شب جمعه اول آذرماه سال گذشته، حوالی ساعت ۲۱ آتش‌سوزی از انبارهای بازار کنزالمال خرمشهر آغاز شد و به بخشی از غرفه‌ها سرایت کرد و در این حادثه ۳۰ درصد از غرفه‌های این بازار یعنی ۷۹ غرفه در آتش سوختند.
مسئولان منطقه آزاد اروند از سال گذشته به کسبه قول بازسازی بخش سوخته بازار را در بهمن سال ۹۸ دادند اما به گفته کسبه، این امر با گذشت بیش از یک سال از آتش‌سوزی، هنوز کاملا محقق نشده و بخشی از بازار بازسازی نشده است.
پروژه بازسازی بازار ظاهرا به گفته کسبه، از اسفند سال گذشته تاکنون به دلیل شیوع کرونا متوقف شده است. علاوه بر این، به گفته این بازاریان هنوز بیمه کالاهای سوخته در انبارها به کسبه پرداخت نشده و با وجود وضعیت اقتصادی کنونی، کسبه ۷۹ غرفه سوخته کسب و کار خود را از دست داده‌اند.
به گفته یکی از کاسبان، در این بخش حدود یک هزار نفر ارتزاق می‌کردند که با وقوع آتش‌سوزی، دیگر کسی از وضعیت اشتغال این افراد اطلاع ندارد. به منظور پیگیری وضعیت این بازار، به سراغ دو تن از کسبه آسیب‌دیده رفته و وضعیت‌شان را جویا شدیم.
بازار از ابتدا ناایمن بود
یکی از غرفه‌داران بازار کنزالمال خرمشهر اظهار کرد: بازار کنزالمال، یکی از بازارهای معروف خرمشهر با بیش از ۲۵۰ غرفه از متراژ ۱۴ تا ۲۰۰ متر است؛ در این بازار کالاهای وارداتی تحت عنوان کالای همراه مسافر وارد می‌کردیم و به فروش می‌رساندیم.
وی افزود: مالک این بازار، سازمان منطقه آزاد اروند است و کسبه از سال ۹۳ تاکنون مستاجر هستند. مدیریت بازار نیز به یکی از شرکت‌های زیرمجموعه سازمان منطقه آزاد یعنی شرکت توسعه و سرمایه‌گذاری منطقه آزاد اروند سپرده شده است.
وی با عنوان اینکه این بازار از ابتدا ناایمن بوده است، گفت: این مجتمع، سیستم اطفای حریق و آبرسانی بدی داشت و از این مساله نیز آسیب اصلی را دید. ساعت ۲۰:۵۵ شب جمعه، کانون اصلی آتش از انبار شروع شد. در بازار، ۱۰ سوله بزرگ داریم که به عنوان انبار استفاده می‌کنند. در اثر آتش‌سوزی، چهار سوله کاملا در آتش سوخت و ۷۹ غرفه کاملا خاکستر شدند.
این کاسب بازار کنزالمال افزود: آتش‌سوزی مصادف با درگیری‌های آبان‌ماه ۹۸ بود و علت اصلی آتش‌سوزی مشخص نشده بود اما در نهایت اعلام شد که آتش‌سوزی بر اثر برق بوده است. از ۷۹ غرفه‌ای که سوختند، ۲۹ غرفه بیمه‌نامه آتش‌سوزی نداشتند اما سایر غرفه‌ها از شرکت‌های متفاوت بیمه آتش‌سوزی داشتند اما در قرارداد اجاره‌ای که با سازمان منطقه آزاد اروند داشتیم، قید شده که باید کالاها را خودمان بیمه کنیم اما کالاهای موجود در انبار و سازه بازار، توسط شرکت توسعه و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد بیمه می‌شود که توسط بیمه دانا انجام شده بود.
وی گفت: پس از آتش‌سوزی در دریافت خسارت کالاهای سوخته با مشکلات و چالش‌هایی مواجه شدیم و متاسفانه از بندهای عجیب و غریبی استفاده کرده‌اند و با وجود اینکه غرفه‌ها و کالاهای ما کاملا نابود شد، به هیچ کدام از کسبه خسارت‌دیده، ۱۰۰ درصد خسارت ندادند و بیشترین مقدار داده‌شده ۷۰ درصد توسط برخی از بیمه‌ها بود.
