اعتراض نماینده شوشتر به ثبت موسیقی شوشتری به نام دزفول

وقتی کارشناسان میراث فرهنگی خوزستان همه کارشان لج بازی است چه انتظاری بیش از این باید داشت

هرکس این کار را انجام داده از کمبود فرهنگی رنج میبرد.
واقعا متاسفم

باسلام
شهرستان شوشتر سالهاست که مورد بی توجهی مسیولان قرار دارد و متاسفانه مدیران این شهرستان نیز که اکثرا غیر بومی هستند
دوران استراحت پیش از بازنشستگی را می گذرانند
گوشه و کنار این شهر پر از کلنگ هایی است که سالها قبل برای طرحی به زمین خورد ولی آن طرح به سرانجامی نرسید و بودجه آن قطع شد
چهره شوشتر در چند دهه پیش به قبل بسیار زیبا و آبادتر بود
باغات آباد رودخانه پر آب آرامش و امنیت وجود مسافر و توریستهای فراوان هنرمندان و موسیقی نوازان بیشمار صنایع دستی و بافندگی و...........
هزاران افسوس اکنون چه بر جا مانده
ای کاش مدیران استانی به خود می آمدند

یکی از مشکلات عمده شوشتر، اصرار مدیران استانی بر بکار گیری مدیران بومی است. این مدیران غیر بومی اغلب دغدغه حل مشکلات و دفاع از حقوق شوشتر را نداشته و بعضا حتی حضور فیزیکی در شوشتر ندارند

اشتباه تایپی: در متن فوق اصرار بر بکارگیری مدیران غیر بومی صحیح است

نماینده محترم شهر شوشتر به جای ...و ... در شرایط حساس کنونی بهتر است به فکر معضلات وحشتناک شهر شوشتر مثل بیکاری ، فقر و ... باشد و نه موسیقی و با ساخت چند کارخانه جهت جذب جوانان شوشتر مشکل ما جوانان این شهر را مرتفع سازد . تا ما اواره این شهر و ان شهر نشویم .

پاسخ به طرح اشکال به عنوان موسیقی 24مقوم دزفول

بسمه تعالی

در پاسخ به طرح اشکال واعتراض برادران محترم شوشتری نسبت به ثبت ملی موسیقی دزفول تحت عنوان"موسیقی 24مقوم دزفول"، بدینوسیله موارد ذیل جهت دفاع و نیزآگاهی تمامی صاحبنظران از پیشینه تاریخی و علمی این موسیقی و عنوان قدیمی آن و همچنین بیان آثار پویایی و زنده بودن این هنر بسیار کهن ملی و معنوی در شهر باستانی دزفول، نظر والای همه شمابزرگواران را به اثبات عنوان مطرح شده و تشریح پیرامون موضوع فوق الذکر جلب می نماید:

1_ سابقه تاریخی، سبب تداول، و شناخت عرفی مردم دزفول از موسیقی 24 مقوم

همانگونه که در تاریخ ادب و هنر دزفول و در بین معمرین و بازماندگان موسیقی مقامی دزفول و نیز عموم اهل موسیقی و شعر و نیز تعزیه خوانان فحل و ذاکرینِ مقام شناس تا امروز نیز مشهور است، دزفول مهد پرورش و بالندگی موسیقی دانان و استادان زبردستی بوده که پیوسته عامل ترویج تدریس و اجرای موسیقی مقامی، مشهور به 24 مقوم بوده اند.

از اوایل قاجار بعلت بی اعتنایی و ارج ننهادن حکّام به مقام هنر و هنرمند و جو ملتهب که هرازگاه موجبات کسادی کار هنر و هنرمندان می شد، بسیاری از هنرمندان ،شعرا و موسیقیدانان و هنرهای آیینی جلای وطن کرده به هندوستان رفتند تا ضمن برخورداری از جو آرام و هنردوست هندوستان به تکمیل دانسته های خود نزد استادان موسیقی ایرانیِ مقیم هند بپردازند، از میان موسیقی دانان و شعرا و ادیبان بزرگ باید از ملاحسین خلیفه ملّقب به سلطان الواعظین (متخلص به حقیر)، صاحب کتاب های تحفۀ الابرار، مخزن الدور و مهمتر از همه کتاب مستطاب: دایرۀ موسیقی، که از قرار معلوم گنجینه ای است از علم موسیقی مقامی و ادوارِ اصیل موسیقی ایران نام برد.

