معضل ریزگردها در حالی این روزها دوباره به کانون خبرها بازگشته که پس از گذشت مدت‌ها مردم خوزستان همچنان منتظر یک گام اجرایی هستند.

ریزگردها ابتدا به صورت موردی از سال 82 در خوزستان دیده شد و در سال 84 میزان آن افزایش پیدا کرد. اوچ پیدایش ریزگردها بین سال‌های 87 تا 89 بود اما افزایش شدید میزان ریزگردها در زمستان سال 93 همه مردم خوزستان را نگران کرد.

پس از پیدایش ریزگردها در سال 1393 مدیران خوزستانی اعلام می‌کردند که کانون گرد و خاک داخلی است و با پافشاری نمایندگان مردم خوزستان در مجلس و چندین تجمع شهروندان در مقابل درب استانداری خوزستان، رئیس سازمان محیط زیست در روزهایی که آب و هوای خوزستان رو به بهاری بودن می‌رفت به این استان سفر کرد.


اصرار بر خارجی بودن منشاء ریزگردها

نکته قابل تأملی که اخیرا خانم ابتکار و برخی مسئولان مربوطه اصرار عجیبی بر آن داشتند این بود که کانون‌های گرد و خاک خوزستان خارجی است و به دلیل اینکه کشورهای عراق و سوریه در حال مبارزه با تکفیری‌ها هستند نمی‌توان اقدام مثبتی در این باره انجام داد.

پس از ماه‌ها دوباره بحث ریزگردها بین مردم و مسئولان خوزستانی مطرح شد، مسئولان استانی که استاندار خوزستان در رأس آنها است می‌گوید هیچ اعتبار ملی برای مقابله با ریزگردها پرداخت نشده است.

عبدالحسن مقتدایی در این باره اظهار داشت: در امارات و کویت همه روزه مردم با مشکل گردو غبار روبه رو هستند ولی به دلیل تلاش‌های فراوان مردم باور کرده‌اند که مسئولان تمام تلاش خود را به‌کار می‌گیرند اما در کشور ما به این صورت نیست و هنوز مردم به این باور نرسیده‌اند که دولت در حال تلاش است. در کشور ما نیز باید اقداماتی انجام شود که شهروندان همراهی دولت را باور کنند.

معصومه ابتکار روز سه شنبه 19 خردادماه امسال سفری به استان خوزستان داشت، سفری که از ابتدا برای معاون رئیس جمهور خوش یُمن نبود و منجر به واژگونی قایق حامل وی شد.

رئیس سازمان محیط زیست قبل از حضور در کارگروه مقابله با ریزگردها در استانداری خوزستان ، گفت: کانون‌های گرد و غبار در خوزستان باید شناسایی شود تا بتوانیم با کشت گونه‌های مقاوم جلوی افزایش و بروز ریزگردها را بگیریم.

ابتکار عنوان کرد: البته شرایط نامنی که در سوریه و عراق پیش آمده سبب افزایش گرد و غبار در کشور شده و امیدواریم با برقراری امنیت و تلاش‌های انجام شده جلوی بروز این پدیده را بگیریم.

این صحبت‌های معاون رئیس جمهور دوباره مردم خوزستان را نگران کرد، چرا که پس از 14 سال از بروز نخستین گرد و خاک در خوزستان رئیس سازمان محیط زیست معتقد است باید کانون‌های گرد و غبار شناسایی شود.

در این باره با احمدرضا لاهیجان زاده، مدیرکل محیط زیست خوزستان به گفت‌وگو نشستیم، لاهیجان زاده معتقد است 40 درصد از مساحت خشک شده تالاب‌های خوزستان و قسمت خشک شده تالاب‌های عراق امروز به کانون تولید گرد و خاک تبدیل شده است.

وی بیان کرد: رابطه مستقیمی بین خشکی تالاب‌های بین النهرین در عراق و کاهش مساحت تالابی خوزستان با ورود ریزگردها وجود دارد.

وی برای روشن‌تر کردن موضوع گرد و خاک در خوزستان و ورود آن به کشور تصریح کرد: در ایران رطوبت تالاب‌های هورالعظیم، شادگان و بام دژ سبب تعدیل دما می‌شد به همین دلیل در دهه 60 شمسی به ندرت دمای هوا به بیش از 45 درجه سانتیگراد افزایش پیدا می‌کرد. حالا با خشک شدن 50 درصدی تالاب‌ها در خوزستان تعداد روزهایی که دمای هوا به بیش از 45 درجه و حتی تعداد روزهایی که دمای هوا به بیش از 50 درجه می‌رسد، بیشتر شده است.

