نخلستان‌های خوزستان در معرض خشکسالی و تغییر اقلیم
محقق بخش گیاهپزشکی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان با اشاره به تاثیرات نامطلوب پدیده خشکسالی و تغییر اقلیم بر نخلستان‌ها استان بر لزوم مدیریت بهینه آب و کنترل علف‌های هرز تاکید کرد و گفت: پدیده خشکسالی نخلستان‌های استان را تهدید می‌کند.
حسین ثابت زنگنه اظهار کرد: دمای بالا و کاهش بارش به‌ویژه در مناطق خشک و فراخشک، تنش آبی را تشدید می‌کند و لزوم اجرای آبیاری بهینه و مدیریت دقیق منابع آب را بیش‌از پیش ضروری می‌سازد.
وی افزود: اگرچه نخل‌ها گیاهانی مقاوم هستند اما تغییرات شدید اقلیمی موجب کاهش رطوبت خاک و افت کیفیت آب شده که چالش‌هایی در رشد و تولید محصول خرما ایجاد می‌کند و در این شرایط، اصلاح و بهبود روش‌های آبیاری، به‌کارگیری فناوری‌های نوین مانند آبیاری قطره‌ای و احداث سیستم‌های زهکشی مناسب به کاهش استرس خشکی کمک شایانی می‌کند.
این پژوهشگر تصریح کرد: استفاده از بادشکن‌های طبیعی و کاشت گیاهان با سرعت رشد بالا در اطراف نخلستان‌ها می‌تواند سرعت بادهای گرم و خشک را کاهش داده و از آسیب‌های بعدی مانند ترک‌خوردگی میوه و پوسیدگی جلوگیری کند.
ثابت زنگنه بر نظارت مستمر بر پیش‌بینی‌های هواشناسی و برنامه‌ریزی دقیق آبیاری در مراحل حساس رشد نخل نیز تاکید کرد و گفت: این اقدامات می‌تواند از خسارات ناشی از تنش‌های اقلیمی بکاهد همچنین بیمه محصولات کشاورزی به‌عنوان راهکاری مؤثر برای کاهش خطرهای مرتبط با شرایط نامساعد جوی پیشنهاد می‌شود.
وی ادامه داد: نخل‌ها به شرط مدیریت صحیح منابع آب، کنترل تنش‌ها و مراقبت‌های به هنگام، ظرفیت سازگاری با تغییر اقلیم را دارند.
این محقق همچنین به روش‌های مؤثر کنترل علف‌های هرز در نخلستان‌های کم‌آب اشاره کرد و گفت: روش‌های مکانیکی مانند شخم‌زدن زمین (۲ بار در سال، اوایل بهار و پاییز) و وجین دستی علف‌های هرز بین نخل‌ها می‌تواند باعث از بین‌رفتن ریشه و کاهش رشد علف‌ها بدون استفاده از مواد شیمیایی شود.
ثابت زنگنه افزود: استفاده از مالچ یا پوشش‌های گیاهی برای کاهش رطوبت سطح خاک نیز روشی موثر است که هم‌زمان رشد علف‌های هرز را محدود و رطوبت خاک پای نخل‌ها را حفظ می‌کند.
وی توصیه کرد: به منظور مقابله با خشکسالی و مدیریت بهینه آب، از روش‌های آبیاری قطره‌ای یا زیرسطحی که آب را به طور مستقیم به ریشه نخل‌ها می‌رساند، استفاده شود و از آبیاری سطحی و پراکنده که علاوه بر هدر رفت آب، محرک رشد علف‌های هرز نیز هست، پرهیز کرد.
این پژوهشگر خاطرنشان کرد: در موارد ضروری و با رعایت ملاحظات زیست‌محیطی، می‌توان از علف‌کش‌های شیمیایی به‌صورت محدود و کنترل شده، اعم از علف‌کش‌های پیش‌رویشی و پس‌رویشی، برای مقابله با علف‌های هرز مقاوم و پهن‌برگ استفاده کرد.
وی انتخاب ارقام نخل مقاوم که رشد سریع و سایه‌اندازی مناسبی دارند را نیز راهکاری موثر خواند تا فضای رقابتی برای رشد علف‌های هرز محدودتر شود.
ثابت زنگنه در پایان تاکید کرد: تلفیق این روش‌ها می‌تواند به بهینه‌سازی مصرف آب، کاهش رقابت علف‌های هرز با نخل و در نهایت افزایش بهره‌وری نخلستان در شرایط کم‌آبی منجر شود.
