گردشگری غذا یا FOOD TOURISM به عنوان ظرفیتی مطلوب برای توسعه گردشگری کشورهای جهان مطرح است که از این ظرفیت درآمدزا در کشور به منظور توسعه گردشگری داخلی و خارجی استفاده نمی شود
گردشگرانی که به کشورهای مختلف سفر می کنند در کنار دیدار از جاذبه های طبیعی و تاریخی آن کشور، دوست دارند از غذاهای سنتی کشور مقصد نیز بچشند تا بعدها از این تجربیات به عنوان تجربه موفق و خاطرات خوب سفر خود یاد کنند.
گردشگران ورودی به ایران نیز از این قاعده پیروی کرده و دوست دارند هنگام سفر، از تنوع غذایی برخوردار باشند و یکی از جاذبه های سفر برای گردشگران، آشنایی با غذاهای مختلف کشورهای مقصد و چشیدن طعم غذاهای آن کشور است.
کشورهای پیشرو در توسعه گردشگری از Culinary Tourism یا Food Tourism به عنوان یک بخش درآمدزا و مستقل این صنعت بهره می برند تا از این طریق به توسعه گردشگری کشور کمک کنند، فرهنگ کشور خود را تبلیغ کرده و از سویی درآمدهای کلانی نیز کسب کنند.
بر اساس آمارها و نتایج نظرسنجی های رسمی، بیش از 88 درصد گردشگران در جهان، آشنایی با سبک های مختلف آشپزی و خوردن غذاهای سنتی کشورهای مختلف را از مهم ترین فاکتورهای سفر می دانند.
سازمان گردشگری جهانی وابسته به سازمان ملل هم پیش از این اعلام کرده بود، 30 درصد درآمد کل گردشگری جهان وابسته به صنایع غذایی است.
گردشگران خارجی ترکیه، سال گذشته بیش از6.5 میلیارد دلار در این کشور برای صرف غذا هزینه کرده اند که این رقم قابل توجه، معادل کل درآمد گردشگری ایران از ورود مسافران خارجی است.
انجمن آژانس های مسافرتی ترکیه در گزارشی اعلام کرد که سال 2014 حدود 41 میلیون و 400 هزار گردشگر خارجی از ترکیه دیدن کردند که از مجموع 34.3 میلیارد دلار درآمد حاصله از ورود این گردشگران، 6.5 میلیارد دلار بابت هزینه برای وعده های غذایی و خوراکی ها بوده است.
میزان هزینه گردشگران خارجی در ترکیه تنها برای صرف غذا در حالی قابل توجه است که طبق آخرین آمار اعلام شده از سوی رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشورمان، درآمد ایران از ورود گردشگران خارجی در سال گذشته حدود 6.5 میلیارد دلار بود.
بر این اساس، هر گردشگری که ترکیه را به عنوان مقصد خود انتخاب می کند، حدود 157 دلار برای خرید غذا و نوشیدنی هزینه می کند و هدف صنعت گردشگری این کشور رسیدن به 250 دلار برای هر گردشگر است.
بر اساس گزارش های موجود، در سال گذشته میلادی هفت میلیون و 980 ترک به کشورهای دیگر سفر کردند و در کل پنج میلیارد و 470 میلیون دلار هزینه کردند که از این میزان یک میلیارد و 550 میلیون دلار (برابر 28.3 درصد) در صنعت غذایی خرج شده است.
تاکنون 124 غذای متفاوت در موسسه استانداردهای ترکیه به ثبت رسمی رسیده و 185 غذای دیگر در راه ثبت است.
ایران نیز با داشتن تنوع غذایی و فرهنگ های مختلف قومی در سراسر کشور می تواند از این فرصت به نحور شایسته استفاده کند و به عنوان مثال یک گردشگر می تواند در آذربایجان غذاهایی بخورد که در جنوب نیست و در جنوب با سفره ای مواجه شود که در اصفهان نیست و در اصفهان نیز غذاهایی به او عرضه شود که در شمال وجود ندارد.
مدرس دروس گردشگری مراکز آموزش عالی و فعال این صنعت در گفت و گو با ایرنا از غذا در گردشگری به عنوان یکی از ارکان توسعه این صنعت یادکرد و افزود:برخی کشورهای پیشرو در توسعه گردشگری جهان از این فرصت برای تبلیغ فرهنگ کشور خود استفاده می کنند.
ˈمهدی مصطفوی با بیان تجربه موفق برخی کشورها در این زمینه افزود: گردشگران در بسیاری از کشورهای جهان تنها برای خوردن غذاهای کشور مقصد به آن کشور سفر می کنند و با شرکت در جشنواره های مختلف و هزینه کردن پول خود به رونق گردشگری کشور مقصد کمک می کنند.
وی با بیان با بیان برخی نقاط ضعف ایران در گسترش گردشگری به ویژه ارائه خدمات غذا، افزود:با وجود ظرفیت های فراوان کشور، در این خصوص کار زیادی انجام نشده است و اینکه برخی گردشگرن برای شرکت در جشنواره های ملی یا بین المللی ایران به این کشور سفر کنند، در برنامه ریزی تورگردان ها گنجانده نشده است.
این مدرس گردشگری مراکز آموزش عالی استفاده از ظرفیت های فرهنگی اقوام کشور در پخت غذاهای محلی را از دیگر فرصت های مغفول مانده توسعه این صنعت در ایران بیان کرد و افزود:بسیاری از برنامه ریزان و تورگردان ها در این خصوص نیز به صورت تخصصی کار نکرده اند.
مصطفوی تاکید کرد: نبود اطلاعات کافی از عادت های غذایی گردشگران ورودی به کشور باعث شده است ارائه غذا در رستوران ها و هتل های کشور تنها به کباب ایرانی یا برخی غذاهای تکراری محدود شود.
این فعال صنعت گردشگری ارائه غذا و نوشیدنی مطلوب به گردشگران با توجه به آداب و رسوم کشور و عادات غذایی گردشگران ورودی را از بخش های جدایی ناپذیر مدیریت ارائه خدمات به گردشگران بیان کرد و گفت:در برخی موارد مشاهده شده است در استان های مختلف کشور به جای ارائه غذاهای سنتی تنها به ارائه منو غذایی محدود به گردشگران نظیر چلوکباب، جوبه کباب، جوجه کباب مخصوص، جوجه کباب پیچ ممتاز یا خوراک ها اکتفا می شود.
مصطفوی نگاه برخی فعالان گردشگری به کسب سود بیشتر از بسته های سفر و وجود مشکلات اقتصادی را از دلایل عمده گنجانده نشدن غذاهای سنتی کشور در بسته های غذایی ارائه شده از سوی شرکت های ارائه دهنده خدمات گردشگری یا تورگردان ها بیان کرد.
یکی دیگر از فعالان صنعت گردشگری کشور نیز گفت: در کشور مالزی هر سال جشنواره هایی برای معرفی غذاهای آن کشور برگزار می شود که این جشنواره ها به جشنواره های بین المللی توسعه یافته و همه ساله کشورهای زیاید برای حضور در این جشنواره ها به آن کشور سفر می کنند.
علیرضا نظری اسفنگره اضافه کرد: از این نوع می توان به جشنواره تخصصی محصولات کشاورزی نظیر زیتون در کشور ترکیه اشاره کرد که از فعالان عرصه غذا از این محصول، چندین نوع غذا و انواع مختلف ترشی و تهیه می کنند.
وی با بیان ظرفیت های شکور در عرصه عرقیات گیاهی، تاکید کرد: از این ظرفیت نیز در نوشیدنی های ارائه شده به گردشگران استفاده نمی شود.