تعطیلی بازسازی بازار از اسفند ۹۸
این کاسب در خصوص قول و قرارهای داده‌شده به خسارت‌دیدگان بازار، بیان کرد: به ما گفتند که با شتاب، خسارت‌ها را جبران می‌کنیم و تا اسفند ۹۸ غرفه‌های خود را تحویل می‌گیرید و کاسبی خود را به راه می‌اندازید. یک پیمانکار از تعاون نیروی انتظامی خرمشهر انتخاب شد که متاسفانه پیمانکار قابل قبولی نیز نبود. این پیمانکار دست به کار شد اما در اسفندماه کار بازسازی بخش سوخته به دلیل شیوع کرونا متوقف شد.
وی افزود: کسبه‌ای که وضع مالی بهتری داشتند، خودشان غرفه‌ها را بازسازی کردند اما شیوع کرونا همه چیز را تعطیل کرد.
این کاسب بازار کنزالمال گفت: بازسازی بازار توسط پیمانکار از اسفند ۹۸ تاکنون تعطیل شده است. یک سال از آتش‌سوزی می‌گذرد اما هنوز بازسازی بازار کامل نشده است و یک بخش از راهروی بازار، کاملا خاکی است.
چرا سازمان منطقه آزاد دست به کار بازسازی نمی‌شود؟
وی ادامه داد: سازمان منطقه آزاد اروند، دلیل توقف در روند بازسازی را شکایت حقوقی بیمه دانا از این سازمان اعلام کرده است. در دادگاهی در تهران پرونده تشکیل شده و عنوان می‌کنند که پولی به دست سازمان منطقه آزاد اروند نرسیده است که بخواهند اعتباری را در اختیار پیمانکار قرار دهند.
وی گفت: سوال بزرگ برای ما کسبه این است که آیا سازمان عریض و طویل منطقه آزاد اروند، ۲ میلیارد تومان پول ندارد تا بازار را بازسازی کند؟ همه هزینه مورد نیاز، تنها ۲ میلیارد تومان است اما متاسفانه آن‌ها زیر بار این مساله نمی‌روند.
این کاسب خسارت‌دیده افزود: از ماه گذشته برای بسیاری از کسبه قسمت سوخته بازار که حدود ۵۰ درصد آن بازسازی شده، اظهارنامه دادگاه ارسال شده است که عنوان می‌کند بازسازی غرفه‌ها در مرداد ۹۹ به اتمام رسیده و شما آن را تجهیز نکرده‌اید بنابراین سلب امتیاز می‌شوید. یعنی ما به نوعی محکوم هم شده‌ایم!
وی گفت: این در حالی است که معاون عمرانی شرکت توسعه و سرمایه‌گذاری منطقه آزاد اروند می‌گوید که هنوز کار را از پیمانکار تحویل نگرفته‌ام و بخش حقوقی سازمان نیز چیز دیگری می‌گوید.
نگرانیم کنزل‌المال تبدیل به پلاسکو شود
این غرفه‌دار با بیان اینکه همه ما کاسبان بومی هستیم و با هزینه خودمان و با وعده سازمان منطقه آزاد سرمایه‌گذاری کردیم، تصریح کرد: ما آنجا را تبدیل به کنزالمال کردیم و اکنون بعد از گذشت یک سال هنوز هم بازسازی بازار تمام نشده و اگر رها شود، تبدیل به پلاسکوی دوم می‌شود و سرمایه ما از بین می‌رود.
وی افزود: از طرف دیگر به افرادی که در انبار کالا داشتند نیز هنوز یک ریال بابت خسارت داده نشده است زیرا می‌گویند بیمه، پول نمی‌دهد.
این کاسب خرمشهری گفت: جنسی که پارسال سوخت با دلار ۱۳ هزار تومان خریده شده بود و اکنون اگر ۱۰۰ درصد خسارت را نیز به ما بدهند با این وضعیت دلار، هیچ چیزی را به دست نیاورده‌ایم. حتی لیست و آمار کالاهای موجود اعلام نشده است.
وی بیان کرد: در دی ماه سال گذشته، جلسه‌ای در فرمانداری خرمشهر برگزار و مصوب شد که تسهیلاتی با یک سال تنفس بدهند تا کسب و کار را سریع‌تر راه‌اندازی کنیم اما از آن محل نیز هیچ چیز به ما پرداخت نشد.
یک بام و دو هوای سازمان منطقه آزاد اروند
وی ادامه داد: نکته مهم‌تر این است که یک زمین کنار کنزالمال بود که شرکت توسعه سازمان منطقه آزاد یک پیمانکار آورده و در حال ساخت یک بازار چهار طبقه جدید در این زمین است و با افتخار نیز اعلام می‌کند که در این مجتمع ۵۳۰ میلیارد تومان گردش مالی وجود خواهد داشت.
