شهرستان دزفول با برخورداری از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی فراوان در شمال خوزستان به عنوان نگین سبز استان آماده استقبال از گردشگران نوروزی است.

روزهای پایانی سال 93 از راه رسیده و همه مردم در تکاپوی آمادگی برای سال جدید هستند، در کنار تمام برنامه‌هایی از جمله خرید پوشاک، آجیل شب عید و خانه تکانی که از دیرباز در فرهنگ نوروز ایرانیان به ثبت رسیده‌، سفر کردن نیز جزو ضرورت‌های هموطنان در ایام نوروز قرار گرفته تا با مسافرتی هر چند کوتاه به مناطق مختلف، شیرینی نوروز خود را چندین برابر کنند.

در این بین، شهرهایی که از جاذبه‌های گردشگری فراوان به خصوص آثار تاریخی بیشتری برخوردار هستند، در اولویت‌های اصلی سفر هموطنان قرار می‌گیرند تا بدین ترتیب علاوه بر گذران اوقات، یک آشنایی مختصر اما مفید نیز با جاذبه‌های مهم مقصد مورد نظر و تاریخ کشور خود به دست آورند.

شهرستان دزفول با اختصاص لقب‌هایی همچون شهر پارک‌های ساحلی، شهر مساجد تاریخی و شهر موزه آب و آجر، ظرفیت خود را در زمینه جذب گردشگر و توریسم ثابت کرده است، جاذبه‌های تاریخی و گردشگری شهرستان دزفول از چنان تنوعی برخوردار است که در یک بار سفر به این شهر نمی‌توان به تمام ابعاد آن دست یافت که همین موضوع، هر گردشگری را مجاب می‌کند تا در ایام تعطیل و به ویژه نوروز به شهرستان خوش آوازه دزفول که تلفیقی از سازه‌های مدرن و باستانی است سفر کند تا با آشنایی نزدیک با جاذبه‌های دیدنی و کم نظیر این شهرستان به جمله معروف «شنیدن کی بود مانند دیدن» پی ببرد.

در این گزارش چند اثر تاریخی و گردشگری شهرستان دزفول به صورت مختصر معرفی می‌شوند.

*آسیاب‌ها

بر روی رودخانه دز در شمال غربی دزفول آثار سدی وجود دارد که هنوز بقایای سه دیوار در جبهه جنوبی و دو غرفه بر روی دیوار بدنه اصلی، دو دهنه اصلی و یک طاق فروریخته باقی مانده است که به لهجه محلی آن را اسیوای گله گه بالایی (آسیاب‌های گلوگاه بالایی) می‌نامند، این آسیاب‌ها در گذشته به منظور آرد کردن گندم مورد استفاده مردم دزفول قرار گرفته که اکنون بقایای آن‌ها در رودخانه دز و کنار پل قدیم نمای بسیار زیبایی به منطقه داده است.

*مسجد جامع دزفول

یکی از قدیمی‌ترین مساجد شهر دزفول، مسجد جامع است که در مرکز فعلی شهر قراردارد و به شماره 287 در ردیف آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، از روی ساختمان قدیمی به ویژه شبستان اصلی مسجد و ستون‌های آن به خوبی پیداست که قدمت زیادی دارد، برخی از کاوشگران احتمال داده‌اند که این بنا در قرن سوم و یا اوایل قرن چهارم هجری قمری ساخته شده است، آنچه در خصوص این بنا می‌توان گفت کاربردی بودن آن در قبل و بعد اسلام است.

*حمام شاه رکن‌الدین

این بنای تاریخی در مرکز شهر دزفول و در نزدیکی خیابان طالقانی در کنار آرامگاه شاه رکن الدین واقع شده است که در عهد خود مورد استفاده عمومی به عنوان گرمابه بوده و تمام ویژگی‌های یک حمام قدیمی نظیر گرمابه، سربینه و... را داراست، آب مورد نیاز این حمام نیز از چاه مجموعه شاه رکن الدین تامین می‌شده است، مرمت این بنا در سال 1385 توسط سازمان میراث فرهنگی خوزستان انجام شده و درحال حاضر به عنوان کتابخانه عمومی توسط اداره امور کتابخانه‌ها اداره می‌شود.

