پنجم مهرماه هر سال یادآور ایستادگی و مقاومت مردم شهری است که جانانه از کیان کشور و شهر خود دفاع کردند و با پایمردی حدود یکساله خود، حماسه شکست حصر آبادان را در سال 1360 رقم زدند.

در دورترین منطقه جنوب غربی ایران، جزیره آبادان قرار دارد که از جنوب، آب های گرم خلیج فارس و از شمال و مشرق رودخانه های کارون و بهمنشیر و از غرب، اروندرود آن را در برگرفته اند. اروند رود به عنوان تنها رودخانه قابل کشتیرانی در ایران است و تا پیش از جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، بنادر بزرگ و فعال خرمشهر و آبادان در مسیر این آبراه واقع بوده اند، آبادان را از عراق جدا می کند.

تاریخ شهر آبادان با تاریخ صنعت کشورمان و به ویژه پالایشگاه آن گره خورده است.

**محاصره شهر آبادان

پس از تجاوز عراق در 31 شهریور 1359 و اشغال سریع بخش هایی از خاک ایران، خرمشهر مهم ترین شهر بندری ایران، پس از 40روز مقاومت دلیرانه، با خیانت آشکار لیبرال ها و منافقین، به دست دشمن افتاد. پس از سقوط خرمشهر، رژیم عراق در صدد برآمد تا جزیره آبادان را هم اشغال کند و تلاش کرد تا از طریق شرق کارون و شمال بهمنشیر وارد آبادان شود، زیرا عبور از این قسمت آسان تر از عبور از رودخانه کارون در جنوب خرمشهر بود. با چنین وضعیتی آبادان در یک محاصره 330 درجه ای قرار می گرفت و عبور از رودخانه بهمنشیر می توانست آن را با خطر جدی روبه رو کند. دشمن می پنداشت اگر بتواند از این رودخانه بگذرد، آبادان را برای همیشه از آن خود کرده است.

عراقی ها برای تصرف آبادان در 8 آبان 1359، در منطقه ذوالفقاری روی رودخانه بهمنشیر پل شناور نصب و با عبور دادن قسمتی از نیروهای خود، وارد جزیره آبادان شدند و از آن جهت منطقه ذوالفقاری را انتخاب کرده بودند که با استفاده از پوشش نخلستان ها بتوانند از دید رزمندگان اسلام دور مانده و به راحتی وارد شهر گردند.

عملیات ثامن الائمه (ع) گرچه به عنوان یکی از چهار عملیات بزرگ و برجسته در چارچوب سلسله تلاش هایی که برای آزاد سازی مناطق اشغالی انجام گرفت، به شمار می رود ولی این عملیات به منزله « نقطه عطف» و «حلقه واسط» برای انتقال استراتژی جنگ از وضعیت گذشته به وضعیت جدید بود.

محسن رضایی فرمانده پیشین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در این باره می گوید:«عملیات ثامن الائمه (ع) نقطه عطف است و به عنوان مبداء آغاز استراتژی مرحله دوم جنگ است و یکی از نقاط اعتماد به نفس در استراتژی مرحله دوم، عملیات ثامن الائمه (ع) بود که حلقه واسط و مبداء تحول بود.»

رزمندگان اسلام شبانه سلاح بر دوش، پیاده و سواره به منطقه شتافتند و با جانبازی و فداکاری بسیار، چنان مقاومتی از خود نشان دادند که دلاوری ها و شجاعت های آنان در این منطقه به نام «حماسه ذوالفقاری» به عنوان برگ زرینی در تاریخ دوران دفاع مقدس به ثبت رسید.

در این نبرد 280 بعثی به هلاکت رسیده و 130 تن نیز به اسارت در آمدند و رزمندگان اسلام توانستند از نفوذ نیروهای دشمن به شهر آبادان جلوگیری به عمل آوردند.

نیروهای عراقی بعداز این شکست، سعی کردند از طرف فیاضیه (بین ایستگاه 12 و خرمشهر) به سمت آبادان پیشروی کنند که در این منطقه نیز با مقاومت دلاورمردان اسلام مواجه و مجبور به عقب نشینی شدند.

این عملیات تا 18 آبان 1359 ادامه داشت و سرانجام نیروهای بعثی از روستای نخلستان عبادی نیز پاکسازی و تا 4 کیلومتری شمال رودخانه بهمنشیر مجبور به عقب نشینی شدند.

پس از این حماسه، جهادسازندگی موفق شد، جاده ای در میان باتلاق های اطراف آبادان احداث کند، این جاده نیروهای دشمن را دور می زد و به جاده آبادان – ماهشهر متصل می شد.

