صنعت فولاد کشور از سه سال قبل تاکنون رکود معناداری را در معاملات انواع محصولات فولادی به خصوص مقاطع ساختمانی تجربه کرده است به طوریکه از نگاه کارشناسان اکنون این صنعت در وضعیت مطلوبی قرار ندارد.

البته رکود فولاد در این سه سال به خصوص در سال 93 با افت روزشمار بهای محصولات فولادی در بازار داخل نیز همراه بوده به‌طوری که در برخی موارد قیمت‌های فروش را به کمتر از قیمت تمام شده محصول تولیدی رسانده و ضرر دیگری را نیز از این محل متوجه فولادسازان کرده است.

کارشناسان مسائل اقتصادی بر این باورند که تداوم رکود در صنعت ساختمان‌سازی، تخصیص اعتبارات عمرانی به پروژه هایی با پیشرفت فیزیکی بالا و کاهش حجم تولید خودرو از جمله مهم‌ترین دلایل شدت یافتن رکود بازار فولاد در سال گذشته به شمار می‌روند که این موضوع بیشترین بار مشکلات مالی و ضرر را متوجه شرکت‌های فولادی تولیدکننده شمش و مقاطع ساختمانی نموده است.

به گفته آنها گره خوردن تصمیمات اقتصادی خریداران و معامله‌گران فولاد به مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 و در پیش گرفتن سیاست صبر و انتظار از سوی آنها تا زمان روشن شدن نتیجه نهایی مذاکرات، در تشدید بی‌رونقی مبادلات فولاد در این سال نیز بی‌تاثیر نبوده است.

در مورد چشم‌انداز صنعت فولاد ایران جیان‌پیترو بندتی مدیرعامل کمپانی دانیلی گفته است: اگر مقدار کمی تعدیل و اصلاح در سیاست‌های نظام حاکم اقتصادی و سیاسی صورت بگیرد بدون شک می‌ توان حکمرانی فولاد منطقه خلیج فارس را به نام ایران رقم زد.

وی در ادامه می گوید:ایران خواهد توانست فولاد و محصولات فولادی بسیار بیشتری صادر کند و من مطمئنم این کار شدنی است.

به گفته کارشناسان ایران می‌تواند در 6 تا 7 سال آینده تولید فولاد خود را دو برابر کرده و به 40 میلیون تن برساند.

عزیزالله قنواتی مدیرعامل شرکت فولاد اکسین خوزستان گفت: اولویت کشور پروژه های عمرانی، ساخت و ساز مسکن و بحث صادرات است و به غیر از این موارد صنعت فولاد کشور در جای دیگری مورد استفاده قرار نمی گیرد.

وی افزود: درسه سال گذشته بودجه عمرانی به بخش های دولتی اختصاص داده نشده و به دنبال آن بخش خصوصی ساخت و ساز زیادی در بخش مسکن انجام داده وخالی ماندن بیش از یک میلیون واحد مسکونی و راکد شدن ساخت و ساز نیز از جمله مشکلات صنعت فولاد است.

مدیرعامل شرکت فولاد اکسین خوزستان گفت: در بخش صادرات نیز باتوجه به دامپینگ چین و تعرفه های نامناسب صادرات کشور به صورت معمول برای صنعت فولاد کشور زیان بار است.

وی به نقش بازار چین و هند در سطح جهان اشاره کرد و گفت:کشورهای چین و هند در صنعت فولاد جهان نقش بسزایی دارند اما قیمت تمام شده فولاد در این کشورها با ما متفاوت است چرا که آن ها از حمایت های دولت برخوردارند و برای رقابت با این دو کشور، باید محصولات خود را با زیان صادر کنیم.

قنواتی صادرات را در زمان حاضر تنها راه تولید کنندگان برای برون رفت از رکود دانست و گفت: از آن جا که در بخش ساخت و سازمسکن و پروژه های عمرانی تولید کنندگان در داخل کشور بازاری ندارند چاره ای غیر از صادرات ندارند.

وی یادآور شد: سال گذشته حدود سه میلیون تن فولاد در انبارهای داخلی کشور ذخیره شده و بازار فروشی برای محصولات وجود نداشت که ازعمده ترین مشکلات عدم فروش و چالش های صنعت فولاد کشور می توان عدم اختصاص بودجه های دولتی، راکد ماندن ساخت و ساز مسکن و واردات بی رویه محصولات فولادی از کشور چین دانست.

