علم، سفر و تلاشی هیجانانگیز برای آگاهی و کشف در دنیاست! سفری که در آن با پرسیدن سوالات کوچک و بزرگ و جستجو، در پی پاسخهای دقیق، به دنیایی از شگفتیها قدم میگذاریم. علم، ابزاری قدرتمند است که به ما کمک میکند تا جهان اطرافمان را بهتر بشناسیم، به سوالات مختلف پاسخ داده و آینده را در ذهنمان ترسیم کنیم. به کمک علم، میتوانیم کوچکترین تا بزرگترین ذرات کهکشانها را بررسی کنیم و به رازهای هستی پی ببریم؛ مانند چراغ راهی که تاریکی جهل را به نور آگاهی تبدیل میکند، علم به ما نشان میدهد که جهان چگونه کار میکند.
در راستای عمومی و همهگیر شدن علم، ایجاد نگاهی علمی و دور شدن از جهل و خرافات و... هر ساله تعدادی کتاب علمی در سراسر جهان نوشته و منتشر میشود. در این یادداشت به سراغ معرفی تعدادی کتاب علمی برای نوجوانان از میان بهترینهای سال میرویم.
انتخاب کتابهای برتر علمی هر ساله براساس معیارهای مختلف و زیر نظر متخصصین، در دستهبندیهای گوناگون انجام میشود. برخی از معیارهای رایج انتخاب بهترین کتابهای علمی عبارتاند از:
در ادامه به سراغ معرفی 5 مورد از لیست بهترین کتابهای علمی رویم.
در سالهای اخیر نرخ افسردگی، اضطراب، خودآزاری و خودکشی افزایش چشمگیری داشته و در برخی جوامع دو برابر شده است! اما دلیل این مسئله چیست؟
کتاب علمی The Anxious Generation پاسخی در پی این سوال است! جاناتان هایت، روانشناس اجتماعی در این کتاب، حقایقی را در مورد اپیدمی بیماری روانی نوجوانان که به طور همزمان بسیاری از کشورها را درگیر کرده است، بیان می کند. او به بررسی ماهیت دوران کودکی می پردازد؛ درباره چرایی اینکه کودکان به بازی نیاز دارند تا به بزرگسالانی توانا و شکوفا تبدیل شوند. هاید نشان می دهد که چگونه «کودکی مبتنی بر بازی» در دهه 1980 شروع به افول کرد و سرانجام با ورود «کودکی مبتنی بر تلفن» در اوایل دهه 2010 از بین رفت. نویسنده بیش از دهها مکانیسم را در کتاب «نسل مضطرب» ارائه میکند که همه چیز را از کمخوابی گرفته تا عدم توجه، اعتیاد، تنهایی، مقایسه اجتماعی و کمالگرایی را شامل میشود.
ماری کوری، نهتنها یک دانشمند برجسته بلکه الگویی الهامبخش برای زنان دانشدوست در سراسر جهان بوده است. دوا سوبل در آغاز کتاب درخشان خود، درباره تنها برنده جایزه نوبل در دو رشته علمی مختلف در سال ۱۹۰۳ و در سال ۱۹۱۱ این جمله را مینویسد. به اعتقاد نویسنده، ماری کوری علاوه بر دنیای آزمایش و فیزیک، زنی خلاق و پرشور بود. او با فداکاری دو دختر باهوش را بزرگ کرد؛ کامیونی را که به تجهیزات اشعه ایکس مجهز کرده بود به جبهههای جنگ جهانی اول برد؛ با آلبرت انیشتین و دیگر بزرگان فیزیک قرن بیستم دوست شد و حمایت دو رئیس جمهورآمریکا را به دست آورد.
کوری به نسلهای زیادی از زنان جوان در سراسر جهان برای دنبال کردن علم به عنوان راهی برای زندگی الهام بخشید. نویسنده درکتاب The Elements of Marie Curie به ماری کوری از زاویه دید منحصر به فردی نزدیک میشود و زندگی شگفتانگیز، کشفیات و شهرت او را همراه با زنانی که میراث او را ادامه دادند، روایت میکند.
در این کتاب نویسنده برنده جایزه آتلانتیک، Zoë Schlanger، یک اثر پیشگامانه از علوم عامه پسند را ارائه میدهد که در آن دنیای پنهان و مرموز پادشاهی گیاهان را بررسی می کند.