از طریق این جاده که به جاده وحدت معروف بود، تدارکات نظامی نیروهای ایرانی آسان تر و سریع تر انجام می گرفت.

به دنبال صدور فرمان امام خمینی (ره) در چهاردهم آبان 1359، مبنی بر این که :«حصر آبادان باید شکسته شود»، نیروهای مسلح تمام تلاش و امکانات خود را برای شکستن محاصره آبادان به خاطر اجرای فرمان امام خمینی(ره) به کار بستند.

صدام که خود را ناتوان از تصرف آبادان می دید، پس از یازدهمین نشست سران عرب در «امان» در ششم آذرماه 1359 چنین گفت:«ما نمی خواهیم کشورگشایی کنیم، فقط می خواستیم، تهدید ایران را از شهرهای خود دور سازیم!»

این گفته بیانگر ناتوانی عراقی ها در پیشروی، در خاک ایران بود.

***نشستی در راستای تبیین رشادت های مردم در آبادان

سالن اجتماعات فرمانداری آبادان نیز روز شنبه شاهد برگزاری نشست هماهنگی تبیین رشادت های مردم ایران در دفاع مقدس و حماسه مردم آبادان در آن دوران به ویژه حماسه شکست حصر آبادان بود.

معاون استاندار خوزستان و فرماندار ویژه آبادان نیز در این نشست با گرامیداشت رشادت و دلیری مردم ایران در دفاع مقدس، گفت:اقتدار کنونی و حس امنیت کشور، مرهون رشادت و از خودگذشتگی رزمندگان دفاع مقدس است.

وی با گرامیداشت هفته دفاع مقدس و سالروز شکست حصر آبادان، از پنجم مهرماه نماد ایستادگی، مقاومت، شجاعت و پایمردی ملت بزرگ ایران اسلامی است.

وی با گرامیداشت یاد و خاطره رزمندگان دفاع مقدس، افزود:در پیروزی های مردم در آن دوران، روحانیان، زنان و اصناف و بازاریان نقش ویژه و تاثیرگذاری ایفا کردند.

شهبازی با گرامیداشت یاد و خاطره مرحوم آیت الله جمی، آیت الله طرفی و آیت الله دهدشتی در دوران دفاع مقدس، گفت:لازم است، رسانه ها نیز در تبیین مقاومت مردم آبادان برای شکست حصر این شهر، برنامه ریزی کنند.

شهبازی بسیج تمامی نیروهای مسلح کشور شامل ارتش، سپاه و بسیج پس از شکست حصر آبادان را یادآور شد و افزود:پنجم مهر سالروز شکست حصر آبادان درسی برای رزمندگان اسلام و نشان از دلبستگی مردم به فرمان حضرت امام (ره) بود.

سردار عبدالحسین بنادری از فرماندهان دوران دفاع مقدس و یادگاران کنونی دفاع مقدس نیز در این نشست با تبیین رشادت و ایستادگی مردم آبادان برای دفاع از شهر، گفت:باید برای نسل جوان کنونی مظلومیت آبادان تبیین و تشریح شود.

وی از شکست حصر آبادان به عنوان باب الفتوح دیگر پیروزی های رزمندگان دفاع مقدس یاد کرد و گفت:عنایت پروردگار، رهنمودهای امام خمینی(ره) و ایستادگی مردم، عاملی برای شکست حصر آبادان شد.

ثامر چنعانی از مسئولان دبیرخانه ستاد بزرگداشت هفته مقدس آبادان نیز در این نشست با بیان تشکیل کمیته های پیش بینی شده برای برگزاری هر چه بهتر برنامه های هفته دفاع مقدس در آبادان، گفت:پنج کمیته در این راستا تشکیل شده است.

وی اضافه کرد:کمیته های فرهنگی هنری، روابط عمومی و اطلاع رسانی، ایثارگران، نیروهای مسلح و دفاعی و پشتیبانی در این راستا تشکیل شده ست.

چنعانی برگزاری مراسم رژه نیروهای مسلح در پنجم مهرماه را از برنامه های پیش بینی شده ستاد بزرگداشت هفته دفاع مقدس آبادان خواند و گفت:در این هفته همچننی همایش تجلیل زا حماسه آفرینان شکست حصر آبادان برگزار می شود.

چنعانی تصریح کرد:در این هفته نقش زنان، روحانیان و اصناف و بازاریان در دوران دفاع مقدس در این هفته تبیین می شود.

برنامه های هفته بزرگداشت دفاع مقدس از سی و یکم شهریورماه همزمان با سالروز تجاوز نیروهای بعثی عراق به کشور در سال 1359 در سراسر کشور و به صورت ویژه در خوزستان و آبادان و خرمشهر آغاز می شود.