مسؤول انجمن دوستداران ميراث فرهنگی آبادان و خرمشهر گفت: مسجد رانگونیها در اواخر دوره قاجاریه و اوایل دوره پهلوی توسط تعدادی از کارگران کشور میانمار (برمه) و نيز کشورهای هندوستان، بنگلادش و پاکستان که در شرکت نفت انگلیس و ایران (پالایشگاه آبادان ) کار میکردند با سبک معماری تلفیقی از معماری شبه قاره هند و هنر اسلامی ساخته شد. کارگران موصوف مسلمان اهل سنت و حنفی مذهب بودهاند.
سيد اميد نوری، با اشاره به اين كه رانگون نام پایتخت کشور میانمار (برمه) است که در آسیای جنوب شرقی قرار دارد، در گفتوگو با خبرنگار ايسنا در خوزستان افزود: بر پیشانی این بنا نقش کندههايی وجود دارد که با بسم الله الرحمن الرحیم شروع و با ذکر اسامی خلفای اربعه و همچنین بانیان مسجد خاتمه مییابند. در آرایههای این مسجد از طرحهای گچبری برجسته به صورت روکش سیمانی استفاده شده است.
وی بيان كرد: متولی مسجد شیخ عبدالرشید مندل بوده و امام جماعتهای آن عبارت بودند از شیخ قادر هندی، حاج آقای رنگونی و سپس محمد اسلم راجا که بازماندگان آخرین متولی مسجد هماکنون در آبادان زندگی میکنند و مدیریت رستوران پاکستانیها را بردارند.
اين دوستدار ميراث فرهنگی خاطرنشان كرد: این بنای تاریخی در تاریخ 9 فروردین ماه 1378 به شماره 2289 به عنوان یکی از آثار ملی در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت رسید.
نوری گفت: با توجه به این که اين مسجد در نقطه صفر مرزی ایران و عراق قرار دارد در طول جنگ تحمیلی آسیبهای فراوانی دید اما در سال 1385 به همت سازمان میراث فرهنگی مرمت شد و سپس در سال 1388 و همزمان با سومین سفر هیأت دولت دهم به عنوان موزه اسناد تاریخی و خطی مورد بازگشايی قرار گرفت.
او ادامه داد: هماکنون نسخههايی از قرآنهای خطی و همچنین اسناد تاریخی مربوط به اواسط دوره قاجار تا پهلوی اول شامل مکاتبات مالی و تجاری تجار ایرانی مقیم هندوستان و انگلستان با ایران و همچنین انواع سفته، برات، صورت ریز معاملات و نامههای تجاری در آن نگهداری و نمایش داده میشوند.
مسجد رانگونیهد در شهرستان آبادان ـ خیابان امام خمینی (ره) ـ روبهروی انبار دارويی پالایشگاه و در جوار اروندرود قرار دارد.