شهرستان آبادان، شبه جزیره ای بسیار زیبا است که به طول 46 کیلومتر و عرض بین 32 تا 20 کیلومتر در دلتای اروند رود بین رودهای بهمن شیر و کارون و اروند و در 116 کیلومتری اهواز در دهانه ورودی خلیج فارس و در همسایگی کویت و عراق قرار دارد.

این شهرستان از شمال به شهرستان های شادگان و خرمشهر از شرق به ماهشهر و رودخانه بهمنشیر، از جنوب به خلیج فارس و از غرب به کشور عراق و اروندرود محدود است.

بر اساس اطلاعات موجود، تاریخ زندگی در شبه جزیره آبادان را می توان از دوره ساسانی و در زمان ظهور اسلام این منطقه آباد بوده است به گفته تاریخ نویسان آبادان شهری بوده که مردم آن همیشه به عبادت می پرداختند.

شغل عده ای از مردم آبادان حصیربافی بوده است، در ابتدای قرن چهارم هجری عبادان به آبادان تغییر نام داد و از قرن ششم هجری به بعد شهر آبادان فعلی پدید آمد.

مدرسه مهرگان، بقعه خضر، موزه آبادان، مسجد رنگونی ها، سینما نفت و ساختمان آموزشگاه فرهنگ برخی از مکان های دیدنی و تاریخی شهرستان آبادان را به شمار می آیند.

پالایشگاه نفت آبادان یکی از نخستین واحدهای بزرگ صنعتی کشور است که از نظر تنوع تولید از بزرگ ترین پالایشگاه ها و دارای فرآورده های بیشتر از مراکز بزرگ صنعت نفت دنیا محسوب می شود،به طوری که تعداد تولیدات آن بیش از 100 رقم ذکر شده و از آن میان می توان نفت چراغ، نفت کوره، قیر، نفت، گاز، نفت سفید، بنزین اتومبیل، هواپیما و جهت سوخت دیزل، سوخت کشتی و انواع حلال هارا نام برد.

پتروشیمی آبادان نیز مجتمع پتروشیمی مرکب از هفت کارخانه می باشد که فرآورده هایی از قبیل اتیلن، کلر، سود سوزآور، پلی وینیل کلراید و مانند آن تولید می کند.

وجود شرکت شیلات جنوب، کارخانه های متعدد رنگ سازی، ظروف آلومینیوم وغیره سبب رونق صنایع در این منطقه شده و مهم ترین معادن این شهرستان معادن نفت و گاز است که در بیشتر نقاط وجود دارند و منابع نمک آن نیز به علت رسوبات دریایی فراوان است.

کشاورزی آبادان به کشت و پرورش درخت خرما (نخل) اختصاص دارد.

*احیای بناهای تاریخی شهر و ارتباط آن با اشتغالزایی پایدار
آنچه این روزها از رفتار و عملکرد برخی مدیران دیده می شود، نوعی سرگردانی و سردرگمی بین مدرنیته و حفظ سرمایه های فرهنگی و مراکز تاریخی دیده می شود.

البته، تعطیلات نوروز سال جاری، مسافران و گردشگران ورودی به آبادان می توانستند از بخش هایی از پالایشگاه این شهر دیدن کنند.

در این بازدیدها توانمندی های پالایشگاه به عنوان تولید کننده برتر کشور در زمینه تولید فرآورده های نفتی (یک چهارم تولید کشور)، جلوه های حماسه و ایثار در دوران هشت سال جنگ تحمیلی در پالایشگاه، معرفی توانمندی های متخصصان داخلی در ساخت و تولید قطعات مورد نیاز صنعتی مطابق با استانداردهای روز به بازدید کنندگان معرفی شد.

قدمت 103 ساله پالایشگاه آبادان و استفاده این مجتمع صنعتی از تکنولوژی به روز در عصر حاضر در کنار بخش هایی قدیمی پالایشگاه، حس افتخار، همدلی، اتحاد و وطن دوستی را برای گردشگران و بازدیدکنندگان است که برای گردشگران ایجاد می کند.

در این میان، توجه و پیگیری مدیران عالی رتبه وزارت نفت و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به رونق گردشگری صنعتی در این شهرستان قابل تقدیر است.

بر اساس گزارش های بانک جهانی، استفاده از مراکز تاریخی که در دل شهرها قرار دارد، می تواند به عنوان عامل محرک پیشرفت وضعیت اقتصادی هر منطقه مد نظر قرار گیرد.

مطالعات بانک جهانی نشان می دهد که آن دسته از شهرهایی که بر میراث فرهنگی خود سرمایه گذاری کرده اند یا در مسیر احیای این بناها گام برداشته اند، توانسته اند با راه اندازی کسب و کار جدید، در مسیر رونق و پایداری اقتصاد گام بردارند.