مدیرکل محیط زیست خوزستان گفت: وقتی اثرات زنجیره‌ای در به وجود آمدن ریزگرد‌ها را بررسی کنیم در می‌یابیم که وقتی دمای هوا گرم شود، رطوبت خاک از بین می‌رود به همین دلیل در گذشته خاک مرطوب ما با وزش باد موثر 10 متر هم بلند نمی‌شد امروزه با وزش باد 3 تا 5 متر بر ثانیه بلند می‌شود که سبب تشدید پدیده ریزگرد می‌شود.

وی تأکید کرد: با خشک شدن بیش از 2 میلیون هکتار از تالاب‌های عراق و بیش از 40 درصد تالاب‌های خوزستان خود مساحت تالاب تبدیل به کانون ریزگرد شده و تنها راه حل برای حل این معضل احیای تالاب‌ها است.

اما اصرار معاون رئیس جمهور بر خارجی بودن منشاء گرد و خاک در خوزستان واکنش استاندار خوزستان را در پی داشت، عبدالحسن مقتدایی در جلسه مقابله با گرد و غبار واحیای ‌تالاب‌های خوزستان که با حضور معصومه ابتکار برگزار شد، اظهار داشت: ریزگردها هم منشا داخلی و هم منشا خارجی دارند و این موضوع باید باور شود و پس از آن باید تمام تلاش خود را در اولویت نخست برای ریشه کن کردن منشا داخلی بکار گیریم.

ناصر صالحی نسب نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم درباره اصرار معاون رئیس جمهور مبنی بر خارجی بودن منشاء گرد و خاک گفت: متأسفانه رئیس سازمان محیط زیست چه در این دوره و چه در دوره‌های گذشته که بر مسند ریاست این سازمان قرار گرفته باورها و برنامه‌هایش براساس واقعیت نیست.


وی افزود: رئیس سازمان محیط زیست معتقد است حق‌آبه تالاب های خوزستان تأمین شده در صورتی که وزیر بهداشت، درمان و اموزش پزشکی در سفری که بهمن‌ماه سال گذشته به عنوان نماینده دولت به خوزستان داشتند، دیدند که از 45 کیلومتری تالاب از مسیر کرخه نور و 15 کیلومتری از مسیر بستان رودخانه‌ها خشک شده و عملاً آبی به تالاب نمی‌ریزد.

نماینده مردم هویزه و دشت ازادگان عنوان کرد: قسمت وسیعی از گرد و خاک‌های خوزستان در یکی دو سال گذشته از منشاء داخلی بود و اکنون که دسترسی به منشاء خارجی ان نداریم می‌توانیم کانون‌های داخلی را ریشه کن کنیم.

به گزارش ‌تسنیم، رئیس سازمان محیط زیست در سال 93 با انتقاد از نمایندگان خوزستان در مجلس شورای اسلامی گفته بود که نمایندگان بودجه مقابله با ریزگردها را کاهش داده‌اند، صحبتی که با واکنش تند نمایندگان خوزستانی مجلس مواجه شد.

شمس الله بهمئی، نماینده مردم رامهرمز و رامشیر در مجلس شورای اسلامی در واکنش به صحبت های رئیس سازمان محیط زیست، با بیان اینکه بودجه حذف شده مورد ادعای خانم ابتکار بودجه سیاسی بوده است، گفت: یک ریال از بودجه مقابله با ریزگرد‌ها در سال 93 به خوزستان تخصیص داده نشد.

متأسفانه پس از گذشت بیش از 80 روز از سال 94 تاکنون اعتبارات ملی برای مقابله با ریزگردها در خوزستان پرداخت نشده و این موضوع سبب نگرانی مردم و مسئولان شده که آیا بودجه مقابله با ریزگردها در سال 94 به سرنوشت بودجه سال 93 دچار می شود؟

این شبهه و نگرانی زمانی افزایش پیدا می‌کند که رئیس سازمان محیط زیست براین موضوع که بحران‌های طوفان گرد و غبار جزو مواردی است که به سادگی قابل مدیریت نیست و مردم باید با آن سازگاری پیدا کنند.