رشد ۱۰ درصدی صدور اسناد مالکیت در خوزستان؛ پایان انتظار ۵۰ ساله نخیلات  

 معصومه مجدم: ر دنیای پیچیده و به سرعت در حال تغییر امروز، ثبت اسناد و املاک به عنوان سنگ بنای اصول حقوقی و اقتصادی شناخته می‌شود که پایداری و امنیت سرمایه گذاری ها را تضمین می‌کند. خوزستان با غنای فرهنگی و منابع اقتصادی متنوع خود، نقش کلیدی در پیشبرد و ساماندهی امور مربوط به ثبت اسناد ایفا می‌کند.

در گفتگویی تفصیلی با مدیرکل ثبت اسناد و املاک خوزستان به بررسی ابعاد حقوقی، اقتصادی و فناورانه این حوزه پرداخته‌ایم. این گفتگو بیشتر بر روی چالش‌های موجود و راهکارهای پیشنهادی متمرکز است تا به خوبی بتواند فراتر از آمار و ارقام، واقعیت‌های بارز این بخش را نمایان سازد.

زمان خوب  سازمان ثبت اسناد و املاک را یک دستگاه حاکمیتی و خدمات رسان معرفی کرد و گفت: تثبیت مالکیت از مهم‌ترین وظایف این سازمان به شمار می‌رود که در حوزه‌های املاک، مالکیت معنوی و ثبت شرکت‌ها انجام می‌شود و ایجاد آسایش و امنیت بین مردم و امنیت اجتماعی ماحصل آن است.

مدیرکل ثبت اسناد و املاک خوزستان بیان کرد: ادارات ثبت اسناد و املاک شهرستان‌ها، اداره اجرای اسناد رسمی، ثبت شرکت‌ها، دفاتر اسناد رسمی، دفاتر ازدواج و طلاق ذیل این سازمان به مردم ارائه خدمت می‌کنند. از جمله این اقدامات می‌توان به اصلاح سند مالکیت، افراز، تفکیک، تبدیل اسناد دفترچه‌ای به تک برگ، پاسخ دهی به استعلامات و صدور سند مالکیت به صورت روزانه اشاره کرد.

وی با بیان اینکه ابتدای هر سال از سوی سازمان ثبت اسناد و املاک، هدف گذاری و برنامه عملکردی مشخص به ادارات کل ابلاغ می‌شود، اظهار کرد: این اقدام با هدف جلوگیری از اجرای رویه‌های خاص در استان‌ها انجام می‌شود لذا برنامه عملیاتی مدونی در اختیار استان‌ها قرار می‌گیرد که بر اساس آن، عملکردهای شاخص تحقق می‌یابد.

تبدیل اسناد دفترچه‌ای به تک برگ

مدیرکل ثبت اسناد و املاک خوزستان از مهم‌ترین شاخص‌های ابلاغ شده در سال جاری را تبدیل اسناد دفترچه‌ای به تک برگ اعلام کرد و افزود: تمامی اطلاعات املاک در سامانه‌های کاداستر و جامع املاک بارگذاری می‌شود که این اقدام مانع از ثبت مجدد ملک و در نتیجه، ایجاد هرگونه تعارض می‌شود. با این حال شهروندان برای کسب خدمات، ملزم به تبدیل اسناد دفترچه‌ای به سندهای تک برگ هستند.

خوب با بیان اینکه اطلاعات سندهای دفترچه‌ای در سامانه‌ها ثبت نیست و این یک معضل برای دارندگان اسناد محسوب می‌شود، تصریح کرد: قانون حد نگار از سال ۹۳ مردم را مکلف کرده به مدت پنج سال، اسناد دفترچه‌ای را به تک برگ تبدیل کنند لذا از مردم تقاضا داریم نسبت به این مهم اقدام داشته باشند چرا که اگر اسناد تک برگ نشوند برای دارندگان آن به خصوص ادارات دولتی، زنگ خطر است.

