برنامهي «پارك ملت» كاري از گروه اجتماعي شبكه اول سيماست كه از مرداد ماه ۹۰ شبها از تلويزيون پخش ميشود. اين برنامه كه سعي در ارائهي فرم و محتوايي متفاوت دارد، به اعتقاد محمدرضا شهيديفرد تمريني براي گفتوگو محسوب ميشود.
«پارك ملت» در اين مدت با خط قرمزهايي هم مواجه بوده و به گفتهي محمدرضا شهيدي فرد ـ سازندهي اين برنامهي گفتوگو محور ـ به ۲۰ تا ۳۰ درصد از اهداف اوليهي سازندگانش نزديك شده است.
ايسنا گفتوگويي را با تهيهكننده، كارگردان و مجري «پارك ملت» انجام داده كه شهيديفرد در اين گفتوگو از دغدغههايش براي «پارك ملت»، مشكلات توليد اين برنامه و ويژگيهاي آن گفته است.
«پارك ملت» تمرين گفتوگو استشهيديفرد در ابتداي گفتوگويش با ايسنا دربارهي انتخاب عنوان «پارك ملت» براي برنامهاش، گفت: اسمها نشانه هستند و ميتوانند دلالتهاي معنايي مختلفي داشته باشند كه ترجيح ميدهم خود مردم، يك به يك، اين دلالت را انجام دهند. اگر من چيزي بگويم، همهي ذهنيت مردم خراب ميشود. اينها تابع رمزگذاري شخصي هر بيننده است و خوب است كه به همان صورت بماند. هر يك از اين رمزگذاريهاي شخصي، درست است و اين طور نيست كه بگوييم غلط باشد.
وي ادامه داد: ما سعي ميكنيم برنامهاي بسازيم كه با همه اجزايش، گروه وسيعتري از مخاطب را پوشش دهد؛ موجب تعالي فكر شود، مسائل عمومي روزگار ما به خصوص در حوزه فرهنگ و اجتماع را بازتاب دهد. يعني اصل قصهي ما، فرهنگي و اجتماعي است. ممكن است به ساير وجوه زندگي مثل علم و سياست هم نگاهي بيندازيم ولي باز هم نگاهمان نگاه اجتماعي است و سعي ميكنيم فضاي اميدبخش و اخلاقي داشته باشد، تبليغ اخلاق كند، تعلق خاطر ما را به سرزمين مادريمان بيشتر كند و ظرفيتهاي جغرافيايي و فكري و فرهنگي كشور را نمايش دهد. چيزي كه بيشتر از همه در اين برنامه در ذهن ما بوده، اين بوده كه تمريني براي گفتوگو بين مردم، با مردم و بين مردم و نخبگان و بين نخبگان و مردم باشد؛ چيزي كه ما خيلي كم تمرين ميكنيم و شايد چندان هم بلد نباشيم. به لحاظ شكلي، هدفگذاري اصلي ما تمرين گفتوگو بوده است.
خط قرمز هم داريمتهيهكننده و كارگردان «پارك ملت» دربارهي مشكلات احتمالي برنامههاي زنده، با بيان اين كه تا به حال مشكلي به وجود نيامده است، گفت: چند بار پيش آمده كه بعضي از مهمانان ما نيامدهاند، مشكل برايشان پيش آمد و نتوانستند خود را به موقع برسانند، ولي ما بايد براي همه اينها پيشبينيهايي داشته باشيم. از اين حيث مشكلاتي داشتيم كه مسائل عمومي همهي برنامههاي تلويزيوني است كه ما هم داريم.
شهيديفرد در پاسخ به پرسشي مبني بر وجود خط قرمزهاي «پارك ملت» با تاييد اين خط قرمزها، ادامه داد: ما در سازمان صداوسيما و با سياستهاي اين سازمان كار ميكنيم. خط قرمز در همهي تلويزيونهاي جهان بوده و هميشه وجود داشته و اينجا هم هست. مثل همه جاي ديگر جهان كه هر رسانهاي خط قرمزهايي دارد، رسانهي ما هم قطعا خط قرمزهايي دارد.
انتقاد برخي گروهها براي ديده شدنشهيديفرد همچنين با اشاره به تيم تحقيق «پارك ملت»، خاطرنشان كرد: يك تيم مفصل از محققان و پژوهشگران و گروهي از شخصيتهاي علمي و هنري، از مشاوران برنامهي ما هستند و جلسات مفصل و مداومي كه وجود دارد كه طراحي برنامه را انجام ميدهد، موضوعات را انتخاب و مسير گفتوگوها را مشخص ميكند.
وي در ادامه گفتوگويش با ايسنا، دربارهي دعوت برخي گروهها به «پارك ملت» از جمله گروه متخصصين كنترل پرواز، كه گاهي انتقاداتي را به همراه داشته، تاكيد كرد: در گروهي كه ما دعوت كرديم، يكي ـ دو نفر مدير بودند، بقيه هم كنترل پرواز. ما نميتوانيم همه كنترل پروازها را دعوت كنيم. هزاران نفر كنترل پرواز وجود دارند كه از اين تعداد پنج يا شش نفر بايد دعوت ميشدند. هر پنج ـ شش نفري از هر گروهي را انتخاب ميكرديم، ممكن بود بقيهي گروه معترض باشند و مايل باشند در تلويزيون حاضر شوند. اين مساله از ميل به ديده شدن نشات ميگيرد.
