خوزنیوز: نرگس؛ رز؛ مریم؛ گلایول؛ اگر خوزستانی باشید و هرکدام از این گل های زیبا را بخواهید، تا محل کشت آن فاصله زیادی ندارید. گل های زیبا و خوش عطری که برای رسیدن به خریدار خوزستانی تا پایتخت می روند و برمی گردند.

به گزارش خوزنیوز، خوزستان در زمینه پرورش گل و گیاه در جمع مناطق اصلی شامل استان های تهران، مرکزی و مازندران قرارمی گیرد؛ با توجه به ظرفیت‌های فراوان برای تولید گل و گیاه، از جمله تنوع اقلیمی، آفتاب درخشان، شرایط مناسب آب و خاک در شمال استان، نیروی کار فراوان، بهره‌مندی از ذخایر انرژی فسیلی با حداقل انرژی مصرفی و تولید زودرس، خوزستان در تأمین نیاز داخلی کشور به گل و نیز بخشی از نیاز بازار صادراتی سهم بسزایی دارد.

خوزستان، مهد گل
سیدمصطفی ملائکه، کارشناس باغبانی جهاد کشاورزی خوزستان در گفت و گو با خوزنیوز اظهار می‌کند: کل سطح زیرکشت گل و گیاه در استان خوزستان 754 هکتار است که از این میزان، 350 هکتار شامل به صورت گلخانه ای و 404 هکتار باقی آن در فضای آزاد پرورش داده می شود. در مجموع ازلحاظ دارا بودن سطح زیرکشت گل رز اول و از لحاظ تولید آن در کشور مقام دوم را داریم.

ملائکه عنوان می‌کند: تفاوت بین سطح زیرکشت و میزان تولید، نشان دهنده آن است که بازدهی کشت گل می تواند بهبود یابد و در این میان وارد کردن ارقام جدید گونه های گل ها تاثیر بسزایی خواهدداشت. ازسوی دیگر استفاده از سازه های مدرن به جای سازه های سنتی، یکی از راه حل های دیگر برای افزایش تولیدات گل و گیاه در خوزستان است. هم اکنون اکثر سازه هایی که در گلخانه های استان مورد استفاده قرارمی گیرد سازه های چوبی است که بهتر است از جنس فلزی باشند؛ درصورتی به تولید میانگین کشوری نزدیک می شویم که سازه های گلخانه ای استان مطابق با شرایط گلخانه ای کشور باشد.

ثریا، رییس صنف گل و گیاه بهبهان نیز با بیان این که ظرفیت تولید نرگس در بهبهان بیش از این است، می‌گوید: در گذشته بیش از سه هزار هکتار نرگسزار طبیعی با گونه های بسیار متنوع در بهبهان وجودداشت، اما اکنون هم سطح زیرکشت و هم گونه های تولیدی کاهش یافته است. اکنون شهرستان بهبهان با داشتن 300 هکتار مزرعه پرورش نرگس، دارای رتبه اول تولید این گل در کشور است و علاوه بر نرگس، تولیدکننده گل های رز و گلایول نیز هست.

اما معاون بهبود توليدات گياهي جهاد كشاورزي خوزستان سطح زیرکشت گل نرگس را در گذشته نزدیک بیش از 200 هکتار دانسته و می‌گوید: با توجه به عملیات زیربنایی طرح 550 هزارهکتاری ازجمله زیرسازی، شبکه سازی و تسطیح اراضی، این میزان به 22 هکتار در منطقه حفاظت شده منابع طبیعی تقلیل یافت. اما در سال گذشته با تخصیص اعتباراتی، سطح زیر کشت گل نرگس در بهبهان افزایش یافت.

هم اکنون صنعت پرورش گل در خوزستان با مشکلاتی روبروست و این مشکلات، باعث شده که با وجود ظرفیت چشمگیر استان در تولید گونه های مختلفی گل ازجمله نرگس و رز، در سال های اخیر شاهد پیشرفت محسوسی در این صنعت نباشیم.