مدیرعامل شرکت فولاد اکسین خوزستان اختصاص بودجه های عمرانی به پروژه های دولتی، تهیه راهکار مناسب جهت فعال کردن بازار مسکن، وضع تعرفه مناسب جهت جلوگیری از واردات محصولات فولادی از خارج و در اختیار گذاشتن سرمایه های درگردش ارزان قیمت به واحدهای تولیدی جهت امکان حیات آن ها را از جمله راهکارها برای برون رفت از رکود صنعت فولاد کشور دانست.

وی از همکاری نکردن مناسب بانک ها برای ارائه تسهیلات مناسب انتقاد کرد و گفت: در زمان حاضر واحدهای تولیدی همچنان با سود 25 درصد تسهیلات از بانک ها دریافت می کنند که این نوع تسهیلات نمی تواند به رشد تولید آن ها و یا خارج شدن از رکود این واحدها کمک کند.

قنواتی تاثیر برجام را بر صنعت فولاد کشور در دراز مدت عنوان کرد و افزود: تحریم ها در زمان حاضر روی کاغذ انجام شده و از زمانی که تحریم ها برداشته شود و آثار خود را بر صنعت فولاد کشور بگذارد حدود سه سال به طول می انجامد چرا که ابتدا سرمایه گذاران خارجی باید وارد کشور شده و اقدام به سرمایه گذاری کنند تا پس از آن تاثیر مثبتی را بر این صنعت شاهد باشیم.

وی سودجویی برخی افراد را نیز در زیان شرکت های تولیدی داخل تاثیرگذاردانست و گفت: برخی افراد برای منافع خود دست به اقداماتی در عرصه واردات می زنند که این گونه حرکت ها آسیب جدی به اقتصاد کشور بخصوص صنعت فولاد وارد می کند.

مدیرعامل شرکت فولاد اکسین خوزستان تامین نیازهای داخل توسط واحدهای تولیدی را یکی از موارد مربوط به اجرای اقتصاد مقاومتی دانست و گفت: برای اجرای هرچه بهتراقتصاد مقاومتی باید وزارت صنایع واحدهای تولیدی را مکلف کند که نیاز داخل را تامین کنند و دولت نیز باید این ابزار را در اختیار ما قرار دهد.

وی افزود: اگرهمه باهم با همدلی و همزبانی به تاکیدات رهبر معظم انقلاب در خصوص سیاستهای اقتصاد مقاومتی عمل کنیم می توانیم بسیاری از مشکلات کشور را برطرف کنم.

قنواتی با بیان این که نباید منافع ملی را فدای منافع فردی کرد گفت: واردات بی رویه و دامپینگ چین بسیاری از واحدهای تولیدی کشور را تعطیل و در آستانه تعطیلی قرار داده و در چنین شرایطی جلوگیری از تصمیمات پراکنده یکی از ضرورت ها به شمار می رود چرا که صنعت فولاد کشور دیگرجایی برای تنفس نداشته و به خشکسالی رسیده است.

همچنین حسن زاده رئیس سازمان صنعت ، معدن و تجارت خوزستان در این خصوص اظهار کرد: مشکلات صنعت فولاد یک بحران جهانی است که برخی از کشورهای جهان را نیز درگیر خود کرده است.

وی افزود: شرکت فولاد خوزستان به عنوان یکی از تولید کنندگان بزرگ شمش و مواد اولیه اگرچه سال گذشته در زمینه صادرات عملکرد به نسبت خوبی داشت اما برای رقابت با قیمت های جهانی ناچار بود در برخی مواقع محصولات خود را زیر قیمت تمام شده صادر کند.

رئیس سازمان صنعت ، معدن و تجارت خوزستان کاهش برخی هزینه ها را یکی از راه های برون رفت شرکت های بزرگ تولید کننده استان از مشکلات اقتصادی دانست و گفت: این شرکت ها به دلیل مشکلات اجتماعی کشور و بحث جدی بیکاری نمی توانند آنگونه که باید در زمینه کاهش هزینه ها گام بردارند چرا که برخی از شرکت ها و واحدهای صنعتی بیش از ظرفیت استاندارد خود نیرو داشته اما باید برای کاهش هزینه باید در زمینه آب و برق و گاز اقدام کنند.