* احیای مراکز تاریخی و فرهنگی شهر و ضرورت های آن
چشم اندازها و مناظر زیبای مجموعه های صنعتی از جمله فرایند ها و سالن های تولید، کارگاه های ویژه، تحقیقات و توسعه سازمان صنعتی و همچنین ترس و هیجان ناشی از قرار گرفتن در کنار کوره های ذوب فلزات و دیدن حرکت مواد مذاب، از جاذبه های گردشگرپذیر این نوع گردشگری است.

این نوع گردشگری در برخی کشورهای اروپایی و کشورهایی نظیر چین، کره جنوبی و ایالات متحده به سرعت در حال توسعه و کسب اعتبار است، منطقه کوانگجو چین به عنوان یکی از پیشروان توسعه گردشگری صنعتی مطرح است و سیاستگذران توسعه گردشگری در این کشور توانسته اند با برنامه ریزی و به کارگیری شیوه های تبلیغاتی، گردشگران زیادی را برای دیدار از صنایع این منطقه جذب کنند.

از تجربه های موفق این نوع از گردشگری را می توان به برنامه های بازدید دانشجویان و پژوهشگران از شرکت مرسدس بنز آلمان بیان کرد که علاقه مندان و پژوهشگران نیز از روند و پروسه تولید خودرو و تحقیقات صنعتی فعالان این صنعت دیدن می کنند.

سدهای برق آبی کشور از ظرفیت های مغفول مانده توسعه این بخش است و جاذبه های صنعتی زیادی نیز در کشور وجود دارد که می توان از این توانمندی ها در راستای توسعه گردشگری صنعتی استفاده کرد.

در آبادان نیز می توان با احیا، تغییر کاربری و باز تعریف کارکردهای بناهای تاریخی شهر، در مسیر اشتغالزایی گام برداشت.

البته در این مسیر، کمبود اعتبارات بخش دولتی شاید سد بزرگی در برابر تحقق این هدف باشد، ولی می توان با حمایت عملی از بخش خصوصی توانمند، در این مسیر گام برداشت.

* اماکن تاریخی شهر باید احیا شود
طبق مستندات موجود درباره شهر آبادان پیش از جنگ، محله های شرکت نفتی به جای کوچه های باریک و گذرهای خم اندرخم و پیچ اندر پیچ و طولانی، با خیابان های شطرنجی عریض و میدان ها و باغچه های بلواری روبه رو بودیم که در میان آن ها کوچه هایی قرار داشت.

به طور کلی منازل از یک سو رو به خیابان و از سوی دیگر پشت به کوچه ها بودند. منطقهٔ بریم خود به چهار منطقه کوچک تر تقسیم می شد: بریم جنوبی، بریم شمالی، بریم میانی و بریم سه گوش.

در منطقهٔ بریم، یک قسمت هم به خانه های کارمندان مجرد اختصاص داشت که معروف به «فلت» (felat) بود.

منطقه ای دیگر از بریم متعلق به کارمندان ارشد بود و قسمت دیگری نیز اختصاص به رؤسای عالی رتبه شرکت نفت داشت که عبور و مرور به آن منطقه برای افراد عادی و حتی شرکت نفتی های عادی هم ممنوع بود.

تا قبل از ملی شدن صنعت نفت، در منطقهٔ بریم عمدتاً انگلیسی ها زندگی می کردند و پس از ملی شدن صنعت نفت بود که به تدریج ایرانیان هم ساکن آن شدند.

منطقه بوارده نیز از یک ساختار انگلیسی برخوردار بود و خیابان های منظمی داشت و به موازات هر خیابان یک کوچه قرار داشت؛ بنابراین درب جلو هر خانه رو به خیابان و درب عقب آن رو به کوچه بود.
بوارده جنوبی و شمالی اختصاص به کارمندان از گرید پنج تا ۱۰ داشت.

تا قبل از ملی شدن صنعت نفت تعداد خانواده های انگلیسی و هندی در این دو محله نسبتاً زیاد بود، اما بعد از این دوران ساکنان عمدهٔ آن را کارمندان ایرانی تشکیل می دادند که تعداد کمی هم خانواده های انگلیسی و اسکاتلندی در بین آن ها دیده می شد.

منطقهٔ بوارده هم مانند بریم سرسبز و با نشاط بود و درختان سبز و زیبایی در آن دیده می شد.

بعد از جنگ این مناطق به شدت آسیب دید و تعدادی از خانه های باقی مانده مرمت شد و دوباره مورد استفاده کارکنان نفت واقع شد که هنوز بعد از ۷۰ سال سرپا و محل مناقشه کارکنان بازنشسته و مدیران شرکت پالایش و پخش آبادان هستند.

مرتضی نعمت زاده معاون فرهنگی و گردشگری سازمان منطقه ازاد اروند در این خصوص با یادآوری جاذبه های شهر آبادان نظیر محله های بریم و بوارده به عنوان یکی از جاذبه های معماری و گردشگری شهر، می گوید:لازم است، از ظرفیت های بالقوه گردشگری منطقه نظیر منازل و اماکن تاریخی و جاذبه های گردشگری صنعتی و آبی بیش از گذشته استفاده شود.