آیین بزرگداشت بیست و دومین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در خوزستان امروز، ۲۸ آبان‌ماه در کتابخانه مرکزی اهواز برگزار شد.

ابوالقاسم مقیمی‌عراقی مدیر امور فرهنگی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در این همایش اظهار کرد: خوزستان در عرصه کتاب و کتابخوانی در ذهن مدیران و کارکنان ستاد مرکزی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با همیاری مدیران استانی و کتابداران آن، استانی سراسر تلاش، حرکت و تکاپو است.

وی در ادامه با اشاره به پرکار بودن این نهاد در راه‌اندازی و افتتاح کتابخانه‌های متعدد، گفت: این پویایی در خوزستان برای نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نشاط‌‌‌ آفرین است. خوزستان بر اساس آمار و قرائن در سومین رتبه تعداد کتابخانه‌ها بعد از تهران و اصفهان قرار دارد و این به جهت سرعت و حمایت مسئولان صورت گرفته است.

مقیمی‌عراقی ادامه داد: این روند و توسعه کتابخانه‌ها استان را با مشکلاتی مواجه کرده است؛ از جمله محدودیت تعداد کتابداران و همچنین منابع کتابخانه‌ها که این دو مساله حمایت بیشتر مدیران برای خرید کتاب و تلاش وافر کتابداران برای جذب خیرین اهدا کتاب را می‌طلبد.

مدیرکل امور فرهنگی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با بیان اینکه ترویج فرهنگ کتابخوانی از برنامه‌های اصلی مدیریت فعلی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور است، عنوان کرد: این برنامه نیازمند دو بازوی محکم آشتی خانواده‌ها با کتاب که مستلزم همیاری کتابخانه‌ها و کتابداران و همچنین توانمند شدن خود کتابداران به‌عنوان مشاوران کتاب است.

همچنین مهرداد شریف‌مخمل‌زاده، معاون امور اجتماعی استانداری خوزستان دراین مراسماظهار کرد: این هفته، هفته مبارکی است که تبلور عینی آن ارتقای فرهنگ کتاب و در حقیقت ارتقا فرهنگ به معنای عام آن است.

وی با تقدیر از حضور مدیران، شهرداران و فرمانداران شهرستان‌های استان و کتابداران کتابخانه‌های عمومی گفت: امیدواریم دست‌اندرکاران حوزه کتاب بتوانند سهم قابل توجهی در ارتقای فرهنگ کتابخوانی استان داشته باشند.

شریف‌مخمل‌زاده با طرح این سؤال که آیا در این هفته با برگزاری تعدادی مراسم و برپایی نمایشگاه‌های کتاب می‌توانیم به اهداف مهمی که در حوزه کتاب و کتابخوانی داریم دست پیدا کنیم؟ گفت: به‌طور قطع این هفته، هفته‌ها و ماه‌ها و سال های گذشته و همچنین، استمرار آن‌ها در هفته‌ها و سال‌های بعد می‌تواند در ارتقای فرهنگ کتاب و کتابخوانی تاثیرگذار باشد.

معاون امور اجتماعی استانداری خوزستان افزود: مطالعات و تحقیقاتی که در یک دهه قبل در مقایسه با سال‌های اخیر در حوزه کتابخوانی انجام شد، نشان می‌دهد نرخ مطالعه در کشور و استان تا اندازه‌ای افزایش داشته اما این نرخ و اوقاتی که شهروندان استان به مطالعه می‌پردازند کافی نیست، لذا باید فعالیت‌ها را به‌صورت منسجم‌تر و سازمان‌یافته‌تر پیگیری کنیم و متوجه باشیم نقش خانواده و اولیا و مربیان و همچنین، مدارس و آموزشگاه‌ها در سوق دادن نونهالان و نوجوانان به سمت کتاب از موثرترین عواملی است که باید برنامه‌ریزی لازم را نسبت به آن داشته باشیم.

وی با تاکید بر تقویت فرهنگ مطالعه از پایه اظهار کرد: ظرفیت و زیرساخت‌هایی که در سال‌های اخیر در حوزه احداث کتابخانه و سایر ملزومات حوزه کتابخوانی در استان انجام شد، ظرفیتی را ایجاد کرده است که بتوانیم به این مهم دست پیدا کنیم یا حداقل گام‌هایی جهت ارتقا فرهنگ کتابخوانی در استان برداریم.