وی بیان کرد: سازمان آب و برق و شرکت گازاستان نیز باید با این صنعت بزرگ کشور و سایر واحدهای تولیدی استان همکاری لازم را داشته باشند و اگرچه خود آن ها مشکلاتی دارند اما نباید دراین زمان حساس به واحدهای تولیدی برای پرداخت قبوض آب و برق و گاز فشارمضاعف وارد کنند.

حسن زاده به تشکیل ستاد تسهیل حمایت از تولید در استان اشاره کرد و گفت: این ستاد با حضور استاندار خوزستان تشکیل و در جلساتی که برگزار شد استاندار تاکید داشت که شرکت های خدماتی حق قطع گاز و آب و برق واحدهای تولیدی را ندارند.

وی با بیان این که بانک ها باید نگاه ویژه ای به سازمان های خدماتی داشته باشند گفت: شرکت های بزرگ صنعتی باوجود مشکلات خود با هزینه های مالیاتی و قبوض سنگین گاز و آب و برق درگیرهستند که این خود مشکلی به مشکلات آن ها افزوده است و با شرایط سختی که بانک ها برای این واحدها ایجاد کرده اند در زمینه تسهیلات نیز نمی توانند قدم های موثری بردارند.

رئیس سازمان صنعت ، معدن و تجارت خوزستان گفت: باتوجه به این که برای نوسازی صنایع کشور اعتباری درنظر گرفته نشئده است، شرکت های خدماتی نیاز است به شرکت های تولیدی کمک کنند نه این که مشکلی به مشکلات آن ها اضافه کنند.

وی به سفر نوبخت سخنگوی دولت به خوزستان و بررسی مشکلات واحدهای صنعتی استان اشاره کرد و گفت: نوبخت در سفر خود به خوزستان مشکلات واحدهای تعطیل و نیمه تعطیل استان را بررسی کرده و قرار است با حمایت دولت و تسهیلات بانکی این واحدها به چرخه اقتصاد کشور بازگردند.

حسن زاده به اهمیت اجرایی کردن سیاستهای اقتصاد مقاومتی اشاره کرد و گفت: اصل اقتصاد مقاومتی بحث تولید بوده و تولید باید همواره اولویت اساسی در نظر گرفته شود و برای رقابت با بازار جهانی باید علاوه بر جلوگیری از واردات بی رویه کیفیت محصولات خود را نیز ارتقا دهیم.

وی به تشکیل سه اتاق بازرگانی دراستان برای توجه هرچه بیشتربه صادرات اشاره کرد و گفت: سال گذشته باتوجه به اهمیت اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی، سه اتاق بازرگانی واحدهای صنعتی در استان ایجاد و قرار شد این واحدهای صنعتی زیرنظرشرکت های بازرگانی متخصص آموزش های لازم را در زمینه بازار کسب و کار و و بخش صادرات ببینند.

رئیس سازمان صنعت ، معدن و تجارت خوزستان به تمهیدات اتخاذ شده برای جلوگیری از واردات بی رویه به استان اشاره کرد و گفت: برای حمایت هرچه بیشتر از واحدهای تولیدی استان تصمیم برآن شد که آن چه را که توان تولید آن در داخل استان وجود دارد اجازه واردات به آن داده نشود.

وی یکی از مشکلات عمده استان را درخصوص بلاتکلیفی سهامداران گروه ملی صنعتی فولاد دانست و گفت: در زمان حاضر یکی از مشکلا جدی ما در خوزستان مشکل گروه ملی است و از آن جا که چهارهزار نیرو در آن مشغول به کار هستند اهمیت رسیدگی به وضعیت این شرکت را بیشتر می کند.

حسن زاده افزود: ظرفیت تولید این شرکت در زمان حاظ به 30 درصد رسیده است و هنوز تکلیف سهامداران این شرکت مشخص نشده است.

وی ادامه داد: اگر سهامدار اصلی این شرکت بانک ملی است، باید هرچه سریعتر چاره ای بیاندیشد اما مشکلات گروه ملی در کمیسیون کارگری و از طریق وزارتخانه درحال پیگیری است.

رئیس سازمان صنعت ، معدن و تجارت خوزستان به تعطیلی بیش از 25 درصد از واحدهای تولیدی در استان تاکنون اشاره کرد و گفت: ازسال های گذشته تاکنون واحدهای تولیدی ما بین 25 تا 30 درصد تعطیل شده اند که 70 درصد آن ها با تلاش هایی که درسال گذشته صورت گرفت به چرخه تولید بازگشتند.