خرید گل در خوزستان، در انحصار عده ای خاص
محمد قاسمی نژاد، معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی خوزستان بزرگترین مشکل پرورش گل در استان را انحصاری بودن آن در دست عده ای خاص دانسته و می‌گوید: الآن به دلیل این مشکل، گل ها از خوزستان به تهران برده و سپس مجددا از پایتخت به خوزستان برمی گردانند و دلیل آن نیز این است که هرکسی نمی تواند وارد بازار گل شود؛ کشاورزان نیز برای آن که محصولشان به فروش رود ناچارند گل را به این افراد عرضه کنند.

وی با بیان این که ایجاد پایانه حمل و نقل گل در دزفول چاره این مشکل است، می‌افزاید: حمل و نقل گل نیز چالش دیگری برای تولیدکنندگان است؛ هم اکنون صادرات گل از خوزستان، علاوه بر پایتخت تنها به برخی از کشورهای همسایه و به صورت غیرمکانیزه انجام می شود که کیفیت گل را نیز کاهش می دهد.

ثبت ملی کافی نیست؛ بیمه گل، یک نیاز جدی
ثریا مشکل اصلی صنعت پرورش گل در بهبهان را درکنار کمبود حمایت های دولتی و میزان وام ها، نبود بیمه محصول گل دانسته و می‌افزاید: درپی مکاتبات فراوانی که با مسئولین کشوری داشته ایم، مجوز صدور این بیمه دریافت شده، اما هنوز به مرحله اجرا نرسیده است.

عضو صندوق حمایت از توسعه کشاورزی بهبهان با بیان این که سرمازدگی گل نرگس را تهدید می کند می‌گوید: بیمه شدن گل می تواند از وارد شدن خسارت به کشاورزان جلوگیری کند، زیرا گل نرگس بیماری خاصی ندارد اما در دمای زیر صفر درجه خراب می شود که پارسال نرگس های بهبهان دچار این مشکل شدند.

ثریا خاطرنشان می‌کند: در کشور هلند خیابانی به نام نرگس بهبهان نام گذاشته شده است ما در کشور خود ما به آن اهمیت داده نمی شود.

وی ادامه می‌دهد: پس از مکاتبات مختلف و همت نماینده خوزستانی، چندی پیش نرگسزارهای بهبهان به ثبت ملی رسید، ولی هنوز حمایتی دیده نشده است؛ در سفری که رییس سازمان میراث فرهنگی کشور به بهبهان داشت، این مسائل را با او درمیان گذاشتیم و ایشان نیز قول پیگیری داد.

از نرگس 50 تومانی تا نرگس 500 تومانی
ثریا مشکل اساسی دیگر را بازار فروش گل و گیاه دانسته و خاطرنشان می‌کند: ما یک تعاونی فروش محصولات گل در استان یا غرفه فروش گل هایمان را در بازار تهران نداریم؛ این تعاونی می تواند در فصل فروش گل، علاوه بر حمایت از تولیدکنندگان، دست واسطه گران و چرخش چندباره گل را کوتاه کند تا گل آسیب کمتری ببیند و با قیمت تمام شده پایین تری به دست مصرف کننده برسد. هم اکنون هرشاخه نرگس به قیمت 50 تا 60 تومان از تولیدکننده خریداری و به قیمت 500 تومان به فروش می رسد.

وی می‌افزاید: درحال حاضر صادرات گل به تهران به صورت سنتی انجام می شود و همه تولیدکنندگان، گل را به صورت سنتی و با اتوبوس معمولی به تهران منتقل می کنند که با تشکیل تعاونی عرضه و تقاضا، سازوکار جابجایی گل و ماشین های مخصوص به آن فراهم می شود. تشکیل این تعاونی ها نیازمند حمایت سازمان بازرگانی و جهاد کشاورزی است.

ثریا عنوان می‌کند: گل نرگس بهبهان ماندگاری بالایی دارد و در بازار تهران با قیمت بالاتری به فروش می رسد، درحالی که نرگس شیراز یا شمال این ویژگی را ندارد.