در این مراسم همچنین منصور کوهی‌رستمی، سرپرست نهاد کتابخانه‌های عمومی خوزستان بیان کرد: همواره خود را کتابدار می‌دانم و در آینده نیز خواهم دانست، چراکه می‌دانیم با یار مهربان همنشینیم و با معجزه‌ پیامبر(ص) همراه هستیم؛ کتاب که فرآیند کمال بشری به وسیله آن تحقق پیدا می‌کند.

سرپرست نهاد کتابخانه‌های عمومی خوزستان اظهار کرد: به خود افتخار می‌کنیم که وظیفه ما خدمت به انسانیت است. افتخار می‌کنیم که پدیده‌ای فرهنگی و اجتماعی را مدیریت می‌کنیم و در حوزه‌ای کار می‌کنیم که صد درصد فرهنگی نامیده شده است.

وی با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری خطاب به کتابداران گفت: ایشان در جلسه‌ای که با کتابداران داشتند چنین فرمودند: «قصد اوّلم از ایجاد این جلسه و ملاقات با شما برادران و خواهران عزیز، یکی تشکر از زحمات مسئولان کتابخانه‌ها و کتابدارها در سراسر کشور بوده، به خاطر کار بزرگ و مهمی که انجام می دهند و دیگری در واقع یک رمز احترام به کتاب و کتابخوانی و اهمیت کتاب در جامعه است».

کوهی‌رستمی با بیان اینکه هفته کتاب و کتابخوانی مقارن با 24 آبان روز بزرگداشت علامه طباطبایی است، گفت: او شخصیتی بود که عشق و علاقه‌اش به کتاب زبانزد بود.

سرپرست نهاد کتابخانه‌های عمومی خوزستان در ادامه بخشی از زندگی‌نامه این علامه را قرائت کرد و گفت: تاریخ هیچ تمدنی خالی از کتاب و کتابت نبوده است. همه فرهنگ‌ها با کتاب آغاز و رشد پیدا می‌کنند و در این میان، اسلام بیشترین بهره را از کتاب برده است. فرهنگ، محوری‌ترین برگ هویتی یک ملت است و یکی از راه‌های توسعه فرهنگی، اهمیت دادن به کتاب و ترویج مطالعه به خصوص میان نسل جوان و نوجوان است.

وی با بیان اینکه سرانه مطالعه و تولید کتاب از شاخصه‌های مهم توسعه‌یافتگی است، رشد کتابخوانی را شرط توسعه فرهنگی و اقتصادی دانست و گفت: دستیابی به اهداف توسعه اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی جز با توجه به اسباب آن میسر نمی‌شود و کتابخوانی مهم‌ترین لازمه توسعه فرهنگی و اقتصادی است.

کوهی‌‌رستمی در ادامه سخنان خود از رشد وضعیت کتابخوانی استان در چهار شاخص تعداد کتابخانه، زیربنا، تعدا کتاب و تعداد عضو در یک سال گذشته گزارشی ارائه کرد و گفت: در شاخص تعداد کتابخانه در سال گذشته 195 کتابخانه داشتیم که امسال این تعداد به 221 باب کتابخانه افزایش پیدا کرده است. در این شاخص به مناطق روستایی توجه ویژه‌ای شده است. در شاخص زیربنا در سال گذشته 92 هزار و 660 متر مربع بوده که امسال به 96 هزار و 100 متر مربع افزایش یافته است. در شاخص کتاب، در سال گذشته 2 میلیون و 99 هزار و 692 جلد کتاب در کتابخانه‌های استان بود که امسال به 2 میلیون و 400 هزار جلد رسیده است. در شاخص عضو، 176 هزار و 886 خوزستانی سال گذشته عضو کتابخانه‌های عمومی استان بودند که این تعداد تا پایان مهر امسال به 193 هزار و 125 نفر افزایش پیدا کرده است.

سرپرست نهاد کتابخانه‌های عمومی خوزستان با اشاره به برنامه‌های آینده این نهاد، گفت: توجه جدی به کیفی‌سازی کتابخانه‌های عمومی، توجه به عضویت و فعالیت‌های ترویجی، تمرکز بر خانواده محور کردن کتاب، پژوهش محور کردن برنامه‌ها و فعالیت‌ها و توانمندسازی کتابداران از برنامه‌های این نهاد خواهد بود.

همچنین همایون قنواتی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان در این همایش با ابراز امیدواری برای ایجاد فضای مناسب‌تر برای تولید و عرضه کتاب به عنوان یک کالای فرهنگی در استان گفت: فرهنگ و به خصوص کتاب بخشی از هویت پایدار هر جامعه را می‌‌سازد و خیر و برکت آن نه تنها انسان امروزی بلکه آیندگان را نیز شامل می‌شود.