*بافت قدیم دزفول

بافت قدیم شهر دزفول در کنار رودخانه دز شکل گرفته و شامل 28 محله قدیمی و درهم تنیده است که به سبب اقلیم خاص دزفول، کوچه‌های باریک و سرپوشیده‌ای به نام ساباط، پیوستگی بین محلات را بیشتر می‌کند. در هر یک از این محلات، بناهای عمومی نظیر حمام، مسجدوقمش وجود داشته که اکنون نیز به‌صورت کامل و یا نیمه تخریب دراختیار علاقه مندان به آثارتاریخی هستند، تزئینات آجری بی‌نظیر بافت قدیم، دزفول را به شهر آجری معروف کرده است. خانه‌های معروف و مشهوری به نام صاحبان بنا از دوره‌های گذشته به‌جا مانده که دارای ارزش تاریخی، فرهنگی و مذهبی بی‌نظیری است، به همین خاطر بافت کهن دزفول در بین آثارتاریخی این شهرستان از جایگاه بالایی برخوردار است. بافت قدیم دزفول در حدود 200 هکتار است که از دیگر ویژگی‌های آن گستردگی استفاده از خشت پخته (آجر) است.

بازار قدیم دزفول از قدیم الایام محل کسب و کار و فعالیت اقتصادی شهر بوده که پیشه‌هایی همچون صنایع دستی، سنتی و خدماتی در راسته‌های متعدد این بازار فعالیت داشته‌اند. راسته‌های آهنگران، خراطان، نمدمالان، مسگران، شیرینی پزان و بزازان دراین بازار از دیرباز وجود داشته و دارند که البته اکنون برخی از آن‌ها منسوخ شده و جای خود را به مشاغل جدید‌تر داده‌اند. با این حال هنوز بازار قدیم دزفول رنگ و بوی سنتی خود را حفظ کرده است، این بازار که در مرکز شهر دزفول قرار دارد در حال حاضر نیز به عنوان یکی از مراکز اصلی تجارت شهر در حال فعالیت است. وجود شغل‌ها و راسته‌های قدیمی با شکل خاص معماری مغازه‌ها و فروش برخی صنایع دستی معروف دزفول این بازار را به محلی برای تامین سوغات گردشگران تبدیل کرده است.

*خانه تیزنو

محله قلعه قدیمی‌ترین محله شهر دزفول بوده که در اصل به دلیل همجواری با قلعه‌ای نظامی که به‌خاطر حفاظت از پل ساسانی ساخته شده بود به این نام شهرت یافته است، خانه تیزنو در ضلع شرقی میدان اصلی محله قلعه واقع شده که پیکره اصلی آن متعلق به دوره صفویه است، این خانه در دوره قاجار و پهلوی با تغییرات عمده‌ای مواجه شده اما همچنان یکی از زیبا‌ترین آثار تاریخی دزفول محسوب می‌شود که محل اسکان نمایندگان یونسکو نیز قرار گرفته است.

*دریاچه دز (شهیون)

یکی از زیبا‌ترین دریاچه‌های ایران و جهان در شمال غربی دزفول و پشت دو کوه شاداب و تنگوان در کنار روستای گردشگری پامنار دزفول شکل گرفته و چهره زیبایی را به منطقه شهیون داده است، این دریاچه زمینه مساعدی رابرای انجام ورزش‌های آبی از جمله قایقرانی، اسکی و شنا به وجود آورده است. وجود چند جزیره بزرگ و کوچک که روی آن‌ها انبوهی از درختان کنار و بادام کوهی و جانوران کوچکی همچون خرگوش و روباه و پرندگان زیبایی مانند تیهو و کبک به چشم می‌خورد که از این بابت جلوه دیگری را به دریاچه بخشیده است.

*کت

کت (در گویش دزفول) حفره‌های غارمانندی هستند که توسط انسان یا به طور طبیعی در دیواره‌های سنگی حاشیه روددز حفر شده‌اند و درطول مسیر رودخانه به تعداد زیادی دیده می‌شوند، از بالای روددز درمناطقی مانند گلال، تالخانی ودووه این کت‌ها وجود دارند که در ایام تابستان و بهار به شدت مورد استفاده و استقبال شهروندان و به ویژه مسافران قرار می‌گیرند.