ساخت بينظيرترين مستندهاي تلويزيوني در «پارك ملت»تهيهكننده، مجري و كارگردان «پارك ملت» در پاسخ به پرسشي دربارهي پيش توليد طولاني اين برنامه، متذكر شد: پيش توليد اين برنامه، حدود يك سال طول كشيد كه براي چنين برنامهاي زمان خيلي كمي است. اما در مقايسه با بعضي برنامههاي تلويزيوني، زمان زيادي صرف شد. ما حدود يك سال قبل از پخش پيش توليد داشتيم و كارمان را از يك سال قبل شروع كرده بوديم، ولي چنين فرصت زماني براي خيلي از برنامههاي ديگر هم وجود دارد.
وي همچنين اعلام كرد: اين يك سال صرف توليد مستند شد. به نظر من مستندهايي كه در برنامه «پارك ملت» ساخته ميشود، بي نظيرترين و منحصر بهفردترين مستندهايي است كه ميتوان در يك برنامهي تركيبي ديد. در تاريخ تلويزيون ايران، هيچ برنامهي تركيبي را پيدا نميكنيد كه مستندهايي با اين اشكال و با اين گستردگي كمي و كيفي در آن ساخته شده باشد. هيچ برنامه تلويزيوني در ايران پيدا نمي شود كه با اين حجم به اين تنوع موضوع و با اين كيفيت، مستند بسازد.
«پارك ملت» متناسب با روزگار خود توليد شدشهيديفرد دربارهي تفاوت «پارك ملت» و برنامه «مردم ايران سلام» كه پيش از اين روي آنتن رفته، گفت: مهمترين نكته اين است كه «پارك ملت» مثل هر برنامهي تلويزيوني يا هر رويداد رسانهيي، بايد متناسب با روزگار خودش باشد. مهمترين فرق «پارك ملت» با «مردم ايران سلام» اين است كه «مردم ايران سلام» متعلق سال ۸۵ تا ۸۶ بود و اين برنامه در سال ۹۰ به بعد ساخته شده است. اين مهمترين ويژگي «پارك ملت» است كه اميدوارم اينطور بوده باشد.
۲۰ تا ۳۰ درصد به آنچه ميخواستيم نزديك شديمتهيهكننده «پارك ملت» با اشاره به طراحيهايي كه براي يك برنامه زنده صورت ميگيرد، عنوان كرد: وقتي برنامهاي را طراحي ميكنيد، دلتان ميخواهد متناسب با اين طراحي، مهماناني دعوت كنيد. ولي هميشه اين اتفاق نميافتد. به عنوان مثال براي شبهايي، طراحيهايي ميكنيد كه تركيبي از چند مهمان داشته باشيد. همزمان كردن چند مهمان براي حضور در يك برنامه، معمولا يكي از سختترين كارهاست. يا در گروههاي اجتماعي و شغلي، دلمان ميخواهد انتخابهاي دقيقتري بكنيم. گاهي اوقات، انتخابهايمان دقيق است ولي عملي نميشود؛ يعني مهماناني كه در برنامهي «پارك ملت» ميبينيد، الزاما و دقيقا همان گروههايي نيستند كه طراحي و انتخاب ما بوده باشند.
وي تاكيد كرد: در برنامه «پارك ملت» مثل خيلي از برنامهها، چيزي كه شما ميبينيد، الزاما چيزي نيست كه ما طراحي كردهايم؛ چيزي است كه به دست آمده است و بعضي وقتها به طراحي ما نزديك و گاهي اوقات دور است.
شهيديفرد در پاسخ به اين پرسش كه تا چه حد به آنچه كه از «پارك ملت» انتظار داشتهايد، رسيدهايد، گفت: ۲۰ تا۳۰ درصد آنچه ميخواستيم شد. در خيلي از شئون، آن چه ميخواستيم عملي نشد. در خوشبينانهترين حالت ۲۰ تا۳۰ درصد به آن چه ميخواستيم نزديك شد و آن چه كه طراحي برنامه بود اتفاق افتاد. قرار نبود شكل برنامه در خيلي از اجزا، چيزي باشد كه ميبينيم ولي به دلايل مختلف فراهم و اجرايي نشد.
دكور برنامه قابل دفاع نيستشهيديفرد در پايان گفتوگويش با ايسنا، دربارهي دكور برنامه و انتقاداتي كه به سادگي آن ميشود، خاطرنشان كرد: سادگي نشانهي سرسري بودن نيست. همه ما سادگي را دوست داريم و يكي از ويژگيهاي برنامههايي كه ميسازيم سادگي آن است يعني شكل و شمايل بيروني آن خيلي ساده است. دكور هم همين طور است؛ البته دكوري كه فعلا وجود دارد دكور قابل دفاعي براي من نيست. يعني يكي از چيزهايي كه محقق نشد، شكل مطلوب دكور بود. ما اشتباهاتي كرديم و به دشواريهايي برخورديم تا نتوانيم دكوري را كه ميخواهيم، فراهم كنيم ولي اميدوارم بتوانيم اين دكور را مطلوبتر كنيم.