وی ادامه داد: ضمن این که فرهنگ بخش مهمی از هویت یک جامعه را می‌سازد، تأثیری که فرهنگ در اقتصاد دارد نیز حائز اهمیت است و کالاهای فرهنگی باید مسیری را طی کنند که ضمن اینکه داری اهمیت فرهنگی هستند به عنوان یک ارزش صنعتی و اقتصادی به آن‌ها نگاه کنیم. بخش مهمی از ایرادات موجود در بخش دوم قرار دارد. ما باید سازوکاری پیدا کنیم که کتاب به عنوان یک کالای فرهنگی به مردم معرفی و در اختیار آنها قرار گیرد و زمانی این اتفاق می‌افتد که تقاضای زیادی برای کتاب فراهم کنیم. باید زنجیره‌ای فراهم شود از تولیدکننده اثر که نویسندگان هستند و ناشران و فروشندگان کتاب و مصرف‌کنندگان آن. بر اساس مطالعات و نظرسنجی‌ها بخشی از این حلقه یا کامل نیست یا کار خود را به درستی انجام نمی‌دهد.

قنواتی با بیان اینکه کتاب یک مطالبه عمومی است و روی این قضیه باید کار کنیم، افزود: امسال توانستیم بخشی از این مسیر را با کمک وزارتخانه طی کنیم و میزان خرید کتاب را از ناشران استان به چندین برابر برسانیم. امسال اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان نزدیک به 100 میلیون تومان از ناشران استان کتاب تهیه خواهد کرد. این رقم در سال گذشته 20 میلیون تومان بوده است. این امر کمک زیادی به ناشران اثر در خوزستان می‌کند.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان گفت: میزان کتاب‌های اهدایی به کتابخانه‌های استان امسال از 120 میلیون تومان به 350 میلیون تومان می‌رسد. برنامه مهم دیگری که ان شاالله امسال انجام خواهیم داد برگزاری مراسم «کتاب سال» است. سعی می‌کنیم با برگزاری این برنامه به صورت دوره‌ای از نویسندگان و ناشران برتر و حتی کتاب‌خوانان برتر تقدیر کنیم.

قنواتی همچنین قول برگزاری همایش جایزه ادبی برای سال آ‌ینده در استان را داد و گفت: این برنامه تحت عنوان «جایزه ادبی جنوب» برگزار خواهد شد. تعداد زیادی از شاعران و نویسندگان در استان هستند که جایگاه و اعتبار بالایی در ادبیات معاصر کشورمان دارند. این جایزه ادبی می‌تواند به رونق و کشف استعدادهای تازه در حوزه ادبیات استان کمک کند.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان همچنین از برگزاری نمایشگاه بزرگ کتاب در خوزستان خبر داد و گفت: این نمایشگاه 23 آذر امسال با حضور ناشران معتبر استانی و کشوری برگزار خواهد شد. تعداد ناشران نمایشگاه امسال نسبت به دوره‌های قبل افزایش پیدا می‌کند.

وی در پایان سخنان خود از نویسندگان، کتابداران،‌ خادمان چاپ و نشر کتاب و حمایت‌کنندگان کتاب تقدیر کرد و گفت: هر قدر در حوزه فرهنگ هزینه کنیم و کتابداران را ارج نهیم، می‌توانیم بخش بسیاری از آسیب‌های حوزه اجتماعی و حوزه‌های دیگر را کنترل کنیم. مقابله با هجمه‌های دشمنان، با افزایش توان فرهنگی و توجه به هویت فرهنگی مردم که ریشه‌های بسیار عمیقی در هویت دینی، ملی و انقلابی ما دارد امکان‌پذیر می‌شود.

حجت‌الاسلام و المسلمین سیدابوالحسن حسن‌زاده، امام جمعه موقت اهواز نیز در این مراسم با بیان اینکه کتاب محصول اندیشه و تفکر انسانی است و تفکر بالاترین عبادت میان دیگر عبادات برشمرده شده است، اظهار کرد: ارزشمندترین منابع در اهمیت کتاب نزد ما مسلمان‌ها و شیعیان وجود دارد. این اهمیت در آیات قرآن،‌ در احادیث و روایات، سیره پیامبر و ائمه(ع) قابل مشاهده است.

وی تاکید کرد: در بحث کتاب و کتابخوانی عوامل متعددی باید دست به دست هم دهند تا شاخص‌های مطالعه رشد پیدا کند. در مرحله اول در بخش سخت‌افزاری؛ کتابخانه‌ها، تجهیزات و بودجه‌ای که باید در نظر گرفته شود مد نظر است. در این بخش مسئولان باید اقدامات مؤثرتر و حمایت‌های بیشتری انجام دهند.