قاسمی نژاد نیز تاکید می کند: لازم است صنف گل و گیاه اقدامات بیشتری انجام دهد و به عنوان صنف، گلکاران را در کنار هم قراردهد. پیش از این قرارشده بود خرید گل به صورت نظام یافته توسط این صنف انجام شود، ولی به دلیل هماهنگ نبودن گلکاران و فروش محصولات آن ها به صورت خودجوش، این اقدام میسر نشد که امیدواریم با فرهنگ سازی بیشتر، در آینده شاهد اجرای این برنامه باشیم.

پایانه مجهز به سردخانه، همچنان متوقف است
ملائکه می‌گوید: پایانه ای که به منظور نگهداری از گل ها قرار بود احداث شود هنوز متوقف است و حدود 30 درصد پیش رفته است. اطمینان دارم بازاریابی و بازرگانی یکی از مسائل مهم ماست که با حل شدن آن به طورطبیعی باقی مشکلات حل خواهدشد.

وی با اشاره به این که سرمایه گذاران و تولیدکنندگان باید خود به دنبال بهبود شرایط باشند می‌گوید: سازمان جهادکشاورزی تسهیلات کافی را در اختیار کسانی که درپی ارتقای تجهیزات هستند قرارمی دهد. نحوه حمل ونقل نیز یکی دیگر از مشکلات تولیدکنندگان گل است و برای رفع این مشکل نیز به دست خود ایشان است تا اقدام به تهیه کانتینرهای یخچال دار شود و کیفیت گل ها در میان راه افت نکند.

چنگلوایی، مدیرکل جهادکشاورزی خوزستان با عنوان این که نبود پایانه های گل و گیاه از مهم ترین مشکلات پیش روی این صنعت در خوزستان است، می گوید: بیش از هشت سال است که مکانی برای پایانه گل در خوزستان در نظر گرفته شده، اما ساخت آن فقط 25 درصد پیشرفت داشته و اکنون نیز متوقف شده است. وی ضعف مدیریت و نبود بودجه را یکی از علل توقف ساخت پایانه گل و گیاه استان عنوان می کند و می افزاید: اگر پایانه گل و گیاه راه اندازی شود، گلکاران استان می توانند گل های خود را به این پایانه تحویل دهند تا در سریع ترین زمان به مناطق مختلف کشور و حتی خارج از کشور ارسال شود که این کار می تواند بیش از چهار تا پنج برابر سودآوری برای استان همراه داشته باشد.

هواپیماهای ترک کیش ایرلاین، ظرفیتی برای صادرات گل
به تازگی با توافق مسئولان با شرکت هوایپمایی ترکیش ایرلاین، ظرفیت جدیدی در صنعت حمل و نقل بین المللی استان خوزستان به وجود آمده است که با آغاز پروازهای این شرکت از 25 اسفندماه سال جاری، فرودگاه بین المللی اهواز آماده پذیرش هواپیماهای این شرکت بین المللی است. شرکت مزبور به 262نقطه جهان برنامه پروازی منظم دارد و با آغاز فعالیت آن، از این پس بار هم جابه‌جا خواهد شد. از این رو از این ظرفیت می‌توان برای صادرات کالاها و به خصوص گل و گیاه بهره گرفت.

صنایع جانبی، حلقه مفقوده
قاسمی نژاد یادآور می شود: فقدان صنایع جانبی وابسته به گل، از جمله گلاب گیری، تهیه اسانس و رایحه از ملزومات گسترش این صنعت در خوزستان است و در این میان، گل نرگس بهبهان از ظرفیت بیشتری برخوردار است که می توان از استخراجات آن برای مصارف دارویی و عطر بهره گرفت.

مردم را با گل آشنا کنیم
کار‌شناس باغبانی جهاد کشاورزی استان خوزستان ادامه می‌دهد: سرانه مصرف گل و گیاه در کشور ما بسیار پایین بوده و یکی از دلایل آن، پایین بودن سطح معیشتی مردم است. با فرهنگ سازی می توان این مسئله را تا حدی کاهش داد؛ در این زمینه می توان مثلا کاربرد گل و اهدای آن در سریال های تلویزیونی افزایش داد.

