انحلال سازمان عشایر؛ بی پناه شدن عشایر و فدا کردن تولید
جامعه عشایری ایران، به عنوان یکی از اصیل‌ترین و مولدترین بخش‌های اجتماعی کشور، نه تنها حافظ بخش مهمی از میراث فرهنگی و هویتی ایران است، بلکه نقشی حیاتی در تولیدات دامی، حفظ امنیت غذایی و مدیریت منابع طبیعی ایفا می‌کند. این جامعه با سبک زندگی منحصربه‌فرد “کوچ‌نشینی” و اتکا به دامداری سنتی، بخش قابل توجهی از پروتئین و صنایع دستی کشور را تامین می‌کند.
در دهه‌های گذشته، «سازمان امور عشایر ایران» به عنوان متولی اصلی و یگانه، وظیفه ساماندهی، ارائه خدمات حمایتی و اجرای پروژه‌های توسعه‌ای برای این جامعه را بر عهده داشته است. در روزهای اخیر، موضوع انحلال یا ادغام این سازمان با نهادهای دیگر، نگرانی‌های جدی را در میان صاحب‌نظران، مسئولین و خود جامعه عشایری برانگیخته است.
موضوع انحلال سازمان امور عشایر، می‌تواند زنجیره‌ای از پیامدهای عمیق و جبران‌ناپذیر را در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی کشور به دنبال داشته باشد. اهمیت حیاتی جامعه عشایری در تامین امنیت غذایی، حفظ مرزها و صیانت از مراتع کشور، ضرورت بررسی دقیق و همه‌جانبه تبعات احتمالی این اقدام را بیش از پیش نمایان می‌کند.
در این زمینه بیژن زیلایی مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عشایری استان خوزستان در گفت و گو با ایسنا با هشدار نسبت به پیامدهای تصمیم انحلال سازمان عشایر اظهار کرد: ادغام یا انحلال یک سازمان تولیدکننده، یعنی فدا کردن تولید. این تصمیم باعث می‌شود من و شما که شهرنشین هستیم، دچار چالش شویم. اگر تولید متوقف شود، قیمت گوشت بالا می‌رود، عشایر دام خود را می‌فروشند و به حاشیه شهرها مهاجرت می‌کنند و این یعنی افزایش مشکلات اجتماعی و اقتصادی در شهرها.
وی افزود: اینکه بخواهند سازمان امور عشایر را به بهانه چابک‌سازی و کوچک‌سازی دولت حذف کنند، تصمیمی بسیار نامناسب است. به نظر من در این مساله، کار کارشناسی دقیقی صورت نگرفته است. سازمانی با قدمت بیش از ۴۰ سال، که تنها مرجع پیگیری امور عشایر است، اگر تعطیل شود، مشخص نیست عشایر باید به کجا مراجعه کنند، مشکلاتشان را چگونه حل کنند.
زیلایی ادامه داد: سازمان امور عشایر تنها متولی رسمی عشایر در کشور است. جامعه عشایری، با اینکه کمتر از دو درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهد، اما نقش ارزنده‌ای در اقتصاد و امنیت غذایی دارد. این جامعه، پس از شهر و روستا، سومین جامعه زیستی کشور است و نیازمند حمایت و تقویت جدی است.
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عشایری استان خوزستان با اشاره به مشکلات فعلی عشایر بیان کرد: هم‌اکنون عشایر با بحران‌های جدی مواجه هستند. از جمله در بحث تردد، تأمین آب آشامیدنی و علوفه دامی. زندگی عشایر مبتنی بر دامداری است و در شرایط بحرانی فعلی که نهاده‌ها کمیاب شده‌اند، این تصمیم می‌تواند فاجعه‌بار باشد.
وی با گلایه از زمان اعلام این خبر اظهار کرد: این خبر در آستانه روز روستا و عشایر منتشر شد. روزی که باید نماد حمایت باشد، نه دلسردی. چنین تصمیمی هم جامعه را دچار چالش می‌کند، هم افرادی را که متولی خدمت‌رسانی به این جامعه هستند.
زیلایی با اشاره به ساختار کوچک سازمان امور عشایر گفت: ما سازمان‌های زیادی داریم که شاید نبودشان ضرری به کسی نزند، اما سازمان عشایر با تنها ۱۳۰۰ نفر نیروی انسانی در کل کشور با حداقل‌ترین امکانات، خدمات بزرگی ارائه می‌دهد. این سازمان کوچک با هدف کوچک‌سازی دولت، نباید قربانی شود.
وی خاطرنشان کرد: در شعارهای انتخاباتی، بارها بر حمایت از تولیدکنندگان تأکید شده بود. عشایر، ۲۵ درصد گوشت قرمز کشور و بخش قابل ملاحظه‌ای از مواد لبنی را تأمین می‌کنند و در شرایط بحرانی، نقش مهمی در امنیت غذایی دارند. در جنگ ۱۲ روزه، عشایر توانستند نقش ایفا کنند وهیچ‌کس در آن شرایط نتوانست مانند آن‌ها به کشور کمک کند.
