زمانیکه القاعده به عنوان گروه تروریستی کوچکی راه اندازی شده و کار خود را آغاز کرد، دولت سودان پناهگاه امنی را به این گروه پیشنهاد کرد اما پس از گذشت چند سال، توجه عربستان، مصر و آمریکا به این گروه کوچک در حال رشد و ریشه دواندن معطوف شد.

به گزارش  فرارو به نقل از واشنگتن اکزماینر، اسامه بن لادن، رهبر این گروهک تروریستی تا سال ۱۹۹۶ به دنبال تغییر محل استقرار گروه بود و از آنجایی که دیگر در سودان احساس امنیت نمی کرد، مرکز فرماندهی القاعده را به جلال آباد افغانستان منتقل کرد.

یکی از مهمترین امتیازات و دارایی هایی که هر گروه تروریستی فرا ملی می تواند کسب کند، یک پایگاه عملیاتی امن است. از میان ده ها حمله تروریستی که از ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۱۱ به بعد، آمریکا را هدف قرار داد، حدود نصف آنها از سوی اشخاصی صورت گرفت که در کمپ یا مخفی گاه تروریستی به طور حرفه ای آموزش دیده بودند.

پس از ۱۱ سپتامبر آمریکا و هم پیمانانش القاعده را از افغانستان بیرون راندند و پس از آن در پی انجام عملیاتی کلیدی، توسط حملات هوایی در پاکستان، بن لادن پایگاه عملیاتی جایگزینی را برای زمانیکه گروهش مجبور به ترک جنوب آسیا شود، در نظر گرفت؛ محل انتخابی وی یمن بود.

یمن برای بن لادن دارای مزایای مشابه سودان بود. برای کسانی که به تازگی عضو این گروهک شده بودند، یمن تبدیل به کشوری شده بود که افراد تحت تعقیب عملیات های القاعده از عربستان بدان جا می گریختند و همین امر باعث شده بود، پیش از انجام هرگونه انتقال، محل جدید استقرار مملو از فداییان این گروهک شود. از سویی دیگر فضای قابل توجهی که دولت یمن کنترلی بر آن نداشت در این کشور کاملاً قابل دسترس بود. با در نظر گرفتن شورش حوثی ها در شمال، حضور جنبش تجزیه طلب در جنوب و دولتی ضعیف و رشوه خوار در میانه، یمن دقیقاً همان همسایه پرهرج و مرج و ناآرامی بود که یک سازمان تروریستی می توانست به راحتی در آن مستقر شده و در نهایت شکوفا شود.

بهترین نکته اینجا است که برای تروریست های خواهان پناهگاه یمن پر بود از «مکان، مکان و مکان». این کشور در نقطه تقابل خاورمیانه و شمال آفریقا واقع شده و درست در کرانه خلیج ادن، سومالی قرار دارد، کشور ناکام دیگری که همسایه مهربان دیگری را در خاک خود جای داده: گروه ترویستی برجسته الشباب.

القاعده در شبه جزیره عرب به خوبی در مناطق قبیله ای یمن مستقر شده و یکی از شاخه های آن با نام واحد عملیات خارجی، تلاش های خود را بر فعالیت های برون مرزی القاعده متمرکز کرده است. دستکم سه حمله القاعده به آمریکا را می توان مربوط به واحد عملیات خارجی دانست که در یمن مستقر هستند. براساس گزارش های منتشر شده انور الاولاکی که متولد آمریکا است، سرکرده این واحد محسوب می شود و دولت آمریکا دستور دستگیری و قتل وی به عنوان فردی خطرناک را صادر کرده است. وی همچنین دارای همکاران ماهری در این واحد است؛ ابراهیم حسن اثیری که استعداد و خلاقیت اش در ساخت بمب افسانه ای است، از دوستان الاولاکی در این واحد به شمار می رود.

یکی دیگر از اعضای این واحد که متولد آمریکا است، سمیر خان است که نقشی محوری در تهیه مجله تندوری انگلیسی زبان اینسپایر دارد. البته فعالیت های واحد عملیات خارجی بدون سرباز پیاده، بسیار محدود می شود و به نظر می رسد این واحد از این نظر نیز کمبود چندانی را احساس نمی کند. در حالیکه دولت یمن در مواجه با گرمای بهار عرب رو به نابودی است، ۶۳ تن از اعضای القاعده از زندانی در یمن گریختند و بدون شک با این واحد در ارتباط هستند.

اما چه اتفاقی می افتد اگر حکومت پیش از آنکه القاعده به طور کامل از افغانستان خارج شود، ترک قدرت کند؟ با آرام شدن جو و شرایط القاعده می تواند بار دیگر و در زمانی کوتاه در جنوب آسیا مستقر شود، البته این گروه مطمئناً پیش از خروج، تمام ردپای خود از یمن را از بین خواهد برد. یا شاید هم این گروه از وجود دو پایگاه پشتیبانی برای انجام عملیات های خود بهره ببرد.

در شرایطی که علی عبدالله صالح، رئیس جمهور یمن بیش از دو ماه است که کشور را به قصد درمان جراحات وارده در حمله به مجتمع کاخ ریاست جمهوری در سوم ژوئن ترک کرده و در عربستان به سر می برد، حملات القاعده به نقاط قبیله ای و درگیری هایی که تنها قربانیان آن مردم بی دفاع هستند، بیش از پیش افزایش یافته و همین امر بهانه ای برای آمریکا است تا حملات هوایی را با هواپیماهای بدون سرنشین در این کشور اجرایی کند. واکنش نهایی واشنگتن به تمام این ناآرامی ها همان حملات هوایی است، حملاتی که مردم یمنی را هدف قرار می دهد، بدون آنکه قطره ای خون از بینی یک آمریکایی ریخته شود. همان راه حلی که برای پایان دادن به مشکل معمر قذافی در لیبی اجرایی شد و تاکنون هیچ نتیجه مطلوبی را به دنبال نداشته است.