ملاحسین خلیفه پس از مراجعت به ایران به دربار ناصری راه میابد ودر تکیه دولت بهمراه ملامحمدرضا سلطان الذاکرین و ملاولی دزفولی (ذاکر صالحی) و جناب فصیح شاعر دزفولی سالها ذاکر و ملازم اندرونی ناصرالدین شاه قاجار بوده و ضمن آن به تعلیم موسیقی مقامی و ساختن آهنگهای بلیغ با ادوار ایقاعی کهن (در بخش موسیقی مذهبی) مشغول و معروف بوده اند. مشهور است که ملاولی ذاکر صالحی با استفاده از استکان هایی که در هر کدام به مقدار معینی آب ریخته بود، با کمک مضراب های چوبی بطوری خاص در حضور رجال دربار مقامات 24 گانه را می نواخته است.

واز ملاحسین خلیفه (سلطان الواعظین) و ملامحمدرضا سلطان ذاکرین آثاری بلیغ و فاخر در قالب نوحه هایی تصنیف گونه در مقام های مهم مانند: راست پنجگاه ـ ماهور ـ بیات اصفهان ـ شور و دیگر مقامها بجا مانده که نمونه ای اصیل و قابل مطالعه از موسیقی مقامی مشهور به 24 مقوم است.

پس از ترور ناصرالدین شاه ملاحسین خلیفه در دوره مظفرالدین شاه از طرف ذاکرین خوزستان و غرب ایران بعنوان سلطان ذاکرین منصوب و انتخاب می شود که سند آن در انتهای کتاب تحفۀ الابرار ایشان ثبت شده، علاوه بر آن ملاحسین خلیفه در یک شعر در قالب بحر طویل که با مطلع: تا چرخ رود آه حقیر از دل سوزان، شروع می شود. ایشان نام 50 مقام، و شعبه و آواز را که جز سیستم موسیقی 24 مقوم است به اضافه «خرده مقامات» را به طرزی حیرت آور در قالب یک شعرِ بحر طویل گنجانده است. که این خود از تبحّر و استادی بی نظیر ایشان خبر می دهد.

از بزرگان موسیقی مقامی دزفول آثار بلیغ و جاویدان در موسیقی آیینی (تعزیه)، و نوحه های همخوانی (پامنبری) بسیاری بجا مانده که تعداد آنها را بین 96 تا 124 قطعه گفته اند و همگی با شعر بلاغی و آهنگی متقن و کاملا اصیل ساخته و پرداخته شده است که نمونه ای زنده از ادوار ایقاعی و موسیقی مقامیِ فاخرِ رایج در دزفول می باشند. علاوه بر این باید از سازمان عریض و طویلِ شبیه خوانی (موسیقی تعزیه) و سیستمِ آموزشی مقاماتِ 24 گانه و اجرای پر سوناژهای مختلف و بطور کلی موالف خوان و مخالف خوان های و بی نظیری که مقامات کهن و مهجوری مانند بزم آرا، گوشک ،ونیز مقامهای متداول امروزی مانند: لیلی مجنون ـ ماهور ـ قطار ـ چهارگاه ودیگرمقامات را به بهترین وجه اجرا می کردند، یاد کرد، که نوع خوانش و پردازش نغمات توسط آنها، نشان از عظمت موسیقی مقامی و رواج همه جانبه آن در شهر دزفول می باشد و همه و همه در قالب و زیر مجموعه یک سیستم موسیقایی جدی و بلاغی که همانا موسیقی«24 مقوم» است تشکّل یافته و قرنهاست مردم را با نوای معنوی و آسمانی خود به ملکوت برده اند. در اینجا بد نیست نام چند تن از راویان و استادان این فن شریف را که موسیقی مقامی دزفول در دو قرن اخیر مدیون آنان است ذکر نمایم:

1ـ ملاحسین خلیفه متخلص به حقیر (سلطان الواعظین)
2ـ ملامحمدرضا سلطان الذاکرین متخلص به محزون
3ـ ملاولی ذاکر صالحی (معروف به ملاولی دزفولی)
4ـ مرات فرزند فصیح استاد الذاکرین و موسیقی دان بزرگ
5ـ ملامحمدتقی ناهیدی: شاعر، موسیقی دان و تعزیه گردان
6ـ سیداسدالله آوایی تعزیه گردان و (امام خوان) تادهه 20 شمسی
7ـ سید مجید داعی (احدزاده) موسیقی دان، تعزیه خوان بزرگ
8_ملاطاهرذاکری(مخالف خوان)
9ـ ملاعبدالحسین حزین بزرگ خاندان تعزیه در دوره معاصر
10ـ حاج مجید جهانیان(تخت خوان) و حاج عبدالحسین وزیری(مخالف خوان بی نظیر)
11ـ ملامحمدجواد بتی ذاکر و مقام شناس معروف
12ـ خانواده محترم مخبر (ذاکر و نوحه ساز)
13ـ استادملاحسن نکیسایی (بزی)موسیقی دان بزرگ و نوازنده تار
14_استادحسین هزاردستان خواننده ممتازو روایتگرمعتبر آوازهای محلی
15_استادحسن با خدایی تنبک نواز و ضرب شناس بی بدیل ونوازنده سورنا
16ـ استادسیدجلال هاشمیان موسیقی دان و آهنگ ساز و نوازنده تار
17_محمدخان سرتیپی استادتاروشاگردمیرزاحسین قلی(دوره قاجار)

