مجلس با تحقیق و تفحص از عملکرد دستگاههای مسئول در اجرای طرح کشاورزی ۵۵۰ هکتاری در استانهای خوزستان و ایلام از سال ۱۳۸۹ تا ۱۴۰۲ موافقت کرد.
کانال خاکی از کنار مزرعه میگذرد، اما آبی در آن جاری نیست. وعدهها رفتهاند و داسها زنگ زدهاند.همین تصویر ساده، خلاصهی سالها وعده و چشمانتظاری در خوزستان است؛ سرزمینی که قرار بود با اجرای طرح ۵۵۰ هزار هکتاری کشاورزی، دوباره سبز شود، اما حالا زیر تیغ تحقیق و تفحص مجلس رفته است.امروز، ششم آبانماه ۱۴۰۴، صحن علنی مجلس رنگی از خوزستان به خود گرفت. پس از سالها گزارش، وعده و مطالبه مردمی، نمایندگان با ۱۹۱ رأی موافق، ۲۶ رأی مخالف و ۸ رأی ممتنع از مجموع ۲۴۵ رأی، با تحقیق و تفحص از اجرای طرح ۵۵۰ هزار هکتاری کشاورزی خوزستان و ایلام موافقت کردند؛ طرحی که قرار بود موتور محرک کشاورزی جنوب ایران شود، اما حالا خود، زمینگیرِ تصمیمها و تعللهاست.
طرحی که نیاز به نجات دارد
سید محمد مولوی نماینده آبادان در خصوص این طرح میگوید: این طرح برای احیای اراضی استانهای خوزستان و ایلام، در فاز اول از سال ۱۳۸۷ با اعتباری بالغ بر ۶ هزار میلیارد تومان آغاز شد. تقسیم کار بین دستگاهها انجام گرفت؛ وزارت نیرو از طریق شرکت آب و برق و شرکت توزیع برق، مأمور احداث کانالهای انتقال اصلی و شبکه برق شد و وزارت جهاد کشاورزی نیز مسئول احداث شبکههای فرعی آبیاری و زهکشی و تجهیز و مهندسی اراضی گردید.وی افزود: در نظام بهرهبرداری و پیمانکاری مشکلات زیادی وجود دارد. شبکههای فرعی آبیاری و زهکشی بهدرستی تکمیل نشده، مطالعات طرح ناقص است و در بخش شفافیت مالی نیز با ابهامات جدی مواجهایم. این طرح بعد از ۱۷ سال، به جای احیای اراضی، دچار فرصتسوزی شده است.به گفته مولوی در فاز نخست طرح، تعهد و قرارداد برای ۳۳۰ هزار هکتار بسته شد، اما تنها ۶۵ هزار هکتار از آن تحویل قطعی شده است. مشخص نیست باقی اراضی با چه ابزار نظارتی، به چه کسانی و با چه کیفیتی تحویل داده شده. حتی در برخی نقاط، هزاران هکتار از اراضی بدون شفافیت حذف یا اضافه شدهاند.
مسوولان ذیربط پاسخگو باشند
او با اشاره به تکالیف قانونی مندرج در بند (پ) ماده ۳۳ قانون برنامه هفتم توسعه اظهار میکند: این قانون دستگاهها را مکلف کرده برای طرحهای کلان، گزارش شفاف عملکرد و نحوه تخصیص منابع را ارائه دهند. با این حال، هنوز معلوم نیست منابع تخصیصیافته در طرح ۵۵۰ هزار هکتاری دقیقاً در کجا هزینه شده و خروجی واقعی آن چیست. اگر فاز دوم نیز با همین شیوه اجرا شود، فقط هدررفت منابع و بیاعتمادی مردم را در پی خواهد داشت. کسانی که اعتبارات این طرح را دریافت کردهاند، باید پاسخگو باشند.
مشکل سوءمدیریت است
آیتالله حیدری، امام جمعه موقت اهواز، در خطبههای مهرماه ۱۴۰۴ خطاب به دولت گفت: تکمیل طرح ۵۵۰ هزار هکتاری از مطالبات جدی مردم خوزستان است و دولت باید هرچه سریعتر آن را اجرا کند.پیشتر نیز عباس پاپیزاده، نماینده دزفول، هشدار داده بود: منابع اجرای طرح باید از محل فروش ۲۰ درصد سهام توسعه نیشکر تأمین شود و شورای هماهنگی سران قوا باید ورود کند.و محمدجواد عسکری، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس، صریحتر از همه گفت: نشستهای زیادی برگزار شده اما کار درستی انجام نشده؛ مشکل اصلی، سوءمدیریت است.
پروژه در پیچوخم دولتها گم شد
ریشه این طرح به اسفند ۱۳۷۵ بازمیگردد، زمانی که رهبر معظم انقلاب در سفر تاریخی خود به خوزستان، دستور اجرای طرحی بزرگ برای احیای ۸۰۰ هزار هکتار از زمینهای جنوب و غرب کشور را صادر کردند. بعدها با محدودیت منابع، این رقم به ۵۵۰ هزار هکتار کاهش یافت.در دیماه ۱۳۹۲، با تخصیص ۳۰ هزار میلیارد ریال از صندوق توسعه ملی، فاز نخست طرح وارد مرحله اجرا شد. هدف این بود که تا سال ۱۴۰۰ تولیدات کشاورزی خوزستان از ۱۶ میلیون تن به ۲۵ میلیون تن برسد و بیش از ۳۰۰ هزار شغل ایجاد شود؛ اما پروژه در پیچوخم دولتها و جابهجایی مدیران نیمهتمام ماند.
اکنون پس از گذشت بیش از ۱۷ سال از آغاز این پروژه عظیم، کشاورزان خوزستانی هنوز منتظر تحقق وعدهها هستند. طرحی که قرار بود زندگی را به زمینهای جنوب برگردانند، در بسیاری نقاط به دلیل عدم رسیدگی مسؤولان امر خشک ماندهاند.نمایندگان میگویند تحقیق و تفحص آغاز شده تا مشخص شود پولها کجا رفته، طرحها به کجا رسیده و چه کسی پاسخگوی زمینهای تشنه است.