«کول‌فرح»؛ فریاد خاموش تاریخ از دل ایذه

 تنگه‌ای تاریخی «کول‌فرح» در ۷ کیلومتری شهر ایذه در روستایی به همین نام قرار دارد. واژه‌ی «کول» به معنای دره و «فرح» به معنای شادی است. سنگ‌نگاره‌های «کول‌فرح» نقش‌برجسته‌هایی باستانی هستند که بر روی آن‌ها نوشته‌هایی به زبان عیلامی حک شده است. این مجموعه شامل شش بخش اصلی است که هرکدام به موضوعی خاص می‌پردازد. با وجود گذر هزاران سال، این آثار ارزشمند هنوز نقش و هویت خود را حفظ کرده‌اند. در گذشته، مردمانی که تصمیم‌های مهم در پیش داشتند، به این دره می‌آمدند؛ زیرا باور داشتند کول‌فرح برایشان شادی و خوش‌اقبالی به همراه می‌آورد. به همین دلیل، بسیاری از سنگ‌نگاره‌های مذهبی آن دوران در همین تنگه ایجاد شده‌اند.بر روی این سنگ‌ها، نوشته‌ها و نقوش گوناگونی دیده می‌شود؛ برخی از آن‌ها پیکره‌های انسانی و برخی دیگر نمادهای آیینی هستند. دلیل اینکه کول‌فرح را پرستشگاه می‌دانند این است که یکی از خدایان عیلامی به نام نارسینا در این محل پرستش می‌شده و در نظر مردم جایگاهی مقدس داشته است.تمامی نقش‌برجسته‌های این منطقه به دوران عیلامیان و ساسانیان بازمی‌گردد و از مهم‌ترین آثار تاریخی استان خوزستان به شمار می‌رود. این مجموعه در ۱۵ دی‌ماه سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.با این حال، کول‌فرح امروزه با خطر نابودی روبه‌رو است. نگهداری‌های غیراصولی در گذشته، رسیدگی دیرهنگام نهادهای میراث فرهنگی، فرسایش طبیعی ناشی از بارندگی‌های فصلی، یادگاری‌نویسی و آسیب‌ رسانی برخی بازدیدکنندگان، و همچنین وجود زمین‌های شخصی در اطراف و داخل محوطه، همگی از عواملی هستند که موجب شده‌اند این پرستشگاه تاریخی با سرعت بیشتری نسبت به گذشته در معرض تخریب و زوال قرار گیرد. علی معرف