و دهها هنرمند، شاعر، نوازنده،خواننده و ذاکر که حلقه های اتصال فرهنگ موسیقی قدیم دزفول به نسل امروزهستند، و راویان زنده همچون حاج عبدالحسین فخاری(روایتگرممتازموسیقی دزفول)،استادعبدالنقی افشارنیا (نوازنده نی و استاد موسیقی دانشگاه تهران)،که همه وهمه استادان و اشاعه دهنده گان بلندمرتبه موسیقی آیینی،مقامی،محلی وردیف دستگاهی دردزفول میباشندکه بحمدالله زنده و حاضرند.

موسیقی 24 مقوم در اقوال و امثال مردم دزفول:

هر چند فرهنگ شفاهی و اقوال و روایات آن در خصوص آداب، رسوم، آیین ها و داستانها و متل ها و دیگر عناصرِ خرده فرهنگها، بسیار متنوع و گاه بسیار مختلف است، و محفوضات فرهنگی و هنری از سینه ای به سینه دیگر تغییر می کند، و طبیعتاً داوری و اعمال نظر شخصی در این موارد کاری بس خطرناک است، اما چاره ای نیست مگر آنکه محققین و پژوهشگران دارای استقلال رأی بوده و در روایت و نگارش و ثبت و ارائه آثار معنوی و فرهنگی منصف و شجاع و حقگو باشند و بدون تعصب قومی و قبیله ای تنها و تنها به زیبایی و مهر و انسانیت بیاندیشد.

