مردم روستاهای اطراف سد کارون3 در کنار منبع عظیمی از آب و برق زندگی می کنند اما برای تهیه آب مصرفی روزانه خود مجبور هستند تا در هر روز دو مرتبه در دو نوبت صبح و عصر ساعات طولانی را بپیمایند تا به چشمه بالای کوه برسند، مسیری که تنها مالرو است. آنها در کنار یک سازه که نماد پیشرفت و تکنولوژی است زندگی می کنند اما از ساده ترین امکانات زندگی روستایی محروم هستند.

ساکنان روستاهای اطراف سد کارون سه واقع در شهرستان ایذه در زمان قبل از احداث این سد از نعمت برق برخوردار بودند اما این سازه عظیم با همه توان و ظرفیت 2280 مگاواتی خود برق و زمین های کشاورزیشان را هم گرفت.

10 سال از احداث سد کارون3 می گذرد به طور حتم تاکنون وزارت نیرو میلیاردها تومان بابت احداث این سد هزینه و کسب درآمد کرده است، اما مردم روستای های اطراف این سد روز به روز بر آمار مشکلاتشان افزوده می شود.

سد کارون سه یکی از بزرگترین سدهای ساخته شده بر روی رودخانه کارون است. نیروگاه این سد در حال حاضر با تولید سالانه چهار هزار و 172 میلیون کیلو وات ساعت انرژی، یکی از بزرگترین نیروگاه های برق آبی کشور محسوب می شود.

این سد با دارا بودن 60 کیلومتر دریاچه در سال 83 با هدف کنترل سیلاب‌های فصلی رود کارون، بالا بردن قدرت تنظیم آب برای مصارف شرب و کشاورزی و تولید انرژی برق آبی در 28 کیلومتری شهرستان ایذه در استان خوزستان احداث شد.

هر اندازه که متولیان احداث این سازه رکوردهای منحصر به فرد کشوری همچون بیشترین حجم بتن ریزی در بدنه سدهای دو قوسی، بزرگترین مغار نیروگاه، حوضچه استغراق و پل فلزی زیر قوسی را برای این سد  فهرست بندی کنند، باز هم ساکنان روستاهای اطراف سد، دل خوشی از آن ندارد. زیرا اگر از بین بردن منبع درآمدشان به دلیل زیر آب رفتن زمین های کشاورزی شان را فراموش کنند، مرگ گاه و بیگاه اعضای خانواده یا دوستانشان را در اثر نبود راه ارتباطی مناسب و عدم ایمنی حاشیه رودخانه فراموش نخواهند کرد.

احداث سد کارون سه، ۲۲ هزار فرصت شغلی ایجاد کرده اما ساکنان روستاهای اطراف درصدی از این آمار را تشکیل نمی دهند.

ارابه مرگ تنها راه ارتباط روستا

پس از احداث سد کارون سه تنها راه ارتباطی این روستاها به شهر به طور کامل قطع شد و دریاچه پشت سد کارون سه این روستاها را در آغوش گرفت به طوری که تنها راه ارتباطی یک وسیله به نام دوبه (یدک کش) است.

وسیله ای که در سال گذشته با غرق شدن 12 نفر از ساکنان این روستاها بسیار خبرساز شد. وسیله ای که استاندارد بین المللی در آن رعایت نشده و از 10 سال گذشته تاکنون بی وقفه در حال فعالیت و جا به جایی مسافر است.

به گفته نماینده مردم ایذه و باغملک در مجلس شورای اسلامی هرسال پنج میلیارد تومان توسط شرکت آب نیرو به برخی افراد برای کرایه این ارابه مرگ داده می شود در صورتی که وزرات نیرو می توانست با جمع آوری این مبلغ در طول این سال ها به تعهدات خود مبنی بر ساخت جاده و پل جامه عمل بپوشاند.

پای درد دلهای "تاج ماه"

تاج ماه طاهری زنی حدود 50 ساله اما بسیار خمیده و شکسته است. وی از خرید مایحتاج خود برگشته است و ساعت هاست که در کنار دریاچه پشت سد منتظر آمدن لنج نشسته تا به خانه اش در یکی از روستاهای اطراف سد برود.

وی در خصوص مشکلات پیش آمده در محل زندگیشان بر اثر احداث سد کارون سه گفت: در طول هفته یک و یا دو بار مجبور به عبور از روی رودخانه هستیم زیرا برای تهیه مایحتاج زندگی و خریدهای روزانه و باید به شهر برویم.

طاهری با اشاره به آمار بالای عقرب گزیدگی در این ناحیه عنوان کرد: تنها یک خانه بهداشت با یک نفر پرسنل در این منطقه وجود دارد که آن هر چند وقت یک بار فعال است به همین دلیل زمانی که یکی از ساکنان بیمار می شود باید ساعت ها صبر کند تا لنج به روستا بیاید و بتواند با آن به شهر برود.

وی تصریح کرد: تامین هزینه های رفت و آمد برای ما که منبع درآمد زیادی نداریم بسیار سخت است.

طاهری افزود: تعداد خانواده های موجود در روستا زیاد بود اما به دلیل نبود شغل بسیاری از آنها از این روستاها مهاجرت کرده اند. خود من نیز دو فرزند جوان دارم که متاسفانه شغل مناسبی ندارند و به دامپروری مشغول هستند که درآمد اندکی دارد.

