عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی معتقد است که نگاه حاکم بر تدوین مدل جدید قراردادهای نفتی ایران نگاهی نادرست است و این مدل قراردادی به‌دلیل اشکالات ساختاری قابلیت اصلاح ندارد بلکه باید به‌طور کل از دستور کار خارج شود.

هدایت‌الله خادمی اظهار داشت: مدل جدید قراردادهای نفتی ایران که به نام IPC شناخته می‌شود به هیچ وجه قابل اصلاح نیست بلکه باید این مدل به‌طور کل از دستور کار خارج و فراموش شود.

وی افزود: اینجا کشور جمهوری اسلامی ایران است، یعنی کشوری که به انفال و منابع ملی که از سوی مردم در دست دولت امانت است، حساس است و کشوری هستیم که سالها در مقابل تمامی فشارهای دشمنان مقاومت کرده‌ایم، اینکه اکنون بیاییم یک مخزن نفتی را 20 تا 30 سال به‌طور کامل در اختیار شرکتی خارجی قرار دهیم که هم مطالعه کند، هم طراحی کند، هم اکتشاف کند، هم توسعه دهد و هم بهره برداری کند، این با روح حاکم بر جمهوری اسلامی سنخیتی ندارد.


نماینده مردم ایذه و باغملک در مجلس دهم شورای اسلامی با بیان "حق نداریم تمامی یک مخزن نفتی را در اختیار یک شرکت خارجی قرار دهیم"، گفت: طبق مدل جدید قراردادهای نفتی، بعد از 20 تا 30 سال سیطره یک شرکت خارجی بر یک میدان نفتی یا گازی ایران، باز هم این قرارداد قابل تمدید است؛ یعنی باید میادین نفتی‌مان را بدون ابزارهای نظارتی تا زمان نامحدود در اختیار خارجی‌ها قرار دهیم و بعد هر بلایی سر مخزن بیاورند ما نتوانیم چیزی بگوییم و به ما مخزنی را تحویل دهند که هیچ به کار نیاید.

وی ادامه داد: طبق مدل IPC هیچ مالیاتی از شرکت‌های خارجی در 20 تا 30 سال حضور مستمر در یک پروژه نفتی گرفته نمی‌شود و از شرکت‌های ایرانی نیز که به‌انتخاب خودشان یا معرفی وزارت نفت به‌صورت اشتراکی با آنها در این پروژه مشغول به کار می‌شوند نیز مالیاتی اخذ نخواهد شد.

* IPC کاملاً یک‌طرفه به‌نفع شرکت‌های خارجی نوشته شده است

خادمی با ابراز "مدل جدید قراردادهای نفتی ایران کاملاً یک‌طرفه به‌نفع شرکت‌های خارجی نوشته شده"، گفت: طبق این مدل، اگر یک شرکت خارجی برآورد تولید 1000 بشکه نفت خام از یک چاه را داشته باشد اما به هر دلیل نتواند این میزان تولید کند و در نهایت 500 بشکه نفت از آن چاه تولید و چاه را خراب کند؛ بدون آنکه ضرر و زیانی بپردازد پول تولید 500 بشکه نفت خود را می‌گیرد و ما می‌مانیم و چاهی که از بین رفته است.

وی افزود: در صورتی دیگر، اگر شرکت خارجی طبق مطالعات و بررسی‌های خود، برآورد کند که از یک چاه 1000 بشکه نفت تولید می‌کند اما 2000 بشکه تولید کرد، هم پاداش می‌گیرد و هم سود تولید بیشتر به شرکت خارجی پرداخت می‌شود بدون آنکه توجه شود از ابتدا برآورد خود شرکت 1000 بشکه بوده است و حتی سازوکاری نیز برای بررسی و تعیین اینکه تولید غیرصیانتی انجام شده یا صیانتی، وجود ندارد.

*اگر شل و توتال IPC را می‌نوشتند بیشتر مراعات منافع ایران را می‌کردند

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: در واقع اگر مدل جدید قراردادهای نفتی را می‌دادیم به دست شل و توتال تا برای ما یک مدل قراردادی بنویسند، آنها مطمئناً در برخی مسائل مراعات ایران را می‌کردند اما IPC با بهانه ایجاد جذابیت، به‌قدری یک‌طرفه به‌نفع شرکت خارجی نوشته شده که حتی خود شرکت‌های خارجی نیز فکر چنین امتیازی را نمی‌کردند.