وی کل اسناد مالکیت دفترچه‌ای در بانک خوزستان را ۲۰۰ هزار سند اعلام و عنوان کرد: سازمان تکلیف کرده در سال جاری تبدیل ۷۹ هزار سند انجام شود که شرط انجام این کار تقاضای مردم است اما با اقدامات پرسنل اداره، تاکنون ۵۷ هزار سند، قریب به ۷۲ درصد، عملیاتی شده و طبق آخرین آمار اعلام شده تا پایان مهرماه، خوزستان جز رتبه‌های برتر کشور از این حیث قرار دارد.

صدور اسناد مالکیت کشاورزی

مدیرکل ثبت اسناد و املاک خوزستان با بیان اینکه صدور سند مالکیت کشاورزی از دیگر برنامه‌های ابلاغی بوده است، اظهار کرد: از یک میلیون و ۳۱۲ هزار هکتار زمین زراعی به لحاظ سطح در خوزستان، یک میلیون و ۱۴۸ هزار هکتار سند مالکیت صادر شده است. با توجه به اینکه میانگین کشور ۷۰ درصد بوده و در استان ۸۶.۷ درصد کار پیش برده شده، حدود ۱۷ درصد از میانگین کشوری بالاتر هستیم و رتبه هشتم کشوری به لحاظ سطح را به خود اختصاص داده‌ایم.

خوب ادامه داد: همچنین از سال گذشته تا کنون طبق قراردادهای منعقد شده با شرکت‌های مشاوره‌ای، ۳۲ هزار قطعه سند مالکیت در حوزه قطعات صادر شده است.

وی بیان کرد: طبق قانون الزام به ثبت رسمی معاملات، در گذشته پذیرش و ثبت سندها برعهده اداره کل ثبت اسناد و املاک بود اما طبق تبصره‌های ۳ و ۹ ماده ۱۰ قانون الزام به ثبت رسمی معاملات، این تکلیف برعهده سازمان جهاد کشاورزی گذاشته شد تا تشکیل پرونده انجام سپس ارجاع دهند البته این قانون تصویب شده اما تاکنون کامل نشده است.

مدیرکل ثبت اسناد و املاک خوزستان با اشاره به حوزه قانون تعیین تکلیف اراضی فاقد سند، بیان کرد: یکی از راه‌های اخذ سند مالکیت، قانون تعیین تکلیف اراضی است که طبق قانون مردم می‌توانند کلیه املاک اعم از اراضی کشاورزی، باغات، خانه‌های مسکونی و مغازه‌هایی که دارند، به جز زمین محصور در محدوده شهر را در این سامانه ثبت کنند تا پس از بررسی تشریفات، سند صادر شود.

خوب با اعلام اینکه برای روستاها و شهرهای کمتر از ۲۵ هزار خانوار، قانون ساماندهی صدور اسناد روستاها وجود دارد، گفت: طبق تبصره ۳ ماده ۹ قانون حدنگار و قانون ساماندهی، مسئولیت این کار برعهده بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گذاشته شده است. این اداره کل با همکاری دهیاران زمین‌های واقع شده در طرح هادی با کاربری مسکونی و محصور را ثبت و به اداره کل ثبت اسناد و املاک ارسال می‌کنند تا پس از انجام تشریفات ثبتی، ثبت اسناد صورت گیرد.

وی افزود: در سال جاری جزو رتبه‌های برتر صدور اسناد وقفی از حیث مساحت شده‌ایم که در جلسه‌ای از این اداره کل تقدیر شد.

تهیه نقشه اراضی کشاورزی به صورت رایگان

مدیرکل ثبت اسناد و املاک خوزستان عنوان کرد: در حوزه اراضی کشاورزی با شرکت‌های مشاوره نقشه بردار قراردادی منعقد کردیم. با مراجعه به روستاها برای حدود ۵۰ هزار پرونده‌ای که توسط شهروندان تشکیل شده بود، به صورت رایگان نقشه‌ها را تهیه کردند و هزینه کار از سوی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به شرکت‌ها پرداخت شد.