این غرفه‌دار گفت: بازار جدید به اعتبار و نام کنزالمال، ساخته می‌شود اما از آن طرف ۲ میلیارد تومان برای بازسازی بازار کنزالمال پرداخت نمی‌کنند.
کاسبان، سرگردان میان بیمه‌ها و منطقه آزاد اروند
این کاسب در خصوص وضعیت کنونی خود بیان کرد: من یک سال است که کاسبی نمی‌کنم و از آن محل درآمدی ندارم و هیچ خسارتی نیز دریافت نکرده‌ام. بسیاری از همکاران نیز وضعیت مشابه دارند و منتظر هستند. جایی هم نمانده که به آنجا نامه ننوشته باشیم.
وی گفت: بابت کالاهای سوخته نیز هیچ خسارتی دریافت نشده است. ما بابت غرفه‌ها بیمه آتش‌سوزی داشتیم؛ بیمه آسیا بخشی از خسارت کالاهای غرفه‌داران را در حد ۶۵ تا ۷۰ درصد پرداخت کرده و بیمه دانا نیز موظف به پرداخت خسارت سوله کالاها و سازه بازار است.
این غرفه‌دار بیان کرد: در این میان بیمه آسیا از بیمه دانا شکایت کرده مبنی بر اینکه به دلیل اینکه کانون آتش‌سوزی انبار بوده و به سایر نقاط سرایت کرده و پوشش حادثه انبارها با بیمه دانا بوده است، بیمه دانا باید خسارتی که بیمه آسیا به کسبه پرداخت کرده را پس بدهد. از طرفی بیمه دانا نیز از شرکت توسعه منطقه آزاد شکایت کرده که بازار شما ناایمن بوده است و این مساله تبدیل به یک پرونده شده است.
وی افزود: ما تنها به ۲ میلیارد تومان برای بازسازی نیاز داریم؛ اشتغال چند صد نفر اکنون گره خورده و چندین کارگر بیکار شده‌اند. ما به سازمان منطقه آزاد اروند پیشنهاد دادیم که ۲ میلیارد تومان را پرداخت کند و پس از پرداخت بیمه، پول را برای خود بردارد.
ارتزاق حدود یک هزار نفر در بخش سوخته بازار کنزالمال
یکی دیگر از کاسبان خسارت‌دیده این بازار اظهار کرد: باعث و بانی آتش‌سوزی، هیچ کدام از کسبه نبودند. انبارهایی که متعلق به شرکت توسعه و سرمایه‌گذاری منطقه آزاد اروند بودند، طعمه حریق شدند و این آتش‌سوزی باعث از بین رفتن حدود ۵۰ درصد بازار شد.
وی افزود: من یک غرفه ۲۰۰ متری داشتم و در این مغازه شش نفر اشتغال داشتند. این پرسنل، همه تامین‌کننده خانوار بودند. به علاوه دیگر کارگران و کسبه بازار، می‌توان گفت که حدود یک هزار نفر از این بازار ارتزاق می‌کردند که از سال گذشته تا امروز بیکار هستند و از بسیاری از این افراد بی‌خبر هستم.
بخشی از بازار هنوز بازسازی نشده است
وی ادامه داد: خود کسبه به بازار کنزالمال رونق داده بودند؛ یک سال از حریق می‌گذرد و تاکنون هم بهسازی بازار کامل نشده است. مجتمعی که به ما تحویل داده شد، کاملا بازسازی نشده است. یک بخش از بازار هم یک زمین خاکی است که قبلا ۲۰ غرفه داشت اما ساخته نشده و به حال خود رها شده است.
این غرفه‌دار در خصوص وضعیت پرداخت خسارات توسط بیمه تصریح کرد: کسبه پیش از حریق، بخشی از کالاهای خود را در انبار نگهداری می‌کردند؛ پس از آتش‌سوزی، همه کالاهایمان از بین رفتند و سازمان منطقه آزاد اروند که بازار و انبارها را بیمه کرده، تا امروز اذعان می‌کند که بیمه دانا هنوز یک ریال به آن‌ها پرداخت نکرده است. مگر می‌شود دو ارگان به این مشکل بربخورند و یکی ادعا کند که پول خسارت را پرداخت نمی‌کند و دیگری هم نتواند پول خود را بگیرد؟ چطور است که سازمان بزرگ منطقه آزاد اروند نتواند پول بیمه را از بیمه دانا بگیرد؟
کسی برای ما قدمی بر نمی‌دارد
وی یادآور شد: وقتی پیگیری می‌کنیم، بیمه دانا به کسبه که ما هستیم می‌گوید خسارت را به مالک که سازمان منطقه آزاد اروند است، پرداخت می‌کند و وقتی از سازمان پیگیری می‌کنیم ادعا می‌کنند که پول بیمه را هنوز دریافت نکرده‌اند. سازمان اذعان می‌کند که هنوز یک ریال هم از بیمه دانا دریافت نکرده است.
