اقدام دیرهنگام، عامل پیشرفت سرطان پستان در زنان ایرانی

دکتر فرامرز بهشتی‌فر اظهار کرد: سرطان پستان یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در جامعه بشری فعلی است و متاسفانه برای زنان یکی از شایع‌ترین عوامل مرگ و میر است. آمار بروز این بیماری در غرب و شرق آسیا و اروپا و آمریکا متفاوت است. طبق آخرین بررسی‌ها در آمریکا از هر ۹ زن، یک زن به سرطان پستان مبتلا می‌شود.

وی افزود: هر چند این عدد در آسیا و ایران کمتر است اما این تفاوت هم وجود دارد که برنامه‌های غربالگری بسیاری در اروپا اجرا می‌شود و بسیار اجبار به بررسی وجود دارد.

بروز زودهنگام سرطان پستان در دهه دوم زندگی

بهشتی‌فر گفت: در ایران هم با وجود اینکه برنامه غربالگری توسط وزارت بهداشت و درمان ابلاغ شده است اما متاسفانه اجبار خاصی برای اجرای آن در زنان دیده نمی‌شود.

وی بیان کرد: هر زن به صرف زن بودن، در خطر سرطان سینه است. در گذشته سن بروز این سرطان معمولا در دهه‌های پنجم و ششم زندگی بود، اما در یکی دو دهه اخیر، سن بروز این بیماری کمتر شده است و حتی به دهه‌های دوم و سوم هم رسیده است، بنابراین این مساله زنگ خطری برای جامعه و زنان کشور ما است.

عوامل بروز سرطان پستان

این فوق تخصص جراحی سرطان گفت: عوامل بروز سرطان پستان متنوع هستند؛ بعضی از این عوامل، زمینه‌ساز بروز سرطان پستان هستند و داشتن یک علامت، لزوما به معنای ابتلای قطعی نیست. عوامل متعددی در بروز این سرطان نقش دارند. استفاده از داروها و مواد شیمیایی مانند لوازم آرایشی غیرضروری و غیراستاندارد، چاقی و استفاده از رژیم‌های پرکالری، ورزش نکردن و استفاده از داروها و هورمون‌های جنسی برخی از این عوامل هستند. کمبود کلسیم و ویتامین D نیز در بروز سرطان پستان موثر است.

وی بیان کرد: این بیماری در زنان مجرد بیشتر دیده می‌شود و به نظر می‌رسد شیردهی و بارداری می‌تواند بروز آن را کمتر کند.

بهشتی‌فر گفت: موارد ارثی و سابقه سرطان پستان در خانواده و اقوام بسیار در ابتلا به این بیماری نقش دارد. افرادی که در خانواده درجه یک یا دو آن‌ها بروز این سرطان دیده شده است، چندین برابر افراد عادی در خطر هستند بنابراین این افراد باید از سنین پایین‌تر، همزمان با سن بروز بیماری در خانواده، غربالگری شوند.

چگونه معاینه شویم؟

وی ادامه داد: توصیه می‌شود همه زنان بالای ۲۰ سال، حداقل ماهی یک بار بعد از دوره پریود، خود را معاینه کنند؛ نحوه معاینه را می‌توانند از متخصصان زنان یا جراحان یاد بگیرند. زنان بالای ۴۰ سال نیز باید سالانه یا حداقل هر دو سال یک بار ماموگرافی انجام دهند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز اضافه کرد: هر زن با علائمی مانند حس یک توده در پستان با هر اندازه، ترشحات غیرعادی از پستان و تغییر فرم یا ایجاد عدم تقارن در پستان‌ها باید به اولین متخصص جراحی یا متخصص زنان مراجعه کند.

وی بیان کرد: گاهی هم ممکن است سرطان پستان با علائم دیگری مانند درگیری، درد و تورم زیر بغل یا دردهای شکمی و استخوانی، که نشان از انتشار بیماری دارد، بروز پیدا کند.

بهشتی‌فر گفت: ماموگرافی نقش بسیار موثری در پیشگیری و تشخیص زودرس این بیماری دارد. بروز علائم اولیه تا زمانی که فرد متوجه شود و به پزشک مراجعه کند، ممکن است چند ماه تا چند سال طول بکشد اما در ماموگرافی با دیدن برخی تغییرهای بافتی، می‌توان بیماری را ماه‌ها و سال‌ها قبل از بروز علائم بالینی تشخیص داد و درمان در این مرحله بسیار ساده‌تر است و از عوارض بعدی جلوگیری می‌کند.

تاکید بر تشخیص زودهنگام

وی افزود: اگر سرطان پستان در مراحل اولیه و در غربالگری تشخیص داده شود، بسیار قابل درمان است. بیمارانی داریم که ۲۰ و حتی ۳۰ سال است درمان شده‌اند و هیچ مشکلی ندارند.اگر بیماری در مراحل سه یا چهار تشخیص داده شود، درمان آن سخت‌تر خواهد بود و نیاز به شیمی‌درمانی و رادیوتراپی دارد اما اگر در استیج یک یا حتی پیش از آن تشخیص داده شود، درمان آن بسیار موفقیت‌آمیز خواهد بود.

این فوق تخصص جراحی سرطان گفت: هر چند آمار بروز این بیماری در ایران از اروپا و آمریکا بسیار پایین‌تر است اما مشکلی که در ایران داریم این است که با وجود شیوع پایین، زنان کمتر به غربالگری مراجعه می‌کنند و در مراحل پیشرفته، برای درمان اقدام می‌کنند. 

لزوم اجباری شدن غربالگری سرطان پستان در ایران

وی با بیان اینکه نبود آگاهی درباره غربالگری، در اقدام نکردن زنان برای معاینه پستان نقش بسیاری دارد، ادامه داد: استفاده از سرویس‌های اطلاع‌رسانی و فرهنگی و دسترسی به مصاحبه‌های پزشکان درباره بیماری‌ها در آگاهی‌دهی به زنان بسیار موثر است. همچنین برنامه‌های مدونی که وزارت بهداشت تدوین کرده است باید علاوه بر خودمحوری، اجباری هم شود. یک ماموگرافی، سونوگرافی یا معاینه، هزینه‌ای بسیاری برای خانواده ندارد اما اگر عارضه به مرحله بیماری برسد، برای فرد، خانواده و سیستم‌های بیمه‌ای صدها برابر هزینه به دنبال خواهد داشت.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: هر چه بیماری زودتر و در استیج و گریدهای پایین‌تر تشخیص داده شود، شانس عود آن کمتر است، بنابراین همه زنان باید به سلامتی خود توجه کنند. سلامتی جسمی، نعمتی بی‌بدیل است که هیچ چیزی جبران‌کننده آن نیست. امیدواریم زنان با تغییر رویه زندگی، پرهیز از استفاده از داروهای شیمیایی غیرضروری و لوازم آرایشی غیراستاندارد، از بروز این بیماری پیشگیری کنند.