بهمین خاطر نگارنده که بیش از 25 سال از عمر خود را صرف تحقیق میدانی، جمع آوری، ثبت و ضبط و ساعت های بیشماری مصاحبه و تلمّذ و اجرای موسیقی مقامی، محلی و تدریس ردیف آوازی و شناخت شیوه ها و مکاتب موسیقی کشور نموده است، بعنوان طلبه ای هنردوست و عاشق فرهنگِ عامه، معتقد است: موسیقی 24 مقوم در دزفول، زیر مجموعه ای از مکتب موسیقایی شیراز (فارس قدیم) است که منشأ پیدایش مقام ها، ردیفها و تصانیفی که دردوران قاجار و پس ازآن سرمشق تصنیف سازان تهران نشین شد، می باشد. وجود نام و مقامات و گوشه های مشترک با مکتب موسیقی فارس، دلیلی متقن بر ادامه مکتبِ فراگیر و کهنِ موسیقیِ مقامی (فارس قدیم) دردزفول است، که قطب الدین شیرازی موسیقی دان قرن هشتم درکتاب دره التاج بنحوی فاخر به آن پرداخته است. حضور و رواج سیستم موسیقی مقامی در این شهر (دزفول) بود که باعث شد فرهنگ موسیقی تعزیه که علاوه بر اشاعهِ فرهنگِ مذهبی و دینی، مأموریت حصانت از ردیف و مقامات موسیقی کهن ما را در همه ایران بعهده داشته، در دزفول نیز این مأموریت را بخوبی انجام دهد. این سیستم موسیقی بحّدی در دزفول رواج عامه داشته است که مردم عنوانِ «24 مقوم دان» را بعنوان شأن و مرتبتی والا برای هنرمندان، ذاکرین و موسیقی دانان خویش برمی شمردند. و هرگاه می خواستند درجه اعتبار و ارزش خواننده ای را بلند جلوه دهند می گفتند فلانی 24 مقوم را می داند، و این عنوان تا به جایی مشهور و متداول است که از هر فرد کهنسالی در مورد موسیقی سوال کنی بنحوی سخنی از موسیقی 24 مقوم بمیان می آورد. اما این بدان معنی نیست که کسی در دزفول ادعای مالکیت و انحصار موسیقیِ 24 مقوم را داشته باشد، زیرا این پدیده حاصل آفرینش و خرد جمعی همه فارسی زبانان ایران، بخصوص حوزه مرکزی کشور عزیزمان ایران است، و می دانیم هر فرد و هر شهر و هر قومی از ایران به اندازه ظرفش از این دریای موسیقی مقامی ایران، برداشت نموده است، و طبیعی است، توسعه و عمومیت فرهنگ شیعه اثنی عشری در دزفول به عاملی مهم و اساسی در جهت بکارگیری هرچه بیشترو بهره برداری از این فرهنگ موسیقاییِ مقامی، برای برگزاری مراسم و آیین های معنوی و هنر تعزیه، و نوحه سرایی و مولودی خوانی و دعا و مناجات و دیگر مناسکی که اجرای موسیقیِ مقامی در آن فضا، مباح شمرده می شده، گردیده است. و شهر دزفول که از سپیده دم طلوع خورشید ولایت علوی از پیشروان و طلایه داران راستین آن بوده، از تمامی ابزارها و داشته های فرهنگی خویش در جهت توسعه و اشاعه ارزش های اصیل مذهب امامّیه استفاده کرده و هنرمندان موسیقی مقامی و شاعران، نواسازان، ذاکران و مادحان اهل بیت (علیهم السلام) از ظرفیت های موسیقی مقامی ایران که همانا موسیقی 24 مقوم رایج در دزفول نیز بوده. به بهترین وجه بهره گرفته اند و در باشکوه ترین حالات معنوی و آیینی،این موسیقی را با روح و روان مردم این شهر سرشته اندتا کنون بیش از 200 سال است که این مکتب موسیقاییِ آیینی و مقامی در دزفول دوام و قوام دارد و واجدِ پیروان و ادامه دهندگانی در راستای این فرهنگ موسیقایی است. و از دلایل مهم و اساسی انتخاب عنوان موسیقی 24 مقوم در طرح پیشنهادی ثبت ملی موسیقی دزفول، همین تداول عامه و سبقه تاریخی آن بوده است، نه تصاحب و ادعای مالکیتیِ که بعضی از برادران ناآگاه به فرهنگ موسیقی مقامی کشور، در شوشتر، این موسیقی را ملکِ تلقِ خویش انگاشته اند، چنان که گویی جندی شاپور و دزفول دیروز از زمین سبز شده و هیچگونه سبقه تاریخی، علمی، فرهنگی، هنری و فقهی نداشته اند. در صورتی که باید آگاه بود هرفرهنگی با عنوانی معرفی می شود که در درون خویش پرورانده است. و عنوان فرهنگ موسیقی دزفول همیشه 24 مقوم بوده و هست، چه برادران ما بپذیرند و چه نپذیرند، وآنگهی این عزیزان که موسیقی خود را سال پیش بنام و عنوان موسیقی شوشتر به ثبت ملی رسانیده اند،می توانستند عنوان موسیقی «24 مقوم شوشتر»رابرای موسیقی خویش انتخاب کنند و الان نیز دیر نشده، می توانند چنین تقاضایی را مطرح کرده و بجای جنجال و فرافکنی و متهم کردن مردم شریف دزفول و هنرمندان اصیل و نجیب آن، از خواسته و خواهش خویش دفاع نمایند، که البته نگارنده بعید می داند قبل از انتخاب عنوان موسیقی 24 مقوم دزفول، چنین عنوانی در ذهن پیشنهاد دهندگان عزیز موسیقی شوشتر نقش بسته باشد، چرا که جناب آقای کاظم اهلی که بعنوان کارشناس و ارائه دهنده موسیقی شوشتر بوده (به شهادت بعضی از داوران و حاضران) تنهااقدام به اجرای موسیقی محلی و چند آوازی که در دزفول و شوشتر باگویش خوزی قرن هاست مشترک و متداول است نموده اند، در صورتی که نگارنده بعنوان کارشناس این پروژه، نمونه های متنوعی از موسیقی مقامی 24 مقوم با زبان معیار، که در قالب مقامات موسیقی تعزیه و نوحه های پا منبری بسیار کهن اجرا می شود و نیزموسیقی مقامی(بزمی) را بصورت زنده خوانده و ارائه داده ام، و علاوه بر آن همچنین در بخش معرفی موسیقی بومی (محلی) گوشه هایی از آوازهای محلی رایج در دزفول را که قرن هاست هر کدام از شهرهای شوشتر و دزفول به سلیقه و برداشت حسی فرهنگ خویش می خوانند، اما دارای مبنایی ثابت است را، شخصاً بهمراهی تار خویش اجرا نموده ام، و نظر بلند داوران و کارشناسان بلندمرتبه میراث معنوی را به تفاوت ها وگوناگونی و همچنین حالات منحصر به فرد این آواها و نواهامحلی درمقایسه با طرز خوانش عزیزان شوشتری جلب نموده، چراکه ازنظراین کارشناسان ممتازمیراث معنوی کشور،تفاوت و تنوع مهم است نه ادعای واهی انحصار.