این غرفه‌دار گفت: ما نامه‌نگاری‌های متعددی با فرمانداری، شرکت توسعه و سرمایه‌گذاری منطقه آزاد اروند، سازمان منطقه آزاد اروند و دبیرخانه شورای عالی منطقه آزاد در تهران انجام دادیم. به ما می‌گویند صبر کنید اما یک سال است که ما ورشکسته شده‌ایم. قرض و قسط بسیاری داشتیم و یک سال صبر کردیم. به ما قول دادند که بهمن ۹۸ بازار را تحویل می‌دهند اما هنوز اتفاقی نیفتاده است.
وی افزود: حدود یک سال و دو ماه از آتش‌سوزی می‌گذرد اما کسی برای ما قدمی بر نمی‌دارد. ما سرمایه‌گذار بودیم و به کنزالمال رونق دادیم. حتی یک بار هم با ما جلسه برگزار نکردند تا وضعیت ما را ببینند. همه ما بومی شهر هستیم. وقتی منطقه آزاد اروند نمی‌تواند از ما حمایت کند، پس چرا روز اول از ما خواست که در این منطقه سرمایه‌گذاری کنیم؟
این کاسب در پایان گفت: همه کسبه، مشکل مرا دارند. من اکنون بیکار هستم؛ چه شرکت توسعه و چه سازمان منطقه آزاد اروند هیچ حمایتی از ما نکردند و حتی از سازمان خواستیم که یک مکان در اختیار ما قرار دهند تا به اشتغال بپردازیم اما مسئولان واقعا از ما حمایت نکردند.
نظر مسئولان
برای بررسی بیشتر این موضوع نظر فرماندار خرمشهر را پرسیدیم. محمد حیدری فرماندار خرمشهر در این خصوص اظهار کرد: کنزالمال خرمشهر تحت مدیریت سازمان منطقه آزاد اروند است و ما هیچ دخالتی در این موضوع نداریم.
وی گفت: بنا به قانون نیز مساله کسب و کار و فعالیت‌های اقتصادی مردم بر عهده سازمان منطقه آزاد اروند است.
حیدری افزود: پیگیر کارهای بازار کنزالمال بودیم اما مسئولیت این بازار با ما نیست که فرمانداری بخواهد پاسخگو باشد. بنده به عنوان نماینده دولت این مساله را پیگیری کردم. با رئیس سازمان نیز صحبت کردم و کارها تا حدودی جلو رفته است.
سیدعلی موسوی معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد اروند نیز در این خصوص بیان کرد: بازار کنزالمال بازسازی شده است. کل بازار طعمه حریق شد اما هم‌اکنون فعالیت تجاری انجام می‌شود.
وی به منظور کسب اطلاعات بیشتر، رضایی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری و توسعه منطقه آزاد اروند را معرفی کرد اما پیگیری‌ها در تماس با وی بی‌پاسخ ماند.
به دلیل بی‌نتیجه بودن پیگیری ما از مسئولان سازمان منطقه آزاد اروند، مدیریت بازار کنزالمال و شرکت توسعه و سرمایه‌گذاری منطقه آزاد اروند و پاسخگو نبودن این مسئولان در خصوص مشکلات کسبه بازار کنزالمال، این موضوع را از استاندار خوزستان جویا شدیم.
غلامرضا شریعتی استاندار خوزستان در خصوص وضعیت کسبه و بازار کنزالمال، اظهار کرد: چرا از سازمان منطقه آزاد اروند نمی‌پرسید؟
بر اساس گفته خسارت‌دیدگان، کسبه بخش سوخته بازار کنزالمال سرمایه و کسب و کار خود را از دست داده‌اند و اکنون نیز شاهد اختلاف میان سازمان منطقه آزاد و بیمه دانا به دلیل پرداخت نشدن خسارت هستند.
سازمان منطقه آزاد اروند نیز دلیل محقق نشدن مطالبات کسبه را "پرداخت نشدن حق بیمه از سوی بیمه دانا" عنوان می‌کند.
با گذشت بیش از یک سال از آتش‌سوزی، حالا کسبه و تمام کارگرانی که در بخش سوخته اشتغال داشته‌اند، کسب و کار خود را از دست داده و بیکار هستند. غرفه‌داران نیز همچنان میان سازمان منطقه آزاد اروند و بیمه دانا سرگردان هستند و کسی پاسخگوی مطالبات آن‌ها نیست.
