما به شکل کنونی نبود. در گذشته، بیمار به سطح یک مراجعه می‌کرد و پس از دریافت برگه ارجاع، ادامه فرآیند یعنی مراجعه به سطح دو و پذیرش، به عهده خود بیمار و به صورت دستی بود اما از این پس، این روند به طور کامل مکانیزه خواهد شد و متولی اصلی آن، سیستم سلامت است.
رفیعی‌پور گفت: زمانی که بیمار به سطح یک مراجعه کند و نیاز به خدمات سطح دو یا سه تشخیص داده شود، کل فرآیند ارجاع به صورت مکانیزه و مشخص انجام می‌شود که رایگان بودن تقریبا تمامی خدمات برای بیمار در صورت رعایت فرآیند، جلوگیری از ازدحام و مراجعات بی‌دلیل به بیمارستان‌ها و بهبود کیفیت خدمات از مزایای این سیستم هستند.
وی با اشاره به آماده‌سازی زیرساخت‌ها در حوزه درمان بیان کرد: پس از ابلاغ دستور اجرای طرح، تشکیل ستاد اجرایی و کمیته سه‌نفره در معاونت درمان، اطلاع‌رسانی و نظرسنجی از گروه‌های ذی‌نفع، تامین سخت‌افزارهای مورد نیاز، تعویض و به‌روزرسانی نرم‌افزارهای پذیرش بیمارستان‌ها برای افزایش سرعت مدیریت بیماران و تعیین فوکال پوینت(مسئول مشخص) در هر یک از ۲۶ مرکز درمانی تعریف‌شده برای نظام ارجاع، برگزاری دوره‌های آموزشی برای ارائه‌دهندگان خدمات، تست مکرر سیستم‌های نوبت‌دهی و اختصاص ۳۰ درصد از نوبت‌های مراکز تخصصی و فوق‌تخصصی به بیماران نظام ارجاع انجام شده است.
مدیر امور بیماری‌ها و مراکز تشخیصی درمانی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در خصوص تامین نیروی انسانی متخصص گفت: اگرچه با کمبودهایی در بخش پزشک مواجه هستیم اما خوشبختانه در سطح متخصص، کمبود محسوسی نداریم. در حال حاضر ۱۳۵۱ پزشک متخصص و فوق‌تخصص در ۲۶ مرکز درمانی آماده خدمت‌رسانی به بیماران نظام ارجاع هستند.
وی ادامه داد: همچنین، اخیرا بالغ بر ۱۰۰ نفر پزشک متخصص جدید، عمدتا در شهرستان‌ها توزیع شده‌اند تا شبکه خدمت‌رسانی تکمیل شود.
رفیعی پور بیان کرد: سطح ارجاع یک شامل خدمات بهداشتی یعنی خانه‌های بهداشت و مراکز جامع سلامت، سطح ارجاع دو در بیمارستان‌های تخصصی در شهرستان‌ها و سطح ارجاع سه در بیمارستان‌های فوق‌تخصصی در اهواز ارائه می شود.
وی افزود: از ابتدای امسال و در قالب طرح قبلی (پیش از کانالیزه شدن کامل)، حدود ۱۷۲ هزار و ۸۷۲ نوبت مکانیزه در سیستم الکترونیکی دانشگاه ثبت شده که ۳۷ هزار و ۴۶۸ مورد مورد آن مربوط به بیماران دارای کد ارجاع بوده است. این بیماران با هزینه‌ای بسیار ناچیز، تقریبا رایگان، ویزیت شده‌اند. در سیستم جدید، سایر خدمات مورد نیاز بیمار نیز در این مسیر پوشش داده می‌شود.
وی افزود: شهرستان کارون به عنوان پایلوت انتخاب شده و تقریبا آمادگی صد در درصدی برای اجرا دارد. خوزستان اولین استانی بود که با ارسال نامه به وزیر بهداشت، آمادگی کامل خود را برای اجرای سراسری طرح اعلام کرد.
مدیر امور بیماری‌ها و مراکز تشخیصی درمانی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با اشاره به چالش‌ها بیان کرد: خدمات ارائه شده در نظام ارجاع برای بیمار رایگان است اما برای ارائه‌دهنده خدمت، هزینه‌بر است. باید صندوق تامین منابع با حضور بیمه‌ها و نهادهای مرتبط به سرعت اجرایی شود تا پرداخت‌ها منظم انجام شود. عدم تامین به موقع منابع، اجرای طرح را با مشکل مواجه خواهد کرد.
وی بیان کرد: از سوی دیگر نیاز به همکاری رسانه‌ها و تغییر نگرش جامعه داریم و از خبرنگاران انتظار داریم به عنوان پل ارتباطی بین سیستم درمان و مردم، در همراه کردن افکار عمومی کمک کنند. باید این ذهنیت در جامعه ایجاد شود که در سیستم سلامت، ما با دو عامل نامحدود بیماری و تقاضای مراجعه و یک عامل محدود منابع روبرو هستیم.
رفیعی‌پور تاکید کرد: اولویت‌بندی خدمات بر اساس شدت بیماری انجام می‌شود، نه بر اساس زمان مراجعه. در اورژانس، اولویت‌بندی حاکم است، نه نوبت معمولی. یک بیمار بحرانی باید فورا درمان شود، حتی اگر دیرتر از یک بیمار با وضعیت پایدار مراجعه کرده باشد.
وی در پایان افزود: متاسفانه عدم درک این اولویت‌بندی، همواره در اورژانس‌ها مشکل‌ساز بوده است. باید مردم متوجه این موضوع شوند و اجازه دهند همکاران ما، بر اساس تخصص خود، برای اولویت‌بندی درمان تصمیم‌گیری کنند.
