عارضه خشکیدگی خوشه خرما یکی از مشکلاتی است که در کنار دغدغه کم آبی و شوری آب گریبان نخلداران را گرفته و در سال‌های اخیر نخلستان‌های استان و محصول خرما را با تهدید جدی مواجه کرده است.

وقوع این عارضه موجب خشک شدن میوه در مرحله تبدیل خارک به رطب شده و با کاهش شدید کیفیت، موجب خروج این محصول از چرخه اقتصادی می‌شود.

کاهش تولید و کیفیت خرما در اثر عارضه خشکیدگی

رسول حزباوي، یک نخلدار خوزستاني درباره عارضه خشكيدگي خرما گفت: اين عارضه از 2 سال گذشته در نخلستان‌هاي استان مشاهده شد و ابتدا فكر مي‌كرديم فقط در شهرستان‌هاي كم آب است اما اكنون حتي نخلستان‌هاي حاشيه رودخانه‌ها نیز دچار خشكيدگي برگ شده‌اند.


وي افزود: بروز این پديده براي ما غير طبيعي بود و به همين منظور این موضوع را به سازمان جهاد كشاورزي اطلاع داديم. باردهي نخل به برگ‌هايش وابسته است و اگر برگ‌هايش سبز باشد، محصول خوبي مي‌دهد اما در صورت خشك شدن، انرژي لازم را براي توليد ميوه ندارد.

حزباوي تصريح كرد: در حال حاضر بيشتر خوشه‌هاي نخل‌هاي ما خشك شده است و خشكيدگي برگ‌ها در نخل‌هاي بارور بيشتر ديده مي‌شود. کیفیت خرماي امسال كاهش يافته و در برخي نخل‌ها نیز ريزش محصول داشتيم و خرما حالت تازگي خود را از دست داده‌ است.

باز هم پای سد گتوند در میان است

همچنین نورالله معلمي، عضو هيات علمي دانشگاه شهيد چمران اهواز نيز معتقد است: عارضه خشكيدگي خرما در چند سال اخير در نخيلات خوزستان ديده شده كه بخشي از آن به ريزگرد و بخشي ديگر به كم آبي و خشكسالي مربوط مي‌شود.

وی افزود: گرد و خاك روي گردافشاني گل درختان تاثير منفي مي‌گذارد و نه تنها كيفيت توليد بلكه تعداد ميوه‌هاي خوشه نخيلات را كم مي‌كند زيرا گرد و خاك حامل عناصر شيميايي سنگيني است كه محصول را از بين مي‌برد.

معلمي تصريح كرد: عارضه خشكيدگي نخيلات در خوزستان شايد فقط مربوط به گرد و خاك نباشد و عوامل ديگري مانند شوري آب به ويژه در رودخانه كارون در بروز این عارضه موثر است زیرا گرد و خاك دوره‌اي است اما شوري آب‌هاي استان هميشه هست و كشاورزان براي آبياري از آن استفاده مي‌كنند.

اين كارشناس باغباني عنوان كرد: وجود سد گتوند و شوري كه در رودخانه كارون ايجاد كرده به نظر من در خشكيدگي نخيلات بي‌تاثير نبود. اين سد فاجعه‌اي در استان و معادل یک بمب اتمي است كه هر آن ممكن است منفجر شود.

وی ادامه داد: سد گتوند از ابتداي تاسيس تاكنون با شور كردن آب رودخانه كارون كشاورزي اين حوضه را نابود كرده و از آنجايي كه خيلي از نخيلات استان در حاشيه رودخانه كارون هستند نمي‌توان وجود اين سد را به عنوان عامل زيانبار ناديده گرفت.

پدیده ریزگردها عامل وقوع عارضه خشکیدگی نخیلات

محمد قاسمی نژاد، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان نیز در این رابطه گفت: وقوع این عارضه از فروردین سال گذشته در برگ نخل‌ها مشاهده و پس از انجام تحقیقات و بررسی‌های لازم نتایج به ستاد بحران استانداری و وزارت جهاد کشاورزی ابلاغ شد.

وی افزود: نتایج تحقیقات نشان داد که خشکیدگی ناشی از پدیده ریزگردها است که این پدیده حاوی مواد سمی و عناصر سنگین است. گرد و خاک‌های آلوده وقتی روی برگ درختان می‌نشیند با جذب رطوبت هوا و یا بارندگی شروع به فعالیت کرده و برگ درختان را از بین می‌برند. خسارتی که احتمالی می‌دهیم بر اثر عارضه خشیدگی درخت خرما رخ دهد، 232 میلیارد تومان است و موجب می‌شود تا باردهی نخل‌های جوان حداقل 2 سال به تعویق بیافتد.

قاسمی نژاد تصریح کرد: این خطر سطح 43 هزار هكتار نخلستان استان را تهديد مي​كند و با توجه به افزايش غلظت ريزگردها متاسفانه در 2 سال گذشته نخل​هاي استان در تهديد خشك شدن قرار گرفتند. در حال حاضر حدود 10 لايه از برگ​ها از بين رفته و با توجه به اينكه براي توليد يك خوشه خرما حداقل به 7 برگ نياز است، این عارضه خطر جدی محسوب می‌شود.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان ادامه داد: خسارت مستقیم به محصول و میوه نخل و تبدیل خرمای درجه یک به درجات پایین از خسارت‌های دیگر این عارضه است. نابودی برگ درختان خرما یکی از موارد دیگر است که باعث کاهش سطح سبز، عملیات فتوسنتز و در نهایت کاهش عملکرد در واحد سطح می‌شود.

به گفته نخلداران این عارضه از دو سال گذشته در نخلستان‌ها مشاهده و به سازمان جهاد کشاورزی گزارش شد اما تاکنون پاسخی دریافت نشده و اقدامی برای مبارزه با آن صورت نگرفته است. نخلداران با هرس کردن برگ نخل مقداری مقابله کرده‌اند اما این کار در بلندمدت نابودی نخل را به دنبال دارد.

سطح زیرکشت نخیلات خوزستان 43 هزار هکتار است که سالیانه 190 هزار تن تولید دارند. 50 درصد صادرات خرمای کشور از خوزستان است و وقوع هر پدیده‌ و مشکلی در روند تولید این محصول، علاوه بر ایجاد خلل در معیشت کشاورزان خوزستانی، تبعات ملی نیز به دنبال دارد که لازم است بیش از پیش برای حل مشکلات بخش کشاورزی به ویژه تولید خرما این محصول استراتژیک، تدابیری اندیشید.