وی اظهارمی‌کند: خوزستان در زمینه تولید گل درکشور رتبه خوبی دارد ولی کمتر به آن توجه جدی می شود و بیشتر افراد از وسعت مزارع پرورش گل در شهرهایی ازجمله بهبهان و دزفول بی خبرند. در استان خوزستان گل های رز، نرگس، مریم، گلایول و همچنین درختچه های زینتی تولید می شود که شهرهای دزفول، بهبهان و شوش دارای بیشترین تولید گل در استان هستند.

معاون بهبود توليدات گياهي جهاد كشاورزي خوزستان می گوید: یکی از کارهای خوبی که می توان انجام داد این است که مزارع گل خوزستان به ویژه نرگسزارهای بهبهان را به عنوان جاذبه گردشگری به مردم معرفی کنیم؛ اکنون حتی بسیاری از مردم خوزستان نیز از وجود این نقاط آگاهی ندارند و چه خوب است اداره کل میراث فرهنگی خوزستان اقدام به تهیه بروشور، تابلو و تصاویر این گل ها نماید.

گل نرگس و پیشگیری از سرماخوردگی!
رییس صنف گل و گیاه بهبهان یادآورمی‌شود: مردم باید بدانند گل نرگس دارای خواص درمانی و دارویی است و بوییدن گل نرگس یک عامل بازدارنده از ابتلا به سرماخوردگی و بیماری های عفونی است؛ اگر این اطلاعات به صورت بروشور از طریق تعاونی ها و بخش خصوصی بین مردم توزیع گردد، نقش مهمی در ترویج فرهنگ خرید گل و گیاه خواهدداشت. هم چنین مرکز تحقیقات کشاورزی باید برروی کار استخراج عطر و اسانس از گل نرگس کار کند؛ هم اکنون چنین کاری در کشور انجام نمی شود که جای تاسف دارد.

دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان نیز می گوید: متاسفانه به دلیل کم توجهی به اهمیت گل نرگس، در بیشتر نقاط کشور به نام نرگس شیراز عرضه می شود و به همین دلیل خریداران جذب باغات گل نرگس استان فارس می شوند.

مجتبی گهستونی عنوان می كند: حمایت و پشتیبانی مسئولان از كشت این گل و تامین رضایت نرگس كاران می تواند شرایطی را برای بهره مندی از سهم قابل توجه این گل در ایجاد اشتغال فراهم آورد. گل نرگس علاوه بر مزایای اقتصادی به لحاظ فنی نیز از بسیاری محصولات کشاورزی دیگر برتر است و مهمترین برتری آن کاشت تنها یک بار گل و برداشت سالانه آن بدون داشت است. عدم نیاز به آبیاری و اتکا به آب باران مزیت دیگری است که خود به تنهایی می تواند عاملی برای رقابت این محصول با گندم باشد.

آن چه در صحبت با کارشناسان و متولیان گل و گیاه خوزستان مورد توجه قرارمی گیرد، متفق القول بودن آنان در اهمیت تکمیل پایانه گل و گیاه دزفول است. با ایجاد این پایانه، گل و گیاه خوزستان برای خود صاحب پایگاهی می شوند و از آن پس دیگر اقدامات یعنی تشکیل تعاونی، افزودن ماشین آلات ویژه حمل گل و بهبود سازوکار فروش گل تسهیل خواهدشد. متاسفانه تلاش برای پرسش پیرامون دلیل توقف این پایانه از معاون برنامه ریزی و مدیرکل امور اقتصادی استانداری خوزستان به نتیجه ای نرسید، اما امیدواریم با انعکاس این مطالب، همت مدیران استان نسبت به توسعه صنعت گل و گیاه در خوزستان افزایش یابد.

گزارش / زینب جعفرزاده