و این بزرگواران با آزاده گی و استقلال رأی و بدون هیچگونه تعصب و جانبداری خاص، به ثبت ملی موسیقی آیینی و مقامی دزفول تحت عنوان «موسیقی 24 مقوم دزفول» رأی داده اند، که نگارنده به نمایندگی از عموم مردم بزرگواردزفول، هنرمندان، ذاکرین، تعزیه خوانان واصحاب فرهنگ و هنر، از حسن نظر و رأی صائب این بزرگواران و نمایندگان جامعه فرهیختگان ایران، کمال سپاس و امتنان را دارم، واعلام میداریم در هر حالت و در هر زمان که آن بزرگواران تشخیص دهند حاضر به جوابِ سوالات و یا مناظره کارشناسانه با عزیزان و سروران گرامی شوشتر می باشیم، و باآغوش بازآماده ایم با ارائه مدارک و اجرای مقامات و هرگونه اشکالی که این عزیزان وارد می دانند ،در جهت روشن نمودن ذهن این برادران،خدمتگزاری نماییم، لذا در پایان از خداوند متعال توفیق صبر و حلم و بردباری و خرد هر چه بیشتر را برای خویش و عزیزان شوشتری خواهانیم، و امیدواریم در سایه خرد و فرهنگ اصیل عرفانی اسلام، همه ما از تعصب قومی و قبیله ای که توسط افرادِ قشری و ناآگاه ،وبلکه مغرض در بین مردم این دو شهرکه همهگی درطی قرون متمادی همچون اعضای یک خانواده، پیوسته یاروغمخوارهمدیگربوده اند ،دامن زده می شود رها گردیم. چرا که به قول نویسنده و مردم شناس انگلیسی (لارنس لانهار در کتاب شهرهای ایران): دزفول را می توان بعنوان یک شهر خواهر برای شوشتر در نظر گرفت.

در پایان امیدوارم روزی شاهد همنوازی و همراهی هنرمندان و هنردوستان این دو شهر که فرهنگی آمیخته بهم دارند باشیم چرا که این سنت حسنه و اخلاق الهی در بین علمای اعلام شوشتر و دزفول هیچگاه خدشه دار نگردید و پیوسته آن بزرگواران که معلمان اخلاق و سلوک اجتماعی ما بودند، حسِ برادری و دوستی را نسبت به همدیگر در هر حالت حفظ نمودند و خود را از دام اهریمن جدایی و تفرقه رهانیده بودند. به امید عشق و صفای بیشتر که عامل شکوفایی وپیشرفت هرجامعه ای است.

با سلام
جناب آقای پاک سیرت در متن ارسالی شما هیچ سندی مبنی بر صحت ادعایتان نمی بینم . اینکه دزفولیها هم این موسیقی را خوب اجرا می کنند دلیل بر ثبت آن به نام دزفول نمی شود هر نوع موسیقی در جهان هویتی دارد و ثبت آن بر اساس تاریخ و هویت اصیل آن باید صورت بگیرد .قرنهاست همه جای ایران این موسیقی را به نام شوشتر می شناسند . این کار شما و مسولین ذیربط فقط باعث تعجب اساتید موسیقی شده است .

... ممنون از لطف توجه جناب آقای سادات ابراهیمی برای غیرتی که نسبت به شوشتر دارند.پاینده باشید انشا الله

با سلام تشکر فراوان از اقای ابراهیمی که دفاع جانانه ای از فرهنگ دیرینه موسیقی شوشتری کردند.

اینجاست که جای خالی هنرمندان شوشتر در منصبهای هنری و فرهنگی این شهرستان احساس میشه . . .

برای خشونتهای خانوادگی.بیکاری. گرانی. اعتیاد.نا امنی اجتماعی .تلاش برای تصویب قوانین کارامدو با ثبات چاره بیندیشیدوووووو

ta vaghti ke ma irani ha mikhahim haghe hamdigaro bokhorim hech vaght pishraft nemikonim

زنده باد سیدبزرگوار حاج آقا سادات ابراهیمی که قبلشان برای شوشتروشوشتریها وبختیاریهاوعربها می تپد متشکریم از دفاعیه خوبتان دستت رو میفشاریم به امید روزهای بهتر برای مردم شوشتروحومه متشکریم