خشکسالی و در پی آن بحران کم آبی در استان خوزستان در سال زراعی جاری موجب شده تا مدیریت منابع آب موجود به یکی از مهمترین دغدغه ها در بخش های مختلف از جمله بخش کشاورزی تبدیل شود.
کاهش نزولات آسمانی در سال های اخیر و تشدید آن در سال زراعی جاری اقتصاد استان خوزستان به ویژه منطقه شمال این استان که اقتصاد آن متکی به بخش کشاورزی است را تحت تاثیر قرار داده به طوریکه علاوه بر نابودی هزاران هکتار مزارع دیم در این منطقه ، کشت محصولات تابستانه را با مشکل مواجه کرده است.
در حالیکه استاندارد بارندگی بلندمدت 30 ساله در منطقه شمال استان خوزستان حدود 316 میلیمتر می باشد این میزان در سال زراعی جاری با 50 درصد کاهش تنها 156 میلیمتر بوده است.
کاهش بارندگی همچنین موجب کاهش سطح آبهای زیر زمینی در این منطقه شده و تعدادی از چاههای منطقه نیز خشک شده است.
در چنین شرایطی مشارکت مردم در برنامه ریزی و مدیریت منابع آب ، استفاده از روش های نوین آبیاری و آبیاری قطره ای، جلوگیری از اتلاف آب و تغییر الگوی کشت توسط کشاورزان از مهمترین نکاتی است که در مدیریت منابع آب موجود مهم و اثر گذار است.
به گفته معاون مدیریت جهاد کشاورزی اندیمشک ، آمارها بیانگر جدی بودن بحران کمبود آب در کشور است لذا باید با تلاش بیشتر تلفات آب در بخش کشاورزی را با روش های کاربردی کم کرد.
حمید شمسی افزود:بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب در کشور است و بالغ بر 90 درصد منابع آبی در این بخش مصرف می شوند.
وی گفت:بارندگی در کشور کمتر از یک سوم بارندگی جهان است این در حالی است که پتانسیل تبخیر آب در ایران سه برابر پتانسیل جهانی است.
شمسی افزود:با توجه به اینکه در کشور بیشتر محصولات غذایی از اراضی آبی تولید می شود لذا باید برای استفاده بهینه و جلوگیری از هدر رفت آب برنامه های علمی در بخش کشاورزی اجرایی شود.
وی اظهار کرد:بیش از 80 درصد آب مصرفی از منابع آب زیرزمینی است که وضعیت بسیاری بدی دارند ضمن اینکه خشکسالی بر سلامت روانی ، اجتماعی ،فقر و سایر ابعاد اثر گذار بوده و کاهش فعالیت های کشاورزی،دامپروری،کاهش تولیدو عدم توسعه را به دنبال دارد.
معاون جهاد کشاورزی اندیمشک گفت:70 درصد آب هدر رفته در کشور ناشی از تبخیر است که باید با اجرای راهکار های مناسب از تبخیر آب جلوگیری کرد.
وی ترویج و توسعه محصول سبزی و صیفی از طریق گلخانه ای را موجب کاهش 15 درصدی مصرف آب عنوان کرد.
شمسی افزود:توسعه روش های آبیاری نوین،ترویج و توسعه کشت با انتقال نشاء، تغییر در الگوی کشت،حذف گیاهان پرمصرف و اولویت دهی به کشت های پاییزه را از جمله راههای حفظ منابع آبی و کاهش مصرف آب بیان کرد.
وی گفت:افزایش آگاهی کشاورزان در این راستا بسیار حائز اهمیت است.
مدیر عامل سد و نیروگاه کرخه مصرف بهینه منابع آب موجود را شاخصی مهم برای توسعه و پیشرفت کشور دانست و گفت:توزیع و تخصیص منابع آب و توجیه مصرف کنندگان از جمله کشاورزان باید مورد توجه جدی متولیان امر قرار گیرد.
فریدون صالحی فر افزود:کاهش حجم مخزن دریاچه سد کرخه بر اثر خشکسالی سنوات قبل نیازمند همدلی و عزم جدی برای کاهش تبعات بحران آب است.
وی افزود:برای جلوگیری از تشدید بحران آب در آینده باید راهکار استفاده بهینه از منابع آب در کشور نهادینه شود.
وی ادامه داد: حجم ورودی آب به دریاچه سد کرخه از پنج میلیارد مترمکعب در سال به حدود یک میلیارد مترمکعب کاهش یافته و از طرفی نیاز آبی مناطق پایین دست این سد چند برابر شده است.
مدیر عامل سد و نیروگاه کرخه با بیان اینکه آب 160 هزار هکتار از اراضی پایین دست و نیز 400 روستای استان خوزستان توسط سد کرخه تأمین می شود، اضافه کرد: با توجه به وضع موجود، لزوم اتخاذ راهکارهایی برای کنترل بحران آب، ضروری است.
صالحی افزود: با توجه به اهمیت این امر، آگاهی رسانی برای بهینه کردن مصرف آب و جلوگیری از هدر رفت این نعمت، باید مورد توجه جدی قرار گیرد؛ همچنین اجرای روش های علمی در راستای مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی از جمله مواردی است که باید مورد توجه جدی کشاورزان قرار گرفته تا از هدر رفت آب جلوگیری کرد.
وی مشارکت همگانی را در حفظ منابع آب موجود ضروری دانست و گفت: برگزاری همایش و نشست های تخصصی به منظور آگاهی بخشی در این حوزه در کنترل چالش بحران کمبود آب ضروری است.
حمیدرضا گودرزی فرماندار اندیمشک نیز غیر قابل کشت بودن 12 هزار هکتار از اراضی کشاورزی این شهرستان به علت خشکسالی را نگران کننده خواند و گفت:کاهش سطح زیر کشت خسارت سنگینی به بخش کشاورزی اندیمشک وارد کرده است.
سرپرست مدیریت جهاد کشاورزی اندیمشک هم با اشاره به خسارت ناشی از خشکسالی به بخش کشاورزی اندیمشک گفت: خشکسالی و عدم خرید محصولات کشاورزی موجب وارد آمدن خسارتی بالغ بر 810 میلیارد ریال به کشاورزان اندیمشک شده است.
محمد جعفر افرین گفت:برای کاهش این میزان خسارت ها نیازمند آگاه سازی بیشتر کشاورزان برای مدیریت مصرف آب هستیم.
وی از اعطای تسهیلات به کشاورزان برای اجرای طرح آبیاری تحت فشار خبر داد و گفت:محدودیتی در اعطای تسهیلات برای اجرای طرح های آبیاری تحت فشار و قطره ای در این منطقه وجود ندارد.
در شهرستان اندیمشک در شمال خوزستان 56 هزار هکتار زمین کشاورزی وجود دارد که سالانه 600 هزار تن انواع محصولات کشاورزی از این اراضی برداشت می شود.