کتاب نورخوران به ما میگوید برای یک گیاه بودن به خلاقیت بیولوژیکی فوقالعادهای نیاز است! گیاهان برای زنده ماندن و رشد در حالی که در یک نقطه ریشه دارند، روشهای مبتکرانهای را برای بقا در پیش گرفتهاند. در سالهای اخیر، دانشمندان در مورد تواناییهای گونههای گیاهی یا به عبارتی نورخوار در برقراری ارتباط، شناخت گونهها، رفتار، شنیدن صداها، تغییر شکل بدن برای ترکیب شدن با محیط اطراف، ذخیره اطلاعات مفیدی که چرخه زندگی آنها را بازگو میکند و... آموختهاند.
کتاب Light Eaters سفری جذاب به دنیای شگفتانگیز و پیچیده گیاهان است که درک ما را از هوش گیاهان به چالش می کشد. با بررسی دقیق این کتاب، میبینیم که گیاهان، به جای تقلید از هوش انسان، احتمالا یک سیستم موازی را شکل دادهاند؛ زندگی هوشمندانهای از رویش برگ در جهت نور یا نهالی که ریشههای آن در دل خاک مسیر رشد خود را پیدا میکند. نویسنده در این کتاب ما را به سراسر جهان می برد و با دانشمندانی که روزهای خود را با مطالعه این موجودات شگفت انگیز از نزدیک گذراندهاند، همراه میکند.
این کتاب از دکتر جمیل زکی انتخاب سردبیران آمازون در دسته بهترین کتابهای غیرداستانی 2024 است! در سال 1972، نیمی از آمریکاییها معتقد بودند که میتوان به اکثر مردم اعتماد کرد، تا سال 2018، تنها یک سوم این کار را انجام دادند و حالا نسلهای مختلف، جنسیتها، مذاهب و احزاب سیاسی همگی فکر میکنند که فضیلت انسانی در حال از بین رفتن است. بدبینی پاسخی قابل درک به جهانی پر از بی عدالتی و نابرابری است؛ اما در بسیاری از موارد بیدلیل است. دهها مطالعه نشان میدهند که مردم نمیتوانند تصور کنند که دیگران چقدر مهربان، سخاوتمند و بخشنده هستند!
تفکر بدبینانه مشکلات اجتماعی را عمیقتر میکند؛ وقتی انتظار بدترین چیزها را در افراد داریم، اغلب در پی آن میرویم اما ما مجبور نیستیم در این تله بدبینی گیر بیفتیم. جمیل زکی از طریق علم و داستان سرایی، راز غلبه بر بدبینی را در کتاب Hope for Cynics بیان می کند. امید به دور از ساده لوح بودن، راهی دقیق برای درک دیگران است که میتواند دیدگاه ما را نسبت به طبیعت انسان بهبود بخشد و به ما کمک کند تا دنیایی را که واقعاً می خواهیم بسازیم.
از اولین زمان حیات تا تقسیم زمان به ماهها و فصلها برای انسانهای نخستین، ماه باعث گسترش و توسعه جهان ما شده است. ماه الهام بخش اکتشافات و فرهنگ علمی از ستاره شناسان باستانی تا انقلاب علمی کوپرنیک و گالیله، از فرود آپولو در سال 1969 تا نویسندگان و هنرمندان بوده است و میل پایان ناپذیری را برای سیر تکامل حیات و آفرینش در انسان برانگیخته است! فضانوردان در سراسر جهان برای رفتن به ماه آماده میشوند تا به اکتشاف بر روی آن بپردازند و جوامع آنها به منافع مختلف اقتصادی و سیاسی برسند. کتاب Our Moon روایتی جذاب و علمی از تاثیرات و نقش ماه در شکلگیری زندگی انسان معاصر را بیان میکند.
در پایان باید گفت؛ مطالعه مداوم کتابهای علمی ما را به عنوان مخاطبین این محتوا، همواره به روز و آگاه میکند! وقتی این کتابها جزو برترینها باشند، به معنای وجود کیفیت و استانداردهای بالای محتوای آنها در نظر متخصصین و مخاطبین پر و پا قرص محتوای علمی است. اگر علاقهمند و دنبالکننده این مطالب و این سبک کتابها هستید، دستهبندی علمی سایت goodreads میتواند مرجعی درست و کامل برای آشنایی با تعداد زیادی از این کتابها باشد.