خوب، یکی از چالش‌های بزرگ این اداره کل را موضوع مازاد بر مساحت اعلام کرد و گفت: مشکل بیش از ۶۰ ساله‌ای که تاکنون در استان حل نشده است؛ شورای عالی اصلاحات اراضی کشور مصوبه‌ای ابلاغ کرده‌اند اما در حوزه جهاد کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان نتیجه حاصل نشده است لذا رئیس کل دادگستری پیگیر مساله هستند زیرا اگر این چالش مرتفع گردد صدور سند مالکیت اراضی کشاورزی با توجه به سهام واگذاری دولت به زارعین، تسهیل خواهد شد.

بی اعتمادی مردم به صدور اسناد کشاورزی با تزریق اطلاعات غلط

وی، یکی دیگر از چالش‌های مسیر را عدم اعتماد مردم به صدور سند کشاورزی برشمرد و افزود: گاهی اطلاعات اشتباه در خصوص صدور سندها به مردم منتقل می‌شود که آنها را بی اعتماد کرده است در حالی که طبق قانون چنانچه پس از دو سال هر کدام از ادارات دولتی درخواست سند زمین‌های زراعی را داشته باشند اداره کل ثبت اسناد موظف به صدور سند می‌باشد لذا مردم خود نسبت به تعیین تکلیف و تقاضای صدور سند زمین‌ها اقدام کنند.

مدیرکل ثبت اسناد و املاک خوزستان با بیان اینکه در خصوص اخذ سند مالکیت مردم با چالش‌های چندین ساله مواجه بودند، تصریح کرد: این مشکلات کهنه نیازمند همت قضائی و اجرایی بود بنابراین رئیس قوه قضائیه و رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک تکلیف کردند تا رئیس کل دادگستری و مدیران کل ثبت اسناد و املاک، رفع مشکل کنند تا مردم بتوانند سند دریافت کنند.

خوب اضافه کرد: همکاری خوبی از سوی رئیس کل دادگستری خوزستان در این بخش صورت گرفت، مسائل در حوزه املاک اداره کل مورد بررسی قرار گرفت، مشکلات و راه حل آنها به دادگستری ارائه شد، سپس این مساله را در شورای حفظ حقوق بیت المال مطرح کردند که به دستگاه‌ها تکلیف شد هر کدام وظایف خود را به محوریت ثبت اسناد و املاک انجام دهند.

وی، نداشتن نقشه را یکی از مهم‌ترین مشکلات صدور سند مالکیت خواند و بیان کرد: اداره کاداست بدون دریافت هزینه، نقشه‌ها را تهیه کردند که ماحصل آن صدور سند مالکیت در برخی از نقاط استان بود. از جمله آن می‌توان به شهرک بلوار ناظر اندیمشک، روستای دونه امیدیه، شهرک یاسر امیدیه، دوکوهه اندیمشک، کوی مدرس، رفیع، ملاشیه و گلستان اشاره کرد.

صدور اسناد مالکیت تمام قطعات منطقه گلستان

به گفته مدیرکل ثبت اسناد و املاک خوزستان، در منطقه گلستان مشکلات عدیده ای وجود داشت که با تهیه نقشه توسط اداره املاک و با همکاری رئیس کل دادگستری و اداره کل راه و شهرسازی، اسناد مالکیت تمام قطعات (حدود چهار هزار و ۵۰۰ قطعه) به صورت تک برگ صادر شد که به دنبال این اقدام، از ورود قریب به ۱۵ هزار پرونده به دادگستری جلوگیری به عمل آمد.

خوب، صدور سند مالکیت را تقاضا محور اعلام کرد و افزود: تا زمانی که درخواستی از سوی مالک نباشد به اراده خود نمی‌توانیم اقدامی انجام دهیم، مردم هم زمانی که با اولین چالش مواجه می‌شوند از ادامه کار منصرف می‌شوند.

تحویل ۳۵۰۰ سند مالکیت نخیلات و اراضی کشاورزی آبادان

وی اظهار کرد: موضوع نخیلات و اراضی کشاورزی آبادان نیز مشکل ۵۰ ساله‌ای بود که مردم نمی‌توانستند سند مالکیت دریافت کنند اما با مشمول شدن اصلاحات ارزی و لیست سیاهی فروش تحت عنوان عرصه قدیم، مشکل ۵۰ روستا با ثبت بیش از هفت هزار تقاضا، مرتفع شد؛ سه هزار و ۵۰۰ سند مالکیت صادر شد که در سفر اخیر رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک به خوزستان، سندها به مردم تحویل داده شد، برای یک هزار پرونده نیز رأی صادر شده که در مرحله آگهی هستند و مابقی در حال اقدام هستند.