وی ادامه داد: طبق همین مدل قراردادی، اگر در جریان توسعه یا تولید از یک میدان که شرکت خارجی در حال توسعه یا تولید از آن است، به هر دلیل از جمله مسائل اقتصادی یا سیاسی منطقه و جهان، بخواهیم توسعه یا تولید میدان را متوقف کنیم؛ اجازه این کار را نداریم و باید قبل از آن از شرکت خارجی فعال در پروژه مجوز بگیریم؛ تازه اگر موفق به گرفتن مجوز شدیم باید در جایی دیگر پروژه‌ای با همان توجیه اقتصادی را در اختیار آن شرکت قرار دهیم.

خادمی خاطرنشان کرد: اینکه خودمان حق تصمیم‌گیری در مورد آینده یک میدان نفتی را بر اساس بررسی مسائل ملی نداریم و حتی قدرت تصمیم‌گیری مستقل را نیز از خود می‌گیریم، فاجعه است.

وی افزود: بسیاری از کارشناسان و مسئولان بر لزوم اصلاح مدل جدید قراردادهای نفتی صحبت‌هایی کردند و توصیه‌هایی شد اما دولت سریعاً رفت و در کمیته‌ای در ستاد اقتصاد مقاومتی متن IPC را تأیید کرد.

* تأیید IPC در ستاد اقتصاد مقاومتی دهن‌کجی به ملت بود

خادمی با اظهار اینکه تأیید IPC در ستاد اقتصاد مقاومتی در شرایطی که بسیاری متن آن را نیازمند اصلاح می‌دیدند دهن‌کجی به ملت است، گفت: اقتصاد مقاومتی یعنی استفاده از تمامی ظرفیت‌های داخل کشور، در مدل جدید قراردادهای نفتی که محوریت با استفاده از توان خارجی است؛ کجای این قرارداد با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی همراستا است که ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی مهر تأیید بر محتوای آن زده است؟

وی ادامه داد: یا مسئولان دولت که در ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی نیز حضور دارند معنای اقتصاد مقاومتی را به‌درستی متوجه نشده‌اند و یا مفهوم اقتصاد مقاومتی را به‌سخره گرفته‌اند که قراردادی با چنین خصوصیات روشنی که در تضاد کامل با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است به تأیید رسانده‌اند.

*می‌خواهند همه‌چیزمان در نفت وابسته به خارجی‌ها باشد

نماینده مردم ایذه و باغملک در مجلس دهم تصریح کرد: اینکه 30 سال یک میدان نفتی در دست خارجی‌ها باشد، یعنی از بین رفتن تخصص در این کشور، کشوری که طی 35 سال بعد از انقلاب با تلاش متخصصان داخلی صنعت نفت را زنده نگه داشته حالا می‌خواهند در شرایطی قرار گیرد که همه‌چیزمان وابسته به شرکت‌های خارجی شود.

وی افزود: یعنی می‌توانیم بگوییم هرچه را از زمان مصدق تاکنون کاشتیم، داریم با اجرای این مدل جدید قراردادها از بین می‌بریم؛ به‌عبارت بهتر آن کاری که دشمنان ما در جنگ تحمیلی و تحریم نتوانستند با ما بکنند، در قالب این مدل قراردادی می‌توانند بکنند که متأسفانه اجرای این مدل قراردادی از سوی عوامل داخلی به‌شدت در دست پیگیری است و با بهانه‌های واهی از جمله تأمین مالی پروژه‌ها و زیان میلیاردی از اجرایی نشدن این قراردادها، می‌خواهند امتیازاتی را که در قالب این مدل قراردادی به شرکت‌های خارجی داده می‌شود کمرنگ‌تر جلوه دهند.

*توتال در پارس جنوبی افتضاح به بار آورد

خادمی با انتقاد از اینکه "متأسفانه از تجربه تاریخی صنعت نفت کشور در کار با شرکت‌های خارجی استفاده نمی‌کنیم"، گفت: زمانی که توتال در پارس جنوبی، توسعه چند فاز را در دست داشت، به‌جای اینکه در بخش مشترک پارس جنوبی توسعه و برداشت گاز داشته باشیم، فعالیت‌ها را در بخش غیرمشترک متمرکز کرده بود و افتضاحی که به کار گرفتن شرکت توتال در پارس جنوبی برای ایران به‌همراه داشت به‌اندازه‌ای است که ما برای همیشه نخواهیم با این شرکت کار کنیم.

این کارشناس صنعت نفت در پاسخ به اینکه "راهکار مناسب برای جایگزینی قراردادهای IPC چیست؟"، تصریح کرد: ابتدا دولت باید قبول کند که راه توسعه صنعت نفت نباید از مسیر IPC بگذرد، ما در دوران جنگ تحمیلی نشان دادیم با استفاده از مهندسان داخلی هم توسعه دادیم، هم تولید کردیم، هم در عین حال تعمیر می‌کردیم، هم تجهیزات آسیب‌دیده را بازسازی می‌کردیم، هم نفت صادر کردیم و همه و همه را با فکر و عمل جهادی متخصصان داخلی انجام دادیم.

