روزنامه خراسان نوشت:  ،دیروز قیمت دلار تا 3260تومان و براساس برخی خبرها حتی تا 3150 تومان سقوط کرد. درست ماه گذشته در چنین روزهایی بود که قیمت این ارز با جهشی دیگر در آستانه فتح قله 4000تومان قرار داشت.

در میان این فراز وفرودها، مهم ترین سوالی که به ذهن خطور می کند این است که در ایران، چه کسی و چگونه قیمت دلار را تعیین می کند؟ در شرایط کنونی که دولت و بانک مرکزی خواسته یا ناخواسته فقط اثر کوچکی در بازار ارز از لحاظ عرضه دارند، فقط عرضه و تقاضای ارز در بازار آزاد است که قیمت دلار را تعیین می کند. اما در این میان که تقاضای بازار بیشتر برای سفته بازی و حفظ ارزش پول است، چه عوامل و وقایعی به این عرضه و تقاضا جهت می دهند؟

برای پی بردن به مکانیزم تعیین قیمت و همچنین تاثیرگذاری بر قیمت باید به دو واقعه توجه جدی کرد. 1 - واقعه ساعت 11 در ایران و در تهران اغلب صنوف از ساعت 9 الی 10صبح فعالیت خود را آغاز می کنند. صرافی ها نیز از این قاعده مستثنی نیستند اما قیمت آغاز معاملات به تعبیری قیمت باز شدن بازار همیشه پس از ساعت 11 اعلام می شود. این رخداد به این دلیل است که صرافی های دبی از ساعت 11 شروع به کار می کنند و ارزش ریال ایران در دبی و در مقاطعی در هرات مشخص می شود.پس از معامله ریال در مقابل سایر ارز ها و تعیین قیمت در این کشورها، صرافی ها و فعالان بازار ارز برمبنای همین قیمت اقدام به معامله می کنند. 2 - واقعه ساعت 5 معامله گران بازار فارکس استراتژی دارند با نام استراتژی ساعت 5، فعالان این بازار با استفاده از شکاف ایجاد شده میان قیمت پایان کار بازار در یک روز و قیمت آغاز به کار آن در روز دیگر و با توجه به الگوهای تکنیکال اقدام به پیش بینی روند بازار کرده و به نوسان گیری و کسب سود می پردازند. به این دلیل که بازارهای آمریکا در ساعت 5آغاز به کار می کنند به آن استراتژی ساعت 5 گفته می شود. با رصد بازار ارز در چند ماه گذشته در می یابیم که این بازار نیز هر روز راس ساعت 5 شاهد تغییر قیمت ها (چه صعودی و چه نزولی) است. اما این بار تغییر قیمت نه به دلیل تحلیل های تکنیکال و استراتژی های بازار، که به دلیل آغاز پخش اخبار بی بی سی فارسی در ساعت 5 بعدازظهر است. خبرهای منتشر شده از سوی این رسانه، نقش مهمی در تعیین و تغییر جهت بازار ارز ایران دارد.

با نگاهی جامع تر، به صراحت می توان گفت که هم اکنون این رسانه ها هستند که «روند» قیمت ارز را در ایران تعیین می کنند. افرادی که در چند ماه گذشته به انگیزه حفظ ارزش پول و یا سفته بازی و کسب سود اقدام به خرید دلار و انباشت آن کرده اند گوش به زنگ اخبارند و به انتشار هر خبری واکنش نشان می دهند، بسته به نوع خبر، یا می خرند و یا می فروشند و اینچنین عرضه ها و تقاضاهای کاذب ایجاد می کنند. در این شرایط است که هم افزایش و جهش های ناگهانی قیمت و هم کاهش و سقوط قیمت ها ناشی از اخبار و بسته به منبع خبر و ارزش خبر است. حال سوالی را باید مطرح کرد؛ چرا هیچ گاه واقعه ساعت 5 به واقعه ساعت 2 تبدیل نمی شود، یعنی چرا مخاطب هموطن من باید اخبار تاثیرگذار خود را در ساعت 5 از بی بی سی فارسی بگیرد و اخبار ساعت 2 صداوسیما کارکردی در بازار ندارد. دلیل این امر نبود اعتماد کافی مخاطبان به صداوسیما و همچنین به اخبار منتشر شده از سوی آن است. زمانی که گرانی در کشور بیداد می کند و مردم با مشکلات متعدد اقتصادی دست به گریبانند، تیتر یک و خبر اصلی صداوسیما به ورشکستگی، بدبختی و فلاکت کشورهای غربی و اروپا اختصاص دارد. گویا در کشور ما آب از آب تکان نخورده است و اینچنین بی تفاوت از کنار مشکلات مردم می گذرد.

رسانه ملی با بزرگ نمایی و یا کوچک نمایی اخبار به صورت کاملا غیرحرفه ای، مخاطبان خود را روز به روز، بیش از پیش از دست می دهد و بخشی از فعالان تاثیرگذار اقتصادی تصمیمات کلیدی خود را بر اساس این رسانه ملی نمی گیرند. در این میان اما رسانه های داخلی دیگر و روزنامه ها هنوز کارکرد خود را دارند. به عنوان نمونه می توان به سقوط قیمت دلار در روزهای گذشته اشاره کرد. وقتی که در روز 8اسفندماه پس از پایان مذاکرات ایران و 1+5 خبرگزاری های خارجی سکوت پیشه کرده بودند، این اخبار رسانه های داخلی بود که نهیبی بر قیمت ارز زد و روندی نزولی به آن داد. زمانی که دیروز روزنامه های کشور به طور یک صدا بر انتشار اخبار احتمال کاهش تحریم ها کوبیدند، به ناگاه از همان لحظات اولیه صبح، تاکید می کنم، از لحظات اولیه صبح و نه پس از ساعت 11 قیمت ها سقوط کرد و صرافی های دبی و هرات مجبور به پیروی از روند قیمت ها در داخل کشورمان شدند. در این میان مردم نیز به سقوط قیمت ها کمک کردند، آن زمانی که سقوط قیمت دلار در هر کجا که می دیدی زمزمه می شد؛ از تاکسی گرفته تا اتوبوس واحد و... رسانه ها و مردم چنان قدرتی در کنترل و جهت دهی به بازار دارند که قوی ترین دلال ها و بزرگ ترین صرافی های دبی و هرات نیز در برابر آن توان مقاومت ندارند.

واکنش دیروز بازار به رسانه ها و مردم خط بطلانی بود بر وقایع ساعت 11 و 5 ؛ این یعنی اگر رسانه ها صرفا در جهت منافع ملی، اقدام به فضاسازی و هجومی همه جانبه و البته مبتنی بر واقعیات کنند، می شود قیمت ارز را بیش از پیش کاهش داد. تحلیل های تکنیکال یک نقطه حمایت قوی را در دلار نشان می دهد و آن قیمت 2950تومان است. اگر این نقطه حمایتی شکسته شود قیمت دلار تا 2380تومان سقوط خواهد کرد. حال اگر کاهش قیمت ها ادامه یابد می توان در انتظار سقوطی دیگر نشست. روند دیروز نشان داد که این امر با هم صدایی مردم و رسانه ها چندان دور از دسترس نخواهد بود هرچند تحولات سیاسی و تاثیر بازیگری حرفه ای دیپلمات های غربی را نمی توان از نظر دور داشت.