وی گفت: برای ساخت پل و جاده که مسئولان وعده آن را داده بودند هیچ گونه فعالیتی تاکنون صورت نگرفته است.

طاهری تصریح کرد: ما در روستاهای اطراف سد فاقد آب شرب مناسب هستیم و برای تامین آب مورد نیاز روزانه خود باید به چشمه های دوردست در بالای ارتفاعات برویم و برگردیم.

استخدام غیر بومی ها

اما گلی فرهادی یکی از ساکنان روستاهای اطراف سد کارون سه است که در طول این 10 سال به عنوان غریق نجات در دستگاه موسوم به کوبه (لنج) در حال فعالیت است.

وی می گوید: از سال 83 که با احداث سد، مسیرهای ارتباطی چندین روستا در این منطقه مسدود شد پنج دستگاه دوبه (لنج) برای رفت و آمد روستاییان توسط وزارت نیرو و در این چند وقت اخیر توسط سازمان آب و برق درنظر گرفته شده است.

وی افزود: این دستگاه استاندارد لازم بین المللی را ندارد و در اصل به منظور استفاده در آب های شور ساخته شده اما به مدت 10 سال است که ما از آن استفاده می کنیم.

فرهادی با بیان اینکه این وسیله از رده خارج شده است، گفت: در نیمه اول فروردین ماه سال جاری، 120 هزار نفر از این وسیله برای رفت و آمد استفاده کردند و در روز های عادی نیز  تقریبا 50 تا 100 نفر از این وسیله استفاده می کنند.

این غریق نجات تصریح کرد: حدود 17 روستا در این منطقه وجود دارد و تنها پنج دستگاه دوبه برای عبور و مرور آنها در نظر گرفته شده است. به طور میانگین زمان رفت و آمد هر یک از دستگاه ها به روستا یک ساعت زمان می برد.

وی با بیان اینکه بعضی از روستاهای این مناطق در فاصله 50 متری از پایه های برق قرار دارند اما از این نعمت محروم هستند، اظهار کرد: روستای باجول تا قبل از احداث سد کارون3 حدود 350 نفر سکنه داشت و از امکانات رفاهی فراوانی مانند آب، برق، تلفن، مسجد، مدرسه راهنمایی و دبیرستان و مرکز بهداشت برخوردار بود اما متاسفانه پس از احداث سد همه امکانات از بین رفت و در حال حاضر فاقد آب و برق هستند.

فرهادی افزود: استخدام نیروی کاگر هم در سد کارون سه غیر بومی بوده است.

امکان احداث جاده در یکسال امکان پذیر است

حجت الله درویش پور نماینده مردم ایذه و باغملک با اشاره به حادثه سد کارون سه عنوان کرد: پس از این حادثه، وزات نیرو موظف به ساخت جاده و پل به منظور تردد ایمن ساکنان روستای اطراف این سد شد که متاسفانه روند ساخت این دو طرح به کندی پیش می رود.

وی افزود: طرح ساخت جاده برای ارتباط روستاهای اطراف سد شروع شده است اما متاسفانه به دلیل دیر پرداخت کردن هزینه پیمانکاران، این طرح به کندی پیش می رود.

نماینده مردم ایذه و باغملک در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه، روند پیشرفت این دو پروژه رضایت بخش نیست، تصریح کرد: وزارت نیرو موظف به تامین هزینه این دو طرح و وزارت مسکن شهرسازی نیز مسئولیت اجرا و ساخت این دو پروژه را بر عهده گرفته است.

درویش پور در خصوص ساخت پل نیز اظهار کرد: در حال حاضر جاده های منتهی به محل پل در مسیر شکافی هستند و ساخت این طرح در چند وقت اخیر آغاز شده است.

نماینده مردم ایذه و باغملک در مجلس شورای اسلامی افزود: در صورتی که روند ساخت این دو پروژه به همین صورت پیش برود مردم این نواحی به این زودی ها نمی توانند تردد ایمن داشته باشند.

وی با بیان اینکه اگر ساخت این دو پروژه از سوی وزارتخانه های پیش گفته به صورت جدی پیگیری شود در کمتر از یک سال می توان این پل و جاده را احداث کرد، گفت: مردم ساکن روستاهای اطراف سد کارون سه در این زمان هنوز هم از یدک کش های موجود برای تردد استفادده می کنند و در صورتی که ساخت این پل و جاده باز هم عقب بیفتد ما به زودی باید شاهد یک حادثه تلخ دیگر باشیم.

درویش پور عنوان کرد: ما به عنوان نمایندگان مردم فشارهای زیادی بر روی وزارت نیرو وارد کرده ایم و در همین راستا تقاضای طرح سئوال از وزیر مربوطه را خواستاریم که تا حدود دو ماه دیگر نوبت رسیدگی به آن خواهد رسید

احداث یک سد می تواند منشا خیر و برکت فراوانی برای کشور باشد اما ای کاش متولیان امر قبل از احداث این سازه های عظیم به فکر رفاه و آرامش ساکنان روستاهای اطراف نیز باشند. شاید روزی که خبر احداث سد به گوش روستاییان این مناطق رسید هیچگاه فکر نمی کردند که این پروژه عظیم و کشوری باعث به زیر آبر رفتن همه آرزوها و آینده فرزندانشان شود.

گزارش: فروغ دیلمی

عکس: عبدالوهاب کروشاوی