حسن‌زاده مرحله بعدی در رشد شاخص مطالعه را فرهنگ‌سازی و ترویج مطالعه مفید دانست و تصریح کرد: با توجه به رسانه‌هایی که در حال حاضر در اختیار داریم فرهنگ مطالعه باید بیش از گذشته رشد پیدا می‌کرد اما متأسفانه امروز نوجوانان و جوانان و بلکه میان سالان با وجود فضای مجازی و سرعت و سهولت دسترسی به آن از مطالعه فاصله گرفته‌اند.

امام جمعه موقت اهواز با تصریح بر اینکه گسترش استفاده از این فضاها علاقه به مطالعه را میان افراد کاهش داده است، اظهار کرد: کتاب‌ها در رقابت با فضای مجازی کمتر موفق بوده‌اند. باید تدبیری در خصوص این مساله اندیشیده شود. نمی‌توان با فیلترینگ و ایجاد محدودیت در این زمینه حرکت کرد. ما این را نمی‌خواهیم و صحیح هم نیست اما باید تدبیری اندیشیده شود که مردم به سراغ مطالعه آیند.

وی با بیان اینکه برای کاهش این فاصله علاوه بر کارهای فرهنگی به اقدامات تربیتی هم نیاز است، گفت: گاه جامعه از فرهنگ اشباع شده است اما در عمل خلاف هنجارها رفتار می‌کند که این موضوع یک مساله تربیتی است.

حسن‌‍زاده در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: درصد بالایی از مراجعان کتابخانه‌ها دانش‌آموزان و دانشجویانی هستند که غالبا برای مسائل درسی به این مراکز مراجعه می‌کنند؛ گرچه این امر ارزشمند است اما محدود کردن مطالعه به کتب درسی صحیح نیست.

امام جمعه موقت اهواز در ادامه سخنان خود با تقدیر از دست‌اندرکاران حوزه کتاب در استان خوزستان گفت: این برای ما مایه مباهات و افتخار است که زمان درگذشت اندیشمندی همچون علامه طباطبایی که کتاب او در طول تاریخ بی‌نظیر است، آغاز هفته کتاب و کتابخوانی است. تفسیر المیزان از لحاظ اتقان و استواری میان کتب تفسیری شیعه و اهل سنت بی‌نظیر است، گرچه این به معنای آن نیست که قدم‌های بیشتری نمی‌توان برداشت بلکه همچنان فضا و مجال برای تدبر بیشتر در آیات است.

وی در پایان تقدیر و تشکر آیت‌الله موسوی‌ جزایری، نماینده ولی فقیه در خوزستان را از دست‌اندرکاران حوزه کتاب در استان ابلاغ کرد.

مسلم رحیمی، مدیرکل صدا و سیمای مرکز خوزستان نیز در این مراسمبا تبریک هفته کتاب و کتابخوانی اظهار کرد: هیچ‌چیز در زندگی جای کتاب را نمی‌گیرد. این فرهنگ در فرهنگ دین، در نظام جمهوری اسلامی و همچنین بین ایرانیان اهمیت و جایگاه ویژه‌ای دارد.

وی در ادامه با تقدیر از دست‌اندرکاران حوزه کتاب و کتابخوانی استان عنوان کرد: ما از استان‌های منحصر به فردی هستیم که یکی از علمای طراز اول ما مسئولیت یک کتابخانه را برعهده دارد و ایشان آیت‌الله شفیعی هستند که متولی یکی از کتابخانه‌های شهرستان اهواز هستند. همین‌طور در کتابخانه‌های مختلف در جای جای استان خدا را شکر جنب و جوشی بین نسل جوان ما و اقشار مختلف وجود دارد.

رحیمی گفت: در ترویج کتاب و کتابخوانی هر قدر تلاش کنیم و به نهاد کتابخانه‌های عمومی کمک کنیم، شاید کافی نباشد. همه شهرداران، فرمانداران، مسوولان و اصحاب رسانه عهد و پیمان ببندیم که جهت منویات مقام معظم رهبری در حوزه کتاب تلاش بیشتری کنیم و نسل کودک، نوجوان و جوان خود را بیشتر با کتاب آشنا کنیم. با تبلیغ در رسانه‌ها، تبلیغات میدانی و همچنین در فضای ادارات و مراکز عمومی دست به دست هم دهیم که این فرهنگ روز به روز ترویج بیشتری پیدا کند.