شهرک صنعتی شماره سه اهواز واقع در كيلومتر هشت محور اهواز به ماهشهر است. اين شهرك داراي 160 هكتار مساحت بوده و حدود يك هزار و 611 نفر در آن به عنوان کارگر یا کادر اداری مشغول به کار هستند. تاكنون 247 قرارداد در اين شهرك منعقد شده است.

اگر در این چند روز در شهرک صنعتی شماره سه حضور پیدا کنید به راحتی متوجه انتشار بوی بد گاز خواهید شد. شدت فاجعه آنقدر عمیق است که برخی از افراد حاضر در این شهرک به نوعی دچار تنگی نفس و حالت تهوع می شوند.

انتشار این مقدار گاز در منطقه ای صنعتی که طبیعتا با آتش و کوره سر و کار دارند و در این گرمای شدید این روزها اهواز را نمی توان طبیعی و عادی جلوه داد که در خصوص وجود آن سهل انگاری کرد؛ زیرا هر گونه اتفاق می تواند حادثه ای شدید و جبران ناپذیر را برای تعداد بی شماری از افرادی که برای تهیه نان حلال دل به این واحدهای صنعتی داده اند؛ رقم بزند.

عادل بنی عگبه رئیس اداره محیط زیست اهواز اظهار کرد: در شهرک صنعتی شماره سه اهواز تعداد سه واحد با فرآورده های نفتی سر و کار دارند. فعالیت این واحدها ریشه نفتی دارد. محیط زیست این احتمال را می دهد که آرموتیک یا حلقه های بنزن نفتی که اثرات خاصی روی بهداشت و سلامتی افراد دارد با انتشار گاز در این شهرک وجود داشته باشد اما تا زمانی که به یقین نرسیم نمی توانیم اظهار نظری داشته باشیم.

وی ادامه داد: وجود آرموتیک و حلقه های بنزن فقط در حد احتمال است. تا وقتی که تحقیقات کارشناسان ما کامل نشود ما این مسئله را تائید نمی کنیم و فقط در حد فرضیه است. همچنین ما نمی توانیم بگوییم که فعالیت سه واحد صنعتی موجود در این شهرک که ریشه صنعتی دارد علت انتشار این گاز هستند. در حقیقت هنوز مشخص نشده که آیا صنعت های فعال در این سه واحد از آلاینده های مذکور استفاده می کنند.

چهار ماه است پرونده تشکیل شده است

رئیس اداره محیط زیست اهواز عنوان کرد: حدود چهار ماه است که پرونده هایی در ارتباط با این موضوع در اداره محیط زیست تشکیل شده است. اما هنوز منشأ و مقصر اصلی این انتشار پیدا نشده است. محیط زیست در بحث استقرار صنایع در شهرک ها هیچ دخالتی ندارد. مجوزهای اصلی را به کل شهرک می دهیم. شهرک هم بر اساس  گزارش های زیست محیطی و اعلام پارامترها از سوی ما نسبت به استقرار هر واحد اقدام می کنند. همچنین در ارائه پروانه بهره برداری واحدهای مستقر نیز مدیریت شهرک تنها از ما می خواهد تا نظر خود را اعلام کنیم.

بنی عگبه تصریح کرد: محیط زیست در بحث امکان سنجی و مکان یابی شهرک های صنعتی در دو مرحله استقرار و بهره برداری همکاری می کند. همه واحدهایی که برای مستقر شدن صنایع مجوز می دهند مانند جهاد کشاورزی، شهرداری، صنایع یا حتی در برخی مواقع میراث فرهنگی باید طبق قانون از محیط زیست استعلام کنند. شهرک های صنعتی را خودمان ارزیابی می کنیم و هر قسمت را برای یک نوع صنایع خاص مدنظر می گیریم. پس از استقرار، ساخت و بهره برداری واحدهای صنعتی، شهرک صنعتی از ما استعلام می کند. در حقیقت مجوز زیست محیطی از سوی ما صادر می شود ولی مجوز بهره برداری واحدهای صنعتی از سوی شهرک صنعتی ارائه می شود.

یکی از مدیران واحدهای صنعتی مستقر در این شهرک که در ارتباط با این مسئله می گوید: از سال 88 این مشکل در شهرک وجود داشته است. برخی مواقع یکی از این واحدهای خاطی فعالیت نمی کند و برخی مواقع نیز انتشار گاز توسط این واحد شدت می گیرد. در حقیقت این انتشار گاز در سال های اخیر به صورت مستمر وجود نداشته است ولی در دو تا سه ماه اخیر شدت این انتشار بسیار بیشتر شده است.

حال بد کارگران از بوی تند گاز

وی افزود: کاربری شهرک صنعتی شماره سه اهواز برای فعالیت واحدهایی است که با سازه های فلزی سرو کار دارند و واحدهایی که با مواد شیمیایی فعالیت می کنند نباید در این شهرک مستقر شوند. این واحدها باید بیرون شهر فعالیت کنند تا آلاینده های ناشی از فعالیت شان به افراد آسیب نرساند. روز شنبه 14 تیرماه به دلیل شدت انتشار گاز یکی از کارکنان دفتر فنی و یکی از کارگران واحد ما حالشان بد شده و به مرخصی رفتند.

این مدیر واحد صنعتی یادآور شد: مدیر شهرک به ما می گوید شما نباید هیچ تماس تلفنی یا حضوری برای برخورد با این واحد داشته باشید و خود ما پیگیر موضوع هستیم. هر بار که در این واحد را بزنید کسی درب را به روی شما باز نمی  کند. در چند سال اخیر یکی از این واحدهای انتشار دهنده بوی گاز تعطیل بوده است.