*افزایش تولیدهایی که اکنون داریم از توسعه با توان داخلی در زمان تحریم است

خادمی افزود: بعد از اعمال تحریم‌ها که همه شرکت‌های به‌اصطلاح بزرگ نفتی از ایران خارج شدند و منتظر زمین خوردن ایران ماندند، با تکیه بر توان داخلی میادین را توسعه دادیم و همین افزایش تولیدهایی که مدیران فعلی بر آن افتخار می‌کنند از توسعه در زمان تحریم‌ها به دست متخصصان داخلی حاصل شده است.

وی با تأکید بر "نگاه حاکم بر تدوین مدل جدید قراردادهای نفتی نگاهی نادرست است"، گفت: به‌گونه‌ای در این مدل قراردادی با شرکت‌ها و متخصصان داخلی برخورد شده است که در زمان قبل از دارسی با ما برخورد می‌شد. انگار وزارت نفت می‌پندارد متخصصان داخلی صنعت نفت تازه از ناکجاآباد آمده‌اند و هیچ توانمندی و شناختی در صنعت نفت ندارند و باید بیایند وردست یک شرکت خارجی و به‌مدت 20 تا 30 سال وردستی و شاگردی کنند تا یاد بگیرند چطور باید یک پروژه نفتی را مدیریت کرد، یا تأمین مالی یاد بگیرند یا توسعه را از اول بیاموزند.

*وزارت نفت همه‌چیز را معطل آمدن شرکت‌های خارجی نگه داشته است

نماینده مردم ایذه و باغملک در مجلس ادامه داد: متخصصان داخلی صنعت نفت از نظر دانش صنعت نفت هیچ کاستی نسبت به شرکت‌های بزرگ نفتی جهان ندارند و هر جا به توان داخلی اعتماد شده توانستیم به هدفگذاری مورد نظر برسیم اما نکته اینجاست که وزارت نفت همه چیز را معطل آمدن شرکت‌های خارجی نگه داشته است.

عضو کمیسیون انرژی مجلس دهم با بیان "متخصصان داخلی نیز از مدل جدید قراردادهای نفتی مورد نظر وزارت نفت دل خوشی ندارند"، گفت: بیش از 80 درصد نفت ایران در مناطق نفت‌خیز جنوب تولید می‌شود و بیشتر پروژه‌های مناطق نفت‌خیز جنوب با تکیه بر توانمندی داخلی توسعه یافته یا در حال توسعه است، متخصصان مناطق نفت‌خیز جنوب اعلام کرده‌اند که اگر قراردادی در میادین این شرکت با مدل جدید قراردادی وزارت نفت به امضا برسد، حاضر به اجرای این قرارداد نیستند.

وی افزود: اکثر مدیران مناطق نفت‌خیز جنوب از مدیران زمان جنگ تحمیلی هستند و به‌خوبی به یاد دارند چطور مدیران و مهندسان داخلی در شرایط سختی چون جنگ تحمیلی و فشار تحریم‌ها توانستند پروژه‌های نفتی را مدیریت کرده و توسعه دهند؛ از این رو، هیچ‌گاه زیر بار این نمی‌روند که یک مخزن نفتی را صفر تا صد به یک شرکت خارجی بسپارند و ایرانی‌ها با مجوز شرکت‌های خارجی بتوانند در کنار آنها کارآموزی کنند.

خادمی خاطرنشان کرد: در صنعت نفت نباید مسائل را مقطعی و تک‌بُعدی دید و اگر وزارت نفت سیاست افزایش تولید نفت خام را برای صادرات بیشتر پیگیری می‌کند، جدا از اینکه این فکر و رویکرد درست است یا خیر، باید این برنامه مورد نظر را به‌گونه‌ای اجرایی کند که هم وضعیت حال صنعت نفت را که توانمندی‌های کسب‌شده در دوران تحریم‌ها است ببیند و هم نیاز آینده کشور را ببیند و نباید به‌گونه‌ای عمل کند که برای کسب یک هدف در زمان حال، آینده صنعت نفت ایران را با وابسته کردن این صنعت به شرکت‌های خارجی و فراهم کردن شرایطی که در آن توان داخلی نه‌تنها افزایش نمی‌یابد بلکه رفته رفته از بین می‌رود، به خطر بیندازد.