وی ادامه داد: برخی از واحدهای تولیدی هرچقدر تسهیلات نیزدر اختیار آن ها قرار گیرد بازهم نمی توانند به چرخه تولید بازگردند چرا که یا بازار کارشان دیگررونقی ندارد و یا رقبای زیادی در خصوص محصول تولیدی آن ها وجود دارد اما با تصمیماتی که گرفته شده است به واحدهایی که با حمایت دولت بتوانند کالای با کیفیت تولید کنند کمک خواهد شد.

حسن زاده عدم مدیریت صحیح را یکی از مشکلات اصلی برخی از واحدهای تولیدی در استان برشمرد و گفت: برخی از واحدهای تولیدی به دلیل عدم مدیریت صحیح رو به تعطیلی رفته اند چرا که براساس استانداردها واحد و محصولات خود را کنترل نکرده اند و متاسفانه بیشتر آن ها زیر بار آموزش بازار کسب و کار که برای آن ها در نظر گرفته شده است نمی روند.

همچنین امیرحسین منتظر حجت استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز یکی از عمده ترین مشکلات صنعت فولاد را در کشورعدم رقابت پذیری در بین فولادسازان دانست و گفت: فولاد سازان در سال های اخیر به دلیل عدم رقابت پذیری نتوانسته اند آنگونه که باید در داخل و خارج کشوربازار مورد نظر خود را پیداکرده و خود را از بحران خارج کنند.

وی افزود: فولادسازان در کشور اگرچه نسبت به سایر کشورهای رقیب امتیازاتی را نظیر نزدیکی به بنادر و بخشش های مالیاتی و استفاده از منابع آب و برق گاز در اختیار دارند اما نتوانسته اند از این امتیازات در جهت افزایش تولید و حضور در بازارجهانی به خوبی استفاده کنند.

استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز ادامه داد: همچنین عدم پیوستن صنعت فولاد ایران به سازمان تجارت جهانی یکی دیگر از عوامل موثر در نبود بازار برای محصولات فولادسازان داخلی کشور به شمار می رود.

وی بیان کرد: بالا بودن قیمت تمام شده محصولات و حضور کشورهایی نظیر چین در بازار جهانی باعث شده تا سایر کشورها محصولات خود را با تعرفه های مناسب تری از چین خریداری کنند و رغبتی برای آمدن به سمت بازارایران را نداشته باشند.

منتظرحجت تصریح کرد: همچنین عدم رعایت برخی از استانداردهای جهانی تولید ورق و لوله یکی دیگر از مشکلات این صنعت برای حضور در بازار جهانی است چرا که باوجود ضعف در این صنعت حتی وزارت نفت هم رغبتی برای خرید لوله های مورد نیاز خود از داخل را ندارد.

وی بهره وری در صنعت فولاد کشور را پایین دانست و گفت: درداخل کشور یک کارخانه فولادسازی با پنج هزار نیرو فعالیت می کند و این درحالی است که این تعداد نیرو از استانداردهای جهانی فاصله داشته و باعث ایجاد هزینه های سربار برای تولید کنندگان داخلی می شود.

استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز افزود:همچنین دولتی بودن صنعت فولاد در کشور نیز دروضعیت کنونی بازارهای داخلی و خارجی ما بی تاثیر نیست چرا که نگاه فولادسازان به کمک های دولتی باعث شده که آن ها نتوانند در عرصه رقابت عملکرد خوبی در منطقه داشته باشند.

وی بعد مسافت میان تولیدکنندگان صنعت فولاد را در کشور در روند کند تولید محصول نهایی و ارائه آن به بازار از دیگرضعف های این صنعت برشمرد و افزود: فاصله شرکت های تولید کننده شمش، اسلب ، ورق و لوله از یکدیگرعلاوه بر این که هزینه های مازادی را بر این شرکت ها تحمیل می کند ، روند تولید محصول نهایی را نیزکند کرده است.

بیش از سه دهه از تأسیس شرکت فولاد خوزستان می‌گذرد شرکتی که آغاز تولید خود را با 1.5تن آغاز کرد وهم اکنون ظرفیت تولید آن نزدیک به چهار میلیون تن رسیده و از این باب مایه افتخار مردم خوزستان است چراکه نقش مهمی در چرخ اقتصاد استان و کشور دارد.

ایران در رتبه نهم تولیدکنندگان معدنی جهان قرار دارد و با توجه به تنوع محصولات معدنی به بیش از 60 نوع محصول معدنی در رتبه 15 جهان است.