*شهیون

دهستان زیبای شهیون در شمال شهرستان دزفول قرار دارد چندین روستا است، نقاط بسیار زیبای طبیعی شهیون، این منطقه را به یکی از مناطق پرجاذبه ازنظرگردشگری تبدیل کرده است، دریاچه وسیع دز، قلعه شاداب، کول خرسون و دره دیونی ازمناطق دیدنی شهیون به شمار می‌روند، درختان سرسبز در انواع متعدد و گل‌های قرمز رنگ لاله بسیار فراوانی که در سراسر جاده‌های منتهی به شهیون و روستاهای آن بر روی تپه‌ها و کوه‌ها خودنمایی می‌کنند نیز مناظر چشم نوازی را به گردشگران هدیه می‌کند که نظیر آن را نمی‌توان در هر جایی یافت.

*چال کندی

چال کندی یکی از مناطق طبیعی دیدنی و بکر شهرستان دزفول درفصول بهار و تابستان است. این منطقه در 18 کیلومتری شمال شهر دزفول در محور جاده دزفول ـ شهیون و هفت کیلومتر بعد از پادگان قدس در مسیر رودخانه دز واقع شده است. این منطقه دارای مسیری مال رو از سرجاده تا لب رودخانه بوده و برای رفتن به این منطقه بهتر است با گروه و یا افراد محلی آشنا به این منطقه همراه شد. زمان پیاده روی بعد از آخرین مسیر ماشین رو، حدود 45 دقیقه است که برای رسیدن تا کنار رود باید از کمرکش دیواره‌ها و صخره‌ها عبور کرد که پس از 10 دقیقه پیمودن، مسیر حرکت حالت کوهپیمایی به خود گرفته و آمادگی بدنی در حد متوسط را طلب می‌کند، می‌توان به جای استفاده از خودرو مسیر رسیدن به این منطقه را با قایق از پارک دولت طی کرد. منطقه چال کندی از مناطق کمتر تغییر یافته رود دز است. آرامش رودخانه، حاشیه‌های طبیعی آن، زیستگاه‌های جانوران متعدد، نیزار‌ها، علفزار‌ها، بیشه زار‌ها و آب عمیق و آرام منطقه روح هر بازدید کننده‌ای را جلا می‌دهد.

*سردشت

یکی از استثنایی‌ترین جلوه‌های بکر طبیعت خوزستان، منطقه سرسبز و زیبای سردشت است که در منطقه کوهستانی شمال دزفول قرار دارد، وجود کوه‌های سر به فلک کشیده، دره‌های سرسبز و پرآب، مزارع، چشمه سار‌ها و جویبار‌ها به خصوص در ایام زمستان و بهار موقعیتی ممتاز و ویژه را جهت استفاده مشتاقان از هوای پاک، معطر و فرحبخش فراهم کرده است، منطقه سردشت و شهیون از شلوغ‌ترین نقاط گردشگری دزفول به شمار می‌روند که طبیعت بسیار زیبا و شگفت آور این مناطق دلیل این استقبال گسترده گردشگران است.

*منطقه بوالحسن

بوالحسن در منطقه سردشت دزفول قرار دارد، روستای بوالحسن از مکان‌های دیدنی این منطقه بوده و کوه‌های هفت تنان و دژممدعلی خان از جاذبه‌های گردشگری آن به شمار می‌رود، همچنین نهر‌ها، چشمه‌ها و درختان بلوط متعدد بر زیبایی این منطقه افزوده است. امام‌زاده بوالحسن نیز یکی از بقعه‌های زیارتی اهالی محسوب می‌شود.