کیهان ساکی پور رئیس اداره ایمنی و آتش نشانی اداره گاز استان خوزستان نیز اظهار کرد: گاز گرفتگی وقتی به کار می رود که اکسیژن به بدن نرسد و انسان خفه شود. گاز گرفتگی در دو نوع خفگی و مسمومیت برای انسان ها خطر ایجاد می کند. برای تنفس انسان 21 درصد اکسیژن باید در فضای اطراف وجود داشته باشد و تنفس در این حد مجاز است. وقتی این اکسیژن کمتر از حد مجاز شود خطر خفگی و مسمومیت را ایجاد می کند. برای انسان هایی که سابقه بیماری نداشته و یا اینکه پیر و کودک نباشند تنفس در فضایی با حدود 19 و نیم درصد هم قابل تحمل است.

وی اذعان کرد: اگر درصد اکسیژن به 16 و نیم برسد کم حواسی و سست شدن عضلات را در پی دارد. اگر به 15 درصد برسد فرد بیهوش شده و اگر درصد اکسیژن موجود در هوا به پائین تر از 12 برسد؛ فرد بیهوش شده و اگر درصدش به پایین تر از 12 برسد باعث خفگی و فوت انسان خواهد شد.

رئیس اداره ایمنی و آتش نشانی اداره گاز استان خوزستان بیان کرد: خفگی به معنای تعریق اکسیژن است. این حالت وقتی به وجود می آید که در محیط های بسته و اطراف زندگی انسان مولکول های قابل اشتعال جایگزین اکسیژن شود. به عنوان مثال گاز شهری متان در صورت کاهش درصد اکسیژن و این جایگزینی باعث ایجاد خفگی و اشتعال می شود. در تعریف مسمومیت نیز می توان گفت منواکسید کربن که یک گاز مسموم کننده است وقتی از طریق تنفس وارد ریه شد بعد وارد خون شده و به سلول های هموگلوبین خون می چسبد. بعد از این حالت سلول های دیگر قادر به حمل اکسیژن نیستند که به این حالت مسمومیت می گویند. وقتی کسی دچار مسمومیت شد باید احیا شود و متاسفانه در این حالت دیگر مانند فردی که دچار خفگی شده است برگشت به زندگی (احیا) با اکسیژن انجام نمی شود و باید خون فرد تصفیه شود. تصفیه خون زمان بر است.

گاز شهری طبیعی در ابتدا بودار نیست. اما برای ورود به میادین شهری اداره گاز در درگاه های ورودی شهر هنگام انتقال گاز برای مصارف خانگی، تجاری و صنعت های جز با تزریق مایع «مرکاب تن» که هر بشکه آن با قیمتی حدود یک هزار و 300 دلار خریداری می شود را به گاز تزریق می کند. بعد از این تزریق گاز را برای مصرف انتقال می دهیم. تزریق مایع مرکاب تن به این دلیل است که در صورت نشت گاز با بویی که از گاز منتشر می شود همه متوجه شده و دچار گاز گرفتگی نشوند.

اخلاق محمديان مدير عامل شركت شهرك هاي صنعتي خوزستان نیز گفت: ارائه مجوز و پروانه بهره برداري صنايع براي استقرار در شهرك ها را سازمان صنعت، معدن و تجارت استان با دريافت استعلام هاي خاص به ويژه از سوي محيط زيست ارائه مي كند. شركت شهرك هاي صنعتي خوزستان تنها با ارائه مجوز از سوي مدير عامل واحد صنعتي سند زمين را به آنها مي دهد.

واحد منتشر کننده گاز در را باز نمی کند

وي در خصوص انتشار بوی تند گاز در شهرک صنعتی شماره سه اهواز نیز گفت: كارشناس اداره محيط زيست اهواز براي بررسي علت به آن واحد صنعتي مراجعه كرده ولي كسي در را باز نكرده است. رئيس اداره محيط زيست اهواز در نامه اي به آنها اعلام كرده است در صورت عدم مراجعه به اداره محيط زيست و بررسي موضوع از طريق مراجع قانوني اقدام خواهيم كرد.

محمديان يادآور شد: محيط زيست بايد بازديدها را به صورت مقطعي و يا دوره اي داشته باشد. به عنوان مثال ممكن يك صنعت استانداردهاي لازم را قبل از اخذ مجوز لحاظ كند اما بعد حين توليد به دليل بالا بودن هزينه ها آن استانداردها را رعايت نكند. يا موقع بازرسي هاي محيط زيست استانداردها را رعايت كند و بگويد اين مشكل در واحد صنعتي من وجود ندارد.

مدير عامل شركت شهرك هاي صنعتي استان خوزستان ادامه داد: براي ساخت تمام شهرك ها، مطالعاتي انجام مي شود و هشت زون: صنايع غذايي، سلولزي، شيميايي، صنايع نساجي، برق و الكترونيك، صنايع فلزي، خدمات و كاني غير فلزي در نظر گرفته مي شود. هر صنعت با توجه به فعاليت خود در يكي از اين زون ها مستقر شده و شروع به كار مي نمايد. به دليل پتانسيل هاي شهر اهواز در ساخت قطعات فلزي در شهرك صنعتي شماره سه اهواز عمدتا صنايع فلزي مستقر است. اما تعداد 17 صنعت شيميايي نيز در اين شهرك مستقر است.

امير حسين نظري رئيس سازمان صنعت، معدن و تجارت نیز اظهار كرد: ارائه مجوز بهره برداري و شروع فعاليت صنايع از سوي محيط زيست است. در حقيقت تا فعاليت يك صنعت را محيط زيست تائيد نكند ما هيچ گونه مجوزي نمي دهيم. بنابراين حل اين مشكل بر عهده محيط زيست است.

گزارش: کوثر کریمی