مدیرکل ثبت اسناد و املاک خوزستان ادامه داد: همچنین در این سفر، سند مالکیت ۱۵ هزار هکتار از اراضی نیشکر صادر و تحویل داده شد.

رشد ۱۰ درصدی صدور اسناد مالکیت

خوب با اشاره به اقدامات صورت گرفته در هفت ماه سال جاری بیان کرد: در این بازه ۱۲۳ هزار و ۵۵۳ سند مالکیت صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با ۱۱۲ هزار و ۴۰۰ سند، رشد ۱۰ درصدی را شاهد بودیم.

وی با اشاره به اینکه دفاتر ازدواج و طلاق با ثبت وقایع این بخش، زیرمجموعه اداره کل ثبت اسناد و املاک هستند، اظهار کرد: در هفت ماهه سال جاری ۲۰ هزار ۷۳ مورد ازدواج ثبت شده که مدت مشابه سال گذشته ۲۰ هزار و۶۱۵ مورد بوده است. همچنین ۶ هزار و ۷۵۳ مورد طلاق انجام شده که نسبت به سال گذشته با ۶ هزار و ۵۴۸ مورد، روند افزایش داشته است.

مقایسه آمار طلاق و ازدواج، شیوه‌ای غلط

مدیرکل ثبت اسناد و املاک خوزستان تاکید کرد: مقایسه آمار ازدواج و طلاق هر سال توسط مردم، شیوه‌ای کاملاً اشتباه است چرا که فرآیند طلاق می‌تواند مربوط به ازدواج‌های سال‌های گذشته باشد که با حکم قضائی در یک سال دیگری قطعیت یافته باشد در نتیجه مقایسه این دو با یکدیگر تبلیغات سو به شمار می‌رود.

خوب در خصوص قانون الزام به تنظیم سند رسمی، گفت: طبق ماده‌های یک، دو و سه قانون، اسنادی که از سوم تیرماه ۱۴۰۳ صادر شده حتماً باید معاملات رسمی انجام دهند لذا مردم آگاه باشند چنانچه قصد معامله در بنگاه‌های مشاور املاک را دارند در وهله اول متصل بودن مشاور املاک به سامانه کاتب را مورد بررسی قرار دهند و اگر متصل نبودند تحت هیچ شرایطی معامله انجام ندهند.

هشدار به مردم؛ قولنامه عادی تنظیم نکنید

وی تاکید کرد: به هیچ وجه قولنامه‌های عادی تنظیم نشود زیرا سامانه‌ای برای مشاورین املاک تعریف شده که معاملات باید در قالب پیش قرارداد یا قرارداد رسمی یکسان تنظیم شود؛ در صورت تنظیم پیش قرارداد، فرصت پنج روزه‌ای به خریدار و فروشنده داده می‌شود تا معامله خود را انجام دهند و بعد از گذشت بازه زمانی مذکور آن را در دفتر اسناد رسمی نهایی کنند.

مدیرکل ثبت اسناد و املاک خوزستان اضافه کرد: همچنین می‌توانند قرارداد یکسان را در دفتر مشاور املاک برای مدت یک سال ثبت و معامله ملک را انجام دهند اما اگر اقدامی غیر از این انجام دهند، طبق قانون الزام، در صورت بروز مشکل هیچ گونه دعوی، شکایت، دعوی کیفری، دعوای حقوقی و … انجام نمی‌شود.

کاهش جعل سند با الکترونیکی شدن فرایندها

وی به موضوع جعل اسناد و راهکارهای سازمان برای مقابله با آن اشاره کرد و گفت: ثبت شرکت‌ها فرآیندها را به صورت الکترونیکی و گاهی هوشمند کرده است. مجموعه ذیل سازمان ثبت اسناد و املاک نیز کارها را به سمت الکترونیکی شدن هدایت کرده‌اند در نتیجه سو استفاده و جعل کم شده است.