*روستای نورآباد

روستای نورآباد یکی از مناطق زیبا و دیدنی دزفول است که از چند نظر دارای اهمیت گردشگری است. اول قسمت تاریخی روستا که مقبره‌ای نیز در آنجا وجود دارد و در اطراف آن خانه‌هایی هنوز از آثار کهن به‌جا مانده است، دوم طبیعت سرسبز و چشم نواز روستا که در فصل بهار بسیار دیدنی است. در نزدیکی این روستا آبشاری با ارتفاع 20 متر وجود دارد که هوای اطراف آبشار بسیار خنک و آرامش بخش است. از دیگر ویژگی‌های این روستا وجود یک غار شگفت آور در حوالی آن است.

*امامزاده رودبند

در شمال شهر دزفول و در مرتفع‌ترین محله مشرف به رودخانه بنایی آرامگاهی در محوطه‌ای باز به صورت کوشکی وجود دارد که بسیار زیبا وباشکوه و به سبک معماری قدیم بنا شده است، این آرامگاه متعلق است به یکی از عرفای بزرگ دزفول به نام سلطان سیدعلی سیاهپوش که از قدیم الایام مردم دزفول به آن شاه رودبند یا شاه دریابند گفته‌اند و همواره در تمام فصول پذیرای گردشگران است.

*آرامگاه یعقوب لیث صفاری

آرامگاه یعقوب لیث صفاری که با قیامش نام ایران دوباره دراین سرزمین طلوع کرد. آرامگاه این سردارنامی در 12 کیلومتری شهر دزفول و در جاده دزفول ـ شوشتر در کنار روستای اسلام آباد واقع شده است. بنای بقعه از یک چهارطاقی با گنبدی مخروطی و مضرس در دوره سلجوقی تشکیل یافته است. یعقوب لیث نخستین سردار ایرانی بعد از ورود اسلام به ایران است که تلاش کرد ایرانی متحد و پایدار را پایه گذاری و حکومت کند، بنای آرامگاه این سردار ایرانی به دلیل ارزش‌های تاریخی و معماری به شماره 2550 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، این بنا در سال‌های اخیر مرمت شده و برای عموم علاقه‌مندان بازدید از آن امکان پذیراست.

*مجتمع فرهنگی سینمایی دزفول

این مجتمع طرحی است که در طول پنج سال محقق شد و چند سال بعد به عنوان پروژه منتخب در جشنواره روروز در نروژ برگزیده شد، این طرح از این بابت مورد توجه قرار گرفت که به تعبیری منعکس کننده مفاهیم بنیادین این دیار در ایجاد فضا و استفاده از هندسه مالوف در ترکیب با مصالح بومی بود، در حالی که از احکام و فن آوری دوران معاصر بهره می‌گرفت، در واقع ساختمانی با ویژگی‌های منطقه‌ای بود که امکان درک جهانی را داشت. این مجتمع دارای سالن‌های مجزای نمایش و واحدهای مربوطه و غرفه‌هایی جداگانه و نیز دارای سالن نمایش فیلم و کارگاه فیلم سازی، سفال سازی و... است. وجود امکانات رفاهی، تفریحی و رستوران، چایخانه سنتی و غرفه صنایع دستی از جمله قسمت‌های مورد توجه این مرکز است.

*هتل جهانگردی دزفول

شهر دزفول دارای سه هتل برای اقامت مسافران و گردشگرانی است که از شمال خوزستان بازدید می‌کنند، هتل جهانگردی دزفول 3 ستاره بوده و با داشتن امکانات متنوع اقامتی و رفاهی، رستوران، فضای سبز، آلاچیق و چایخانه سنتی و آبنما، فضای آرامش بخشی را برای گردشگران فراهم کرده تا با خیالی آسوده در شهرستان دزفول اقامت کنند.

حمام موزه تاریخی کرناسیان، پل باستانی ساسانی، موزه آب، بقعه سبزقبا، مسجد تاریخی دروازه، مسجد تاریخی لب خندق، بقعه محمدبن جعفرطیار، قلعه‌های تاریخی امیربهمن خان صمصام و مستوفی خان، دره کاید، قله برفگیر کوه سالن، چشمه شیرین، کوه سگریون، دریاچه دارک شهیون، پارک‌های جنگلی میلاد، لادن، شقایق و لاله از دیگر جاذبه‌های طبیعی تاریخی و گردشگری این شهرستان هستند.