برای نخستین‌بار سرریزهای بزرگترین سد خاکی کشور با حضور مدیران ارشد سد گتوند علیا و خبرنگاران با رهاسازی یک میلیون متر مکعب آب تست شدند.

در مراسم تست سرریزهای سد گتوند معاون اجرایی این سد با اشاره به این‌که چهار سد نیز در سد گتوند وجود دارند که در مجموع می توانند 17 هزار متر مکعب آب در ثانیه را تخلیه کنند و به صورت کنترل شده این رقم به 21 هزار متر مکعب می‌رسد، گفت: عرض سرریزها 15 متر و ارتفاع آن‌ها 17 متر است.

محمدحسین معنوی‌فر با تاکید بر این‌که آب خارج شده از طریق سرریزها قابل استحصال نیست، اظهار کرد:‌ دریچه سرریز هرگز نباید باز شود چون آب خارج شده قابل استحصال نیست؛ سرریز درزمانی کاربرد دارد که با سیلاب مواجه باشیم و دبی آب بیشتر از دبی ظرفیت نیروگاه شود.

معاون اجرایی سد گتوند علیا با تاکید بر این‌که در حال حاضر 85 درصد مخزن سد گتوند علیا با رها شدن آب در سدهای بالادست در راستای تولید برق، پر شده است، گفت: در حال حاضر 4 میلیارد متر مکعب آب در مخزن سد گتوند وجود دارد و ظرفیت این سد ذخیره 5.2 میلیارد متر مکعب آب است.

معنوی فر با تاکید بر این‌که آب ذخیره شده در سد گتوند برابر 17 با برابر حجم سد امیرکبیر است و تا 20 برابر آن سد می‌توانیم آب را ذخیره کنیم، تصریح کرد: ای سی (سختی آب) آب رها شده از سد گتوند در فصول مختلف متفاوت است؛ تا دو هفته گذشته ای سی آب رها شده حدود 1300 واحد بود، اما پس از آن به هزار واحد رسید.

فرار آب گتوند یک هفتم مجاز است

وی در مورد فرار آب در سد گتوند نیز با تاکید بر این‌که اگر سد با کیفیت عالی و استاندارد بالا ساخته شده باشد، فرار آب آن به طور چشمگیر کاهش پیدا می‌کند، گفت: طبق محاسبات 2.5 متر مکعب آب از جناحین می‌تواند در سطح مجاز فرار داشته باشد، اما اکنون که 85 درصد مخزن پر است کمتر از 350 لیتر در ثانیه تراوش وجود دارد که نشان دهنده کار عالی است.

معاون اجرایی سد گتوند علیا با تاکید بر این‌که در سد گتوند 450 هزار متر حفاری پرده آب بند و 40 هزار متر مربع دیوار آب بند اجرا شده است، گفت: از سد تنظیمی گتوند 90 تا صد متر مکعب در ثانیه آب برداشت می‌شود که از کیفیت بالایی برخوردار است، اما بخش زیادی از آب در پایین دست تبدیل به زه آب می‌شود. به گونه‌ای که ای سی در آبادان و خرمشهر به 4000 واحد هم می رسد.

معنوی‌فر با تاکید بر این‌که پیش از آب گیری سد گتوند در محل سد ای سی آب در هنگام پیک به 2800 واحد هم می‌رسید گفت: اکنون آب با ای سی حدود 1100 تا 1200 واحد رها می‌شود و از کیفیت بالایی برخوردار است.

وی در مورد وجود چشمه‌های نمکی در بالادست گتوند که زمزمه‌های شوری آب گتوند را دامن زده است، گفت: بیرون زدگی سازند گچساران باعث شوری ذاتی در کارون است؛گرچه آب گیری سد اثراتی را در پی داشته اما تاثیر آن در مخزن بوده و آبی که از سد رها می‌شود از زمان آب گیری از کیفیت مطلوب‌تری نسبت به پیش از ساخت سد در آن محل برخوردار است.

معاون اجرایی سد گتوند علیا با اشاره به این‌که سازند گچساران حدود 4.5 کیلومتر بالاتر از محور سد قرار دارد، گفت: قبل از عملیات آبگیری یک سری عملیات علاج بخشی روی این سازند انجام شده و در سال اول تا 80 درصد منطبق بر پیش بینی‌ها امور را مدیریت کردیم و بعد از آن به طور کامل مدیریت براساس پیش بینی بوده است و پیش بینی‌هایمان درست بود؛ اکنون شرایط در وضعیت ایده‌آل تثبیت شده است.

معنوی‌فر با اشاره به عملیات علاج بخشی و اقدامات صورت گرفته روی سازند گچساران گفت: پتوی رسی روی سازند ایجاد کردیم تا در نرخ انحلال تاخیر بوجود آید. از سوی دیگر با خاک برداری، شیب‌های ملایم ایجاد کردیم تا از لرزش دفعتی سازند حاشیه رودخانه جلوگیری شود. همچنین در فرو چاله‌ها نیز نفوذ باران باعث شسته شدن حجم نمک در مخزن شد که با گل رس به صورت محلول آن‌ها را مسدود کردیم.

وی یادآور شد: پس از آبگیری یکسری نشست در سازند صورت گرفت که با در نظر گرفتن اقدامات صورت گرفته این مسائل باعث رفع قسمت اعظم نگرانی‌ها شد.

انتقال نمک گتوند به ماهشهر

معاون اجرایی سد گتوند علیا در پاسخ به ایسنا در مورد برنامه شرکت توسعه منابع آب و نیرو برای نمک کف مخزن گتوند گفت: با مدیریت بخشی از نمک را تخلیه می کنیم؛ برای اقدامات بلند مدت نیز دو لوله 600 میلی متری در دو طرف سد کار گذاشته شده که از طریق شیر کنترل می شود.همچنین آب همراه با نمک از پایین ترین سطح مخزن که کیفیت مناسب ندارد وارد لوله 1600 میلی متری نیز می‌شود و به سمت پتروشیمی‌های ماهشهر منتقل خواهد شد.

معنوی فر در مورد توافقات صورت گرفته با پتروشیمی‌ها گفت:‌لوله توسط شرکت آب و نیرو احداث می شود و آن ها برای خرید نمک اعلام آمادگی و بسیار استقبال کرده‌اند.بنابراین 200 کیلومتر خط لوله برای انتقال نمک مخزن در نظر گرفته شده است.

چشمه‌های نمکی تنها در بالادست گتوند نیستند

وی در مورد کیفیت آب و علت افزایش ای سی آب کارون در خرمشهر و آبادان گفت: ما با کیفیت مناسب آب را رها می کنیم اما در مسیر عوامل مختلف ا زجمله زه آب باعث افزایش ای سی آب می‌شود؛ تنها 20 تا 30 درصد ای سی آب کارون به خاطر آب گتوند است. همچنین وجود چشمه‌های شور در پایین سد گتوند، ای سی آب را افزایش می‌دهد. از جمله این چشمه‌ها می توان به چشمه شور عقیلی اشاره کرد که در پایین دست و در جناح راست سد قرار دارد.

معاون اجرایی سد گتوند علیا ادامه داد: در روز چهاردهم مرداد ماه ای سی آب رها شده از سد تنظیمی گتوند 990 واحد بوده در حالی که ای سی آب در چشمه شور عقیلی به 25 هزار و 400 واحد بود. همچنین در آن روز در بند میزان شوشتر نیز ای سی آب 1050، ابتدای رودخانه گرگر 1050، انتهای رودخانه گرگر 2915، ابتدای رودخانه شطیط 1050، در عرب اسد 1230، در سمت پل دیلم 1415، در انتهای رودخانه شطیط 1470، در بند تنظیمی ( دزفول) 420، انتهای دز 3290، بعد از تقاطع دز و شطیط 1955، بعد از تقاطع دز و شطیط و گرگر 2120، در ملاثانی 2130، در اهواز کیانپارس 2465، در اهواز پل کابلی 2350، در اهواز پل ششم 2370، زیر پل دارخوین 3250، زیر پل خرمشهر 3490 و زیر پل بهمن شیر آبادان 3680 واحد بوده است.

رها شدن 1.7 میلیارد متر مکعب آب برای تولید برق و ذخیره آن در گتوند

معنوی‌فر با اشاره به این‌که اولین سال است که این قدرت در گتوند ایجاد شده که آبی که برای تولید برق در سدهای بالادست رها می‌شود را در خود ذخیره کند، گفت: بدین ترتیب بدون وجود سد گتوند 1.7 میلیارد متر مکعبی که آب در بالادست رها شده بود وارد خلیج فارس می‌شد. در حالی که اکنون این حجم آب در سد گتوند علیا مهار شده است.

کمتر از نصف مجاز نشست در گتوند رخ داده است

وی با تاکید بر دقتی که در ساخت بزرگترین سد خاکی کشور به کار رفته است گفت:‌بر اساس استاندارد سد خاکی گتوند مجاز است که تا دو درصد نشست داشته باشد، در حالی که از سه متر 60 سانت مجاز گتوند تنها یک متر و 90سانت در زمان ساخت و 60 سانت نیز پس از آب گیری نشست داشته است.

معاون اجرایی سد گتوند علیا با تاکید بر این‌که در سد خاکی گتوند علیا رکورد خاک ریزی روزانه 51 هزار و 500 متر مکعب زده شده است گفت: یک میلیون و 200 هزار متر مکعب رکورد ماهیانه سد گتوند است.

معنوی فر با تاکید بر این‌که به اندازه ساخت یک سد بتنی در سد گتوند بتن ریزی صورت گرفته است گفت: 75 هزار متر مکعب در ماه بتن ریزی صورت گرفت و ماهانه 25 هزار متر نیز حفاری داشته‌ایم. همچنین هزار کیلومتر برای پرده آب بند، تحکیمات پی سد و تونل‌ها حفاری داشته‌ایم.

فاز دوم ساخت نیروگاه‌های برق آبی گتوند در انتظار پول و فاینانس

وی با تاکید بر این‌که اجرای فاز دوم نیروگاه برق آبی گتوند منتظر رفع و رجوع کارهای فاینانس گفت: فاز اول که به بهره برداری رسیده شامل چهار واحد 250 مگاواتی می شود و در فاز دوم قرار بود چهار واحد دیگر با همین ظرفیت ساخته شود، گرچه پس از بازنگری وزارت نیرو مقرر شده چهار واحد 160 مگاواتی ساخته شود.

معاون اجرایی سد گتوند علیا در پایان با تاکید بر این‌که روزانه 9000 مگاوات برق را از نیروگاه برق آبی گتوند تحویل شبکه برق سراسری داده‌ایم، گفت: در شش ماه اول سال تاکنون یک میلیون و 200 هزار مگاوات ساعت برق تولید کرده‌ایم.

به گزارش ایسنا، سد گتوند علیا در استان خوزستان و در پنج کیلومتری شهرستان گتوند واقع شده است. این سد بلندترین سد خاکی کشور با ارتفاع 182 متر است و دارای بزرگترین مخزن آبی کارون با حجم 51 میلیارد متر مکعب است.

گتوند علیا می‌تواند بیشترین میزان تولید انرژی پاک برق آبی در کشور را به میزان 4500گیگاوات ساعت در سال را داشته باشد. از مزیت‌های بزرگ این طرح ملی می‌توان به چهار واحد 250 مگاواتی فاز اول نیروگاه و چهار واحد 160 مگاواتی که در فاز توسعه در حال ساخت است، اشاره کرد.

گرچه سدهای بالادست کارون از جمله کارون 4، کارون 3 و شهید عباسپور در تولید برق و نیاز برق آبی تمرکز دارند، اما سد گتوند علیا علاوه بر تولید برق آب کشاورزی پایین دست را تنظیم می‌کند.

اخبار مرتبط :

تصاویر